Cà Mau: trăm năm lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc

một ngày trướcBài gốc

Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc Cà Mau là di sản văn hóa phi vật thể Việt Nam được công nhận năm 2021 (Hoàng Nam)

Lễ Nghinh Ông Sông Ông Đốc đã có truyền thống hơn 100 năm (Hoàng Nam)

Di sản phi vật thể độc đáo

Theo dấu chân người Việt xưa, nghề biển Sông Ông Đốc Trần Văn Thời Cà Mau đã phát triển hơn trăm năm. Gắn với nghề trầm luân lắm gian truân này, đó là tín ngưỡng dân gian thờ cá Ông, hay còn gọi là Nam Hải Đại Tướng Quân.

Năm1925. tại cửa biển Sông Đốc, khi hay tin cá Ông lụy ở Vàm Xáng, bà con ngư dân đã họp bàn cất miếu và thỉnh cốt Ông về thờ, sau đó các cụ cao niên mới tìm địa thế thuận lợi để xây lăng theo kiểu đình, miếu cổ xưa. Qua nhiều lần di dời và tôn tạo, hiện nay lăng tọa lạc tại khóm 2, thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau. Lăng Ông Nam Hải đang trưng thờ các bộ xương cốt cá Ông trôi dạt vào bờ vào các năm 1951, 1953, 1963…. Đời vua Gia Long năm thứ tư đã sắc phong cho cá Ông là Đại Càn Nam Hải Thượng Đẳng thần mà ngư dân thường gọi là Nam Hải Đại Tướng Quân.

Nhũng con tàu được chọn dẫn đầu ra khơi để nghinh đón Nam Hải Đại Tướng Quân (Hoàng Nam).

Trao đổi với báo Kinh tế & Đô thị, bà Phan Kim Pía, Phó Chủ tịch UBND huyện Trần Văn Thời cho biết, hàng năm, Lễ hội Nghinh Ông nơi đây luôn là sự kiện lễ hội lớn nhất tỉnh Cà Mau (Minh Hải trước kia). Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc là lễ hội dân gian có nguồn gốc xa xưa được lưu truyền gìn giữ đúng 100 năm. Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc cũng là dịp để du khách gần xa tìm hiểu về nét đẹp văn hóa của ngư dân miền biển Cà Mau.

Năm nay, lễ hội được diễn ra ngày 11/3 đến ngày 17/3/2025 (nhằm ngày 12/02 đến ngày 18/02 âm lịch năm Ất Tỵ) với chủ đề “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội nghinh Ông Sông Đốc - Cà Mau 100 năm hình thành và phát triển.”

Tôn vinh nghề biển, tạo đà du lịch

Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc được xếp vào danh sách 60 lễ hội tiêu biểu ở Việt Nam. Mục đích của lễ hội là nhằm tôn vinh loài Cá Ông (Cá Voi) và cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho quốc thái dân an. Đặc biệt các ngư dân cầu xin những chuyến ra khơi được bình an và đánh bắt được nhiều tôm, cá.

Trên con tàu chở long đình ra khơi Nghinh Ông (Hoàng Nam)

Phần lễ diễn ra rất trang nghiêm và tôn kính, chính lễ bắt đầu từ 13 giờ ngày rằm. Vị chánh lễ cùng Ban Trị sự Lăng Ông trang trọng tiến hành những nghi thức, nghi lễ truyền thống: Chánh lễ đọc văn tế, kế tiếp là lễ bái của học trò lễ, hội bà, hội ông… Sau đó thỉnh lư hương lên kiệu (long đình), được các học trò lễ khiêng và theo hầu.

Trong lễ Nghinh Ông, đi đầu là lân, trống, tiếp theo là Long Đình, chánh chủ, chánh vạn, đại biểu các chức sắc, học trò lễ, đội cung nữ, phi tần và bà con diễu hành từ Lăng Ông qua thị trấn Sông Đốc đến cảng, lên tàu ra biển Nghinh Ông. Dân chúng đứng hai bên đường, hò reo cổ vũ, tạo nên không khí lễ hội rất náo nhiệt.

Trên những chiếc tàu chạy ra biển tham gia Nghinh Ông, khách trên tàu dù lạ hay quen cũng đều được chủ tàu mời ăn uống miễn phí. Mọi người lúc này trở nên khắng khít gần gũi như những ngư dân trước đại dương mênh mông, cùng vui vẻ reo hò tạo nên không khí tưng bừng vốn có của lễ hội.

Từng đoàn tàu tham gia Nghinh Ông đều chạy ra biển theo hướng Hòn Chuối và không giới hạn thời gian hay khoảng cách từ đất liền ra biển. Trên đường diễu hành nếu gặp cá Ông phun nước (Ông dội) thì đoàn tàu quay trở về ngay. Nếu không gặp thì đoàn tàu tiếp tục ra khơi và sau đó chủ lễ vái đọc lời nguyện cầu. Thường thì cách đất liền một, hai hải lý, chủ lễ sẽ làm lễ “xin keo.” Xin được keo tức là đã gặp “Ông”, rước “Ông” về tàu quay về và đem những lọ nước biển trong lành về Lăng Ông thờ cúng.

Lễ tại Lăng Ông Nam Hải Sông Đốc Trần Văn Thời Cà Mau (Hoàng Nam).

Ngoài những nghi lễ truyền thống, tại Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc còn diễn ra nhiều hoạt động của phần hội như: đua thuyền thúng, đánh cờ tướng, đẩy gậy, kéo co, bóng chuyền, bóng đá… vô cùng náo nhiệt.

Theo bà Phan Kim Pía, trong khuôn khổ của lễ hội năm nay, các hoạt động văn hóa, thể thao được lồng ghép tổ chức nhằm đa dạng hóa các hoạt động tuyên truyền quảng bá hàng hóa, sản phẩm du lịch đặc trưng tỉnh Cà Mau, đặc biệt là các mặt hàng thủy hải sản. Qua đó góp phần xây dựng địa chỉ, hình thành sản phẩm du lịch thu hút khách du lịch đến với Huyện Trần Văn Thời, thúc đẩy sự phát triển kinh tế thủy sản của huyện và đô thị vùng ven biển tỉnh Cà Mau.

“Lễ Hội Nghinh Ông ở Sông Đốc là một nét đẹp văn hóa cộng đồng, một ngày hội dân gian truyền thống mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc và đậm chất tín ngưỡng của ngư dân vùng biển. Đó là một nền văn hóa cần được gìn giữ, phát huy đưa vào khai thác để thu hút khách du lịch Cà Mau ngày một nhiều hơn” – bà Phan Kim Pía nhấn mạnh.

Lăng Ông Nam Hải đã được Trung tâm UNESCO nghiên cứu bảo tồn cổ vật, trao bằng bảo trợ vào tháng 3 năm 2013. Năm 2021, Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc - Cà Mau được Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam.

Hoàng Nam

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/ca-mau-tram-nam-le-hoi-nghinh-ong-song-doc.html