Chị Hờ Nguyệt chăm sóc đàn bò vừa được hỗ trợ theo Tiểu dự án 2, Dự án 3, Chương trình 1719. Ảnh: NGÔ XUÂN
Huy động nguồn lực đầu tư hạ tầng
Theo UBND xã Cà Lúi, những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm chỉ đạo, tập trung nguồn lực ưu tiên đầu tư nhằm tạo sự chuyển biến về KT-XH, văn hóa ở vùng có đông đồng bào DTTS sinh sống. Riêng trong giai đoạn 2021-2025, ngân sách nhà nước đã bố trí trên 32 tỉ đồng để đầu tư cho các chương trình, dự án phát triển KT-XH, văn hóa tại xã Cà Lúi. Đặc biệt, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình 1719), xã Cà Lúi đã vận dụng tối đa các nguồn lực để đầu tư, hoàn thiện cơ sở hạ tầng trên địa bàn xã.
Tiêu biểu, thực hiện Dự án 4 về đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào DTTS và miền núi, xã Cà Lúi được phân bổ trên 21 tỉ đồng. Địa phương đã tận dụng tối đa nguồn vốn này để đầu tư gần 40 công trình nâng cấp, sửa chữa các tuyến đường giao thông nông thôn; hệ thống điện chiếu sáng công cộng; nâng cấp, sửa chữa nhà văn hóa xã và các thôn; sửa chữa phòng học trường mầm non; cải tạo hệ thống kênh mương… Trong đó, trên 70% công trình được triển khai là các công trình về đầu tư, nâng cấp, sửa chữa các tuyến đường giao thông nông thôn trên địa bàn xã và các thôn, các tuyến đường nội đồng…
Đến nay, địa phương đã hoàn thành, đưa vào sử dụng và giải ngân được 22 công trình; đang tiếp tục triển khai thực hiện 15 công trình, nỗ lực hoàn thành trong năm 2025. Các công trình có quy mô không lớn, nhưng được trải rộng trên nhiều địa bàn, nhiều lĩnh vực. Nhờ vậy, kết cấu hạ tầng trên địa bàn xã từng bước được hoàn thiện, gắn với sự phát triển KT-XH của vùng đồng bào DTTS. Đến nay, 100% thôn đều có đường ô tô được nhựa hóa, bê tông hóa đến trung tâm xã, tạo nhiều thuận lợi cho người dân trong sinh hoạt, phát triển kinh tế.
Một trong những tuyến đường bê tông nông thôn được xã Cà Lúi vừa hoàn thành nhằm tạo điều kiện hoàn thiện cơ sở hạ tầng trên địa bàn xã. Ảnh: NGÔ XUÂN
Cải thiện điều kiện sống
Không chỉ dành nguồn lực để đầu tư, hoàn thiện cơ sở hạ tầng trên địa bàn, xã Cà Lúi cũng được phân bổ nguồn vốn để hỗ trợ bà con đồng bào DTTS giải quyết các vấn đề cấp thiết như nhà ở, đất ở, nước sinh hoạt, phát triển sản xuất, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc…
Cụ thể, thực hiện Dự án 1 về giải quyết tình trạng thiếu nhà ở, đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, xã Cà Lúi được phân bổ trên 1,88 tỉ đồng; hỗ trợ kinh phí cho 47 hộ dân xây dựng nhà ở ổn định; hỗ trợ 1.220 hộ dân chuyển đổi nghề; hỗ trợ bể chứa nước sinh hoạt cho 95 hộ dân…
Thực hiện Dự án 2 về quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết, xã Cà Lúi được cấp kinh phí 6,25 tỉ đồng, triển khai Dự án khu tái định cư buôn Ma Nhe, bố trí đất ở cho 39 hộ dân. Hiện phần mặt bằng của dự án đã hoàn thiện; chuẩn bị đầu tư về cơ sở hạ tầng điện, nước để sẵn sàng giao đất cho các hộ dân. Trong năm 2025, xã Cà Lúi sẽ triển khai thêm 1 dự án khu tái định cư buôn Ma Lưng để giải quyết chỗ ở cho các hộ dân thiếu đất ở còn lại.
Đối với Dự án 3 về phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị, xã Cà Lúi đã thực hiện Tiểu dự án 1 về phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp bền vững gắn với bảo vệ rừng và nâng cao thu nhập cho người dân và Tiểu dự án 2 về hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp và thu hút đầu tư vùng đồng bào DTTS và miền núi. Đặc biệt, đối với Tiểu dự án 2, xã Cà Lúi đã hỗ trợ 10 mô hình nuôi bò, 5 mô hình nuôi dê và 4 mô hình nuôi heo rừng lai. Không chỉ hỗ trợ con giống, địa phương cũng hỗ trợ kinh phí xây dựng chuồng trại, thức ăn và thường xuyên giám sát, theo dõi về dịch bệnh và sức khỏe đàn vật nuôi của các hộ dân.
Đối với Dự án 6 về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch, xã Cà Lúi đã trang bị 7 bộ cồng chiêng cho 7 thôn; xây dựng tủ sách cộng đồng; hỗ trợ xây dựng thiết chế văn hóa, thể thao tại các thôn; tổ chức ngày hội giao lưu, liên hoan về các loại hình văn hóa, nghệ thuật truyền thống các DTTS…
Người dân phấn khởi
Cuối năm 2024, gia đình anh Ra Lan Y Tuy ở buôn Ma Nhe, xã Cà Lúi được hỗ trợ 40 triệu đồng xây dựng nhà ở theo Chương trình 1719. Có nhà mới, vợ chồng Ra Lan Y Tuy đã mở một cửa hàng buôn bán tạp hóa nhỏ để phát triển kinh tế. Anh Ra Lan Y Tuy chia sẻ: Nếu không có sự động viên, hỗ trợ của Nhà nước thì không biết đến khi nào vợ chồng tôi mới có nhà ở. Nhờ có nhà, có quán tạp hóa, vợ tôi lo buôn bán, tôi làm rẫy và đi chặt mía, làm cỏ thuê nên kinh tế gia đình cũng có nhiều cải thiện. Năm nay, gia đình tôi đã thoát nghèo và cũng trả gần hết nợ xây nhà. Tôi thật sự biết ơn Nhà nước đã tạo điều kiện cho người dân thoát nghèo, cải thiện đời sống.
Các nguồn lực từ Chương trình 1719 được địa phương phân bổ, sử dụng chủ yếu để đầu tư cho cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hệ thống giao thông; phát triển nông nghiệp và nông thôn, mạng lưới điện nông thôn, thủy lợi, nước sinh hoạt và phát triển sản xuất; góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, cải thiện rõ rệt đời sống bà con đồng bào DTTS.
Ông Ra Lan Thu, Chủ tịch UBND xã Cà Lúi
Cũng tại buôn Ma Nhe, gia đình chị Ra Lan Hờ Nguyệt vừa được hỗ trợ 3 con bò cỏ, trị giá 60 triệu đồng từ Tiểu dự án 2, Dự án 3. Chị Hờ Nguyệt bày tỏ: Gia đình tôi thuộc hộ nghèo, con cái lại hay đau bệnh. Trước đây, cố gắng lắm gia đình mới nuôi 2 con bò, nhưng phải bán đi để lấy tiền chữa bệnh cho con. Năm rồi, Nhà nước hỗ trợ tôi 3 con bò cái để làm vốn làm ăn, nên gia đình đã thoát nghèo. Đây là tài sản rất quý nên tôi sẽ cố gắng chăm sóc, nhân giống đàn bò để phát triển kinh tế.
Ông Rờ Chăm Y Điền, Trưởng buôn Ma Nhe cho biết: Ma Nhe có hơn 115 hộ dân; trong đó có 31 hộ nghèo, 14 hộ cận nghèo. Chương trình 1719 cơ bản đã giải quyết được những khó khăn của người dân trong thôn… Cơ sở hạ tầng trên địa bàn thôn cũng được đầu tư hoàn thiện, nhất là hệ thống đường giao thông nông thôn, đã giúp việc đi lại, phát triển kinh tế của bà con được thuận lợi hơn. Đối với các mô hình hỗ trợ đàn vật nuôi, địa phương cũng thành lập các tổ kiểm tra, giám sát, nhằm hỗ trợ, nhắc nhở người dân trong quá trình chăm sóc đàn vật nuôi.
Ông Ra Lan Thu, Chủ tịch UBND xã Cà Lúi cho biết: Sau một giai đoạn triển khai Chương trình 1719, mặc dù chưa đáp ứng được hết nhu cầu thực tế, nhưng so với các giai đoạn trước thì các điều kiện sống của người dân đã được cải thiện đáng kể. Việc triển khai thực hiện đồng thời nhiều chính sách, chương trình, dự án đầu tư đã làm cho cơ sở hạ tầng, KT-XH và đời sống nhân dân ở vùng đồng bào DTTS được cải thiện rõ rệt. Công tác giảm nghèo đạt được kết quả tốt; đời sống văn hóa người dân các dân tộc từng bước được nâng cao; bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc cũng được giữ gìn và phát huy hiệu quả.
NGÔ XUÂN