Nghiên cứu mới của Mỹ cho thấy một căn bệnh nan y đáng ngại ở con người cũng có thể là nguyên nhân khiến nhiều con cá heo lạc đường và mắc cạn.
Đó là bệnh Alzheimer, bệnh phổ biến nhất trong nhóm mất trí nhớ. Nhóm bệnh này là nguyên nhân gây tử vong sớm xếp hàng thứ 7 theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thậm chí là nguyên nhân gây tử vong sớm hàng đầu ở Anh và Úc.
Cá heo mũi chai - Ảnh: LIVE SCIENCE
Dấu hiệu của bệnh Alzheimer được tiết lộ sau khi một nhóm khoa học gia phân tích 20 con cá heo cá heo mũi chai (Tursiops truncatus) bị mắc cạn ở vùng Indian River ở bang Florida - Mỹ từ năm 2010 đến 2019.
Não bộ của chúng thể hiện những thay đổi trong biểu hiện gene có liên quan đến bệnh Alzheimer ở người, cũng như những tổn thương điển hình của căn bệnh này như các protein bị vón cục.
Mặc dù vậy, đây có thể không phải là nguyên nhân gây nhất của việc cá heo lao về phía bờ để rồi mắc cạn.
Đối với những con bị mắc cạn trong mùa tảo nở hoa, não của chúng có nồng độ axit thần kinh 2,4-diaminobutyric (2,4-DAB) cao hơn gấp 2.900 lần so với những con cá heo mắc cạn trong các mùa khác.
Vì vậy, tác hại của hiện tượng tảo lam nở hoa có thể cũng đóng góp vào việc khiến chúng mất khả năng định hướng và trí nhớ, song song với các dấu hiệu Alzheimer.
Ngoài ra, rủi ro của hiện tượng tảo nở hoa ngày một nhiều - do ô nhiễm môi trường gia tăng - cũng gây hại cho nhiều loài sinh vật biển khác, từ đó gây ra những tác động dây chuyền lên chuỗi thức ăn và cuối cùng là đến con người.
Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa tảo nở hoa với các độc tố có thể dẫn đến mất trí nhớ, vốn dĩ là một đặc điểm chính của bệnh Alzheimer. Nếu những hóa chất này xâm nhập vào thực phẩm với số lượng đủ lớn, đó có thể là một vấn đề nghiêm trọng.
Nghiên cứu này xem xét cá heo chứ không phải con người, nhưng các nhà nghiên cứu lưu ý rằng một số thay đổi cơ bản giống bệnh Alzheimer trong não là giống nhau.
Hiện chưa có mối liên hệ trực tiếp nào được chứng minh, nhưng các dấu hiệu đã có, và ít nhất điều đó cũng đáng để nghiên cứu thêm.
"Mặc dù có nhiều con đường dẫn đến bệnh Alzheimer, nhưng việc tiếp xúc với vi khuẩn lam ngày càng có vẻ là một yếu tố nguy cơ" - nhà độc chất học David Davis từ Đại học Miami (Mỹ), đồng tác giả, cho biết.
Anh Thư