Cả đời giữ lửa Ví, Rang

7 giờ trướcBài gốc

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống hát Ví, hát Rang, từ nhỏ, bà đã được nghe những câu hát mượt mà, đằm thắm vang lên trong các dịp lễ hội, ngày Tết hay trong những đêm trăng sáng nơi bản Mường yên bình. Những thanh âm ấy đã ngấm sâu vào tâm hồn cô gái trẻ Hà Thị Sóng, trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc đời bà.

Nghệ nhân ưu tú Hà Thị Sóng.

Năm 1968, khi đang là Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Lai Đồng, bà Sóng vừa tích cực tham gia công tác phong trào, vừa dành thời gian tìm hiểu, học hỏi cao niên trong làng. Bà lặn lội đến từng bản, từng nhà để ghi chép, sưu tầm, học cách hát, cách ứng tác của các bậc tiền nhân, với mong muốn giữ gìn, bảo tồn làn điệu Ví, Rang – những giá trị văn hóa tinh thần đặc trưng của người Mường Phú Thọ.

Nhờ có vốn ngôn từ phong phú và khả năng ứng tác thiên phú, bà Sóng có thể hát và sáng tác lời Rang, lời Ví trong bất cứ hoàn cảnh nào. Từ những ngày hội làng, những dịp đón dâu, mừng nhà mới, cho đến các sự kiện tuyên truyền ở địa phương, bà đều có thể cất lên những câu hát ngọt ngào, dí dỏm, đầy sáng tạo.

Bà từng sáng tác nhiều lời Rang với nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, tuyên truyền dân số, chúc mừng con dâu mới hay mừng địa phương đón nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Những bài hát của bà đều mang hơi thở của cuộc sống đương đại, nhưng vẫn đậm đà bản sắc Mường, làm say đắm lòng người nghe.

Nghệ nhân ưu tú Hà Thị Sóng giới thiệu bài hát Rang mới sáng tác với cán bộ Văn hóa xã Lai Đồng.

Say sưa hát bài hát Rang mới sáng tác ca ngợi đất nước khang trang.

Chia sẻ về bí quyết hát Ví, hát Rang, nghệ nhân ưu tú Hà Thị Sóng cho biết: “Khi hát, người nghệ nhân phải thể hiện được khả năng luyến láy, cách nhả chữ, nhấn nhá, lấy hơi, giữ hơi để câu hát có hồn, đúng điệu. Các âm thanh phải nối liền, không đứt quãng, tạo nên giọng hát mềm mại, mượt mà – như chính tâm hồn người Mường gửi gắm trong từng lời ca”. Với bà, mỗi làn điệu không chỉ là âm nhạc, mà còn là tiếng lòng, là văn hóa, là đời sống tinh thần của cả một cộng đồng.

Trải qua bao thăng trầm của cuộc sống, hát Rang, hát Ví đã trở thành người bạn tri âm, giúp bà vượt qua những khó khăn, thử thách. Ở tuổi 80, bà vẫn giữ được giọng hát trong trẻo, ngọt ngào và luôn sẵn sàng truyền dạy lại cho con cháu, cho thế hệ trẻ trong bản. Những trang sổ tay bà tỉ mỉ ghi chép lời cổ, cách hát, cách ứng tác... là kho tư liệu quý báu mà bà dành tâm huyết lưu lại, với mong muốn “để tiếng hát Rang, hát Ví mãi ngân vang cùng bản Mường quê mình”.

Nghệ nhân Hà Thị Sóng chia sẻ kinh nghiệm hát Ví, hát Rang cho các con, cháu.

Với những đóng góp to lớn trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Mường, năm 2019, bà Hà Thị Sóng được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú”, ghi nhận một đời cống hiến lặng lẽ mà bền bỉ.

Giờ đây, giữa những đổi thay của cuộc sống hiện đại, giọng hát của bà vẫn vang lên mộc mạc, chân tình, gợi nhớ bao ký ức đẹp về quê hương, bản làng. Bà Sóng không chỉ là người giữ lửa cho những câu hát Rang, hát Ví truyền thống, mà còn là biểu tượng của tình yêu văn hóa, của niềm tự hào dân tộc Mường trên quê hương Phú Thọ giàu bản sắc.

Lê Thương

Nguồn Phú Thọ : https://baophutho.vn/ca-doi-giu-lua-vi-rang-241362.htm