Năm 2025, mô hình đưa màu xuống ruộng đã được triển khai hơn 700ha tại huyện Trần Văn Thời. (Ảnh: Huỳnh Anh/TTXVN)
Với đặc thù không có nguồn nước ngọt bổ sung từ các con sông lớn đầu nguồn, nước ngọt phục vụ sản xuất và sinh hoạt của người dân trên địa bàn tỉnh nói chung và vùng ngọt hóa Bắc Cà Mau nói riêng chủ yếu từ nước ngầm và nước mưa.
Trong khi đó, các vùng sản xuất mặn, ngọt của tỉnh lại đan xen nhau. Thực tế này càng làm gia tăng mức độ thiệt hại do hạn mặn gây ra cho các huyện vùng ngọt hóa; trong đó, có huyện Trần Văn Thời.
Để thích ứng với điều kiện sản xuất trong mùa hạn hán và cũng nhằm tăng thu nhập trên cùng diện tích đất, sau vụ lúa Đông Xuân người dân vùng ngọt hóa đã tranh thủ đưa hoa màu xuống ruộng.
Năm 2025, huyện Trần Văn Thời phát triển được hơn 700ha hoa màu, tập trung nhiều ở các xã Trần Hợi, Khánh Bình Đông, Khánh Hưng…
Ông Nguyễn Văn Vĩnh, xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau, cho biết trước khi thu hoạch vụ lúa Đông Xuân khoảng 25 ngày, ông đã cùng nhiều nông dân địa phương đã chủ động xuống giống hoa màu. Với hình thức cuốn chiếu nên khi thu hoạch lúa tới đâu, nông dân sẽ thả các dây hoa màu đến đó, không chỉ vừa tận dụng diện tích mà còn vừa kịp vụ thu hoạch kế tiếp, tránh rơi vào thời điểm hạn hán gay gắt nhất.
“Việc đưa màu xuống ruộng được các cấp hội, chính quyền địa phương ở Cà Mau khuyến khích bởi vì lượng nước sử dụng để tưới cho hoa màu ít hơn nhiều lần so với trồng lúa vụ 3. Bên cạnh đó, việc phát triển cây màu cũng tạo điều kiện tăng thu nhập cho nông dân và hạn chế để tình trạng đất trống mọc cỏ dại sau vụ lúa,” ông Nguyễn Văn Vĩnh chia sẻ.
Ông Đinh Văn Hưng, ngụ ấp 4, xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời, cho biết với cách làm hiệu quả, hiện tại trong ấp đã có gần 50 hộ trồng màu theo hình thức này. Vụ đưa màu xuống ruộng năm nay cho năng suất cao, chi phí sản xuất cũng giảm hơn nhiều nên thu nhập cũng vì thế mà tốt hơn.
Nhờ phương thức sản xuất phù hợp, năng suất vụ hoa màu năm nay tại huyện Trần Văn Thời đạt cao. (Ảnh: Huỳnh Anh/TTXVN)
Thời điểm này, nhiều người dân ở vùng ngọt huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau, đang vào cao điểm thu hoạch các rẫy hoa màu để tránh hạn hán gay gắt. Nhờ phương thức sản xuất phù hợp, hàng nghìn tấn hoa màu đang được bán cho thương lái với giá thành cao.
Ông Nguyễn Hoàng Hoan, xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời, cho biết vụ màu năm trước gia đình ông đã xuống giống hơn 11.500 gốc bí rợ để trồng trên nền diện tích 5ha. Sau 70 ngày ra công chăm sóc, gia đình ông thu hoạch bán được hơn 600 triệu đồng, trừ các chi phí còn lãi hơn 400 triệu đồng.
Theo ông Hoan tính toán, vụ màu năm nay nhờ chủ động lịch thời vụ nên năng suất đạt cao hơn khoảng 10%, bình quân từ 10-15 tấn/ha (tùy lượng dây trồng/ha), với giá bán cao nhất từ trước đến nay là 12.000 đồng/kg, trừ chi phí bà con có lãi bình quân 60-100 triệu đồng/ha. Đặc biệt, mô hình không chỉ giải quyết việc nguồn nước tưới tiêu hạn chế mà còn góp phần cải tạo độ phiều nhiêu của đất lúa, bởi thực tế nhờ phân hữu cơ từ rau màu để lại, từ đó làm lúa cũng hiệu quả hơn.
Ông Nguyễn Việt Khái, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Trần Văn Thời, cho biết những năm qua, huyện Trần Văn Thời luôn là địa phương chịu nhiều thiệt hại nhất của tỉnh Cà Mau trước tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn gây ra. Trong khi đó, đặc thù sản xuất của bà con nông dân hoàn toàn lệ thuộc vào nước mưa nên huyện cũng khuyến cáo bà con không sản xuất lúa vụ ba vì tiêu hao rất nhiều nước, thay vào đó khuyến khích bà con đưa màu xuống ruộng để sản xuất tăng thu nhập.
“Đáng phấn khởi là giờ đây, mỗi khi bước vào sản xuất nông dân đều tuân thủ rất chặt chẽ lịch thời vụ mà ngành chuyên môn khuyến cáo. Diện tích đưa mùa xuống ruộng vì thế cũng ngày một tăng qua từng năm. Thực tế đã qua không chỉ giúp người dân tránh lãng phí đất sau khi thu hoạch lúa Đông Xuân mà còn giúp chủ động sản xuất trong điều kiện biến đổi khí hậu ngày càng khó lường,” ông Nguyễn Việt Khái thông tin.
Theo dự báo từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, tình trạng xâm nhập mặn mùa khô 2024-2025 tuy không nghiêm trọng như các năm 2015-2016 và 2019-2020, nhưng vẫn cao hơn trung bình nhiều năm; trong đó, khoảng thời gian từ tháng Hai đến tháng Tư được dự báo là thời kỳ đỉnh điểm của hạn hán, xâm nhập mặn.
Để giảm thấp nhất thiệt hại do ảnh hưởng hạn mặn đến sản xuất và đời sống của người dân, nhiều giải pháp ứng phó đã và đang được các ngành chức năng cũng như người dân trên địa bàn tỉnh khẩn trương thực hiện.
Về việc bảo vệ sản xuất trong mùa hạn mặn, Phó Chi Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nguyễn Út Em khuyến cáo, người dân tuân thủ đúng lịch thời vụ đã được thông báo, không sản xuất ở những nơi có nguy cơ thiếu nước hoặc chuyển sang sản xuất các loại cây trồng phù hợp. Chủ động theo dõi và phòng trừ dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi từ sớm. Ðặc biệt, trong sản xuất và sinh hoạt, cần tiết kiệm nước triệt để... nhằm hạn chế đến mức thấp nhất ảnh hưởng, thiệt hại./.
(TTXVN/Vietnam+)