Cà Mau và khát vọng trở thành trung tâm năng lượng của khu vực

4 giờ trướcBài gốc

Lãnh đạo công ty Điện lực dầu khí Cà Mau giới thiệu cho lãnh đạo tỉnh và các đoàn tham quan về mô hình vận hành sản xuất điện tại nhà máy. Ảnh: Trung Kiên - TTXVN

Trong dòng chảy phát triển của Cà Mau – vùng đất vốn nổi tiếng với con tôm và rừng ngập mặn, một bước ngoặt chiến lược đang được định hình. Vận hội lịch sử từ việc hợp nhất địa giới hành chính đã tạo nền tảng vững chắc, sẵn sàng đưa địa phương cất cánh, trở thành một tiềm năng mới trên bản đồ năng lượng khu vực.

*Khai thác "mỏ vàng" năng lượng

Vùng đất cực Nam Tổ quốc Cà Mau từ lâu đã ghi dấu trên bản đồ kinh tế - xã hội quốc gia với vai trò là vựa thủy sản trù phú, hệ sinh thái rừng ngập mặn độc đáo và nền văn hóa sông nước giàu bản sắc. Mang trong mình khát vọng vươn lên mạnh mẽ, địa phương luôn trăn trở với mục tiêu chuyển đổi mô hình tăng trưởng nhằm khai thác hiệu quả những tiềm năng và lợi thế sẵn có để tạo ra sự phát triển đột phá.

Lãnh đạo tỉnh Cà Mau tham quan tại công ty Khí Cà Mau. Ảnh: Trung Kiên - TTXVN

Giờ đây, khát vọng ấy đang đứng trước một cơ hội mới khi Cà Mau và Bạc Liêu hợp nhất, tạo nên một thực thể kinh tế mới với sức mạnh tổng hợp vượt trội; trong đó, tiềm năng để địa phương phát triển thành trung tâm công nghiệp năng lượng quy mô lớn của khu vực và cả nước đang trở nên rõ nét. Tầm nhìn chiến lược này đã được khẳng định mạnh mẽ khi việc phát triển hạ tầng năng lượng và thúc đẩy năng lượng xanh được xác định là những nội dung đột phá trong dự thảo văn kiện trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Cà Mau lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện cho biết, một trong ba ưu tiên hàng đầu được Sở Công Thương tham mưu cho tỉnh trong nhiệm kỳ tới là phấn đấu đưa vào vận hành hàng loạt dự án năng lượng. Kế hoạch này bao gồm Nhà máy điện khí LNG (khí tự nhiên hóa lỏng) Bạc Liêu công suất 3.200 MW và 32 dự án điện gió với tổng công suất lên tới 2.133 MW.

Để đảm bảo an ninh năng lượng cho "trái tim" công nghiệp là Cụm công nghiệp Khí – Điện – Đạm, Cà Mau đang triển khai một chiến lược đa hướng. Trước mắt, tỉnh sẽ mời gọi đầu tư vào hệ thống kho nổi và tái hóa khí LNG nhập khẩu (hệ thống FSRU) với công suất dự kiến 1-3 triệu tấn/năm cho giai đoạn 2026-2030. Về dài hạn, tỉnh sẽ tiếp tục nghiên cứu, thăm dò các mỏ khí tiềm năng trong nước để đảm bảo nguồn cung bền vững. Song song đó, Cà Mau cũng kiến nghị Trung ương xem xét đẩy nhanh dự án Mở rộng Nhà máy nhiệt điện Cà Mau 1 và 2 thêm 1.500 MW, phấn đấu đưa vào vận hành trước năm 2030.

Bể lưu trữ khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) được sử dụng làm nhiên liệu cho các hoạt động sinh hoạt, công nghiệp. Ảnh: Trung Kiên - TTXVN

Một trong những minh chứng sống động nhất cho tư duy đổi mới của Cà Mau là mô hình phát triển năng lượng tái tạo. Tận dụng lợi thế về số giờ nắng trung bình từ 2.200 - 2.700 giờ/năm, tỉnh đang tiên phong phát triển điện mặt trời ngay trên diện tích hơn 400.000 ha đất nuôi trồng thủy sản mà không làm thay đổi mục đích sử dụng đất.

Mô hình này không chỉ tạo ra điện sạch mà còn che mát, giảm nhiệt độ nước, tạo môi trường thuận lợi hơn cho tôm cá phát triển. Đây cũng là lời giải của địa phương cho bài toán phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, đưa Cà Mau thành một trong những địa phương có tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo lớn nhất cả nước với khả năng phát triển thêm trên 31.000 MW công suất điện.

Tận dụng lợi thế đường bờ biển dài cùng tốc độ gió ổn định (trung bình 6,3-7 m/s), Cà Mau cũng đang đẩy mạnh khai thác nguồn tài nguyên gió quý giá. Đến nay, 14 nhà máy điện gió với tổng công suất gần 700 MW đã đi vào vận hành. Đây mới chỉ là bước đầu trong việc chinh phục tiềm năng kỹ thuật khổng lồ điện gió của tỉnh, vốn có thể đạt tới 16.283 MW.

Theo Sở Công Thương tỉnh Cà Mau, mặc dù tiềm năng là khổng lồ, nhưng một trong các thách thức lớn nhất hiện nay của Cà Mau là hạ tầng lưới điện chưa đồng bộ khiến không thể giải tỏa hết công suất. Điển hình, siêu dự án Nhà máy điện khí LNG Bạc Liêu 3.200 MW cũng đang phải chờ đường dây 500kV Bạc Liêu - Thốt Nốt được triển khai để làm cơ sở ký hợp đồng mua bán điện. Rào cản cốt lõi của việc này nằm ở cơ chế, theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, khoảng 60% công trình lưới điện quy hoạch cho tỉnh được đầu tư từ vốn xã hội hóa, nhưng chưa có hành lang pháp lý quy định về việc vận hành, kinh doanh đường dây và trạm biến áp vốn ngoài nhà nước, dẫn đến chưa có cơ sở thu hút đầu tư các dự án này.

Trước "nút thắt" này, Sở Công Thương đã tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh báo cáo Bộ Công Thương xin ý kiến hướng dẫn tháo gỡ đối với tuyến đường dây và trạm biến áp 500kV Thốt Nốt – Bạc Liêu – Cà Mau. Tỉnh rất mong muốn sẽ có một cơ chế mở cho ngành điện, tiến tới cạnh tranh công bằng trong đầu tư, kinh doanh giữa các nhà đầu tư nguồn và lưới điện, từ đó có thể xã hội hóa các công trình lưới điện truyền tải như quy hoạch cũng như giúp ngành điện giảm áp lực về vốn đầu tư.

*Tham vọng đưa năng lượng ra biển lớn

Tầm nhìn của Cà Mau không chỉ dừng lại ở việc đảm bảo an ninh năng lượng trong nước, mà còn hướng tới một chương mới đầy tham vọng trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của vùng và là trung tâm xuất khẩu năng lượng của cả nước. Trọng tâm của chiến lược này là sản xuất các loại năng lượng mới như hydro xanh, amoniac xanh và xuất khẩu điện ra khu vực.

Định hướng này hoàn toàn phù hợp với bối cảnh toàn cầu, khi hydro xanh đang nổi lên như một xu hướng tất yếu trong quá trình chuyển dịch năng lượng. Nhiều quốc gia phát triển như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc coi đây là "nhiên liệu tương lai" và Việt Nam cũng đã phê duyệt "Chiến lược phát triển năng lượng hydro đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050".

Với lợi thế vượt trội về các loại năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời, Cà Mau có đủ điều kiện để trở thành địa điểm sản xuất hydro xanh với chi phí cạnh tranh. Cùng lúc đó, nhu cầu nhập khẩu điện từ các nước lân cận như Singapore, Malaysia, Thái Lan là rất cao, mở ra một thị trường đầy tiềm năng.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ (tại Quyết định số 48/QĐ-TTg và Quyết định số 53/QĐ-TTg), Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau đã trình Bộ Công Thương thẩm định "Đề án Xuất khẩu điện tỉnh Cà Mau", vạch ra một lộ trình xuất khẩu điện từ năng lượng tái tạo đầy tham vọng, với mục tiêu đạt 2.000 MW vào năm 2031, tăng lên 3.000 MW vào năm 2035 và đạt 5.000 MW vào năm 2040. Về phương án kết nối, Đề án đề xuất sử dụng cáp ngầm biển dài khoảng 440 km để kết nối với Malaysia và đường dây trên không dài 600 km để kết nối với Singapore. Song song đó, tỉnh đặt mục tiêu phát triển các nguồn năng lượng tái tạo không nối lưới để sản xuất khoảng 86.248 tấn hydro xanh và amoniac xanh mỗi năm, phục vụ cả nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Theo Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện, triển vọng phát triển năng lượng mới và xuất khẩu điện tại Cà Mau là rất khả quan nếu có sự hành động quyết liệt, biến định hướng thành hiện thực. Điều quan trọng nhất là phải sớm xử lý các rào cản về chính sách để đảm bảo phát triển bền vững, hài hòa với lợi ích cộng đồng và môi trường.

Để làm được điều đó, điều kiện tiên quyết là Nhà nước cần xây dựng một cơ chế xuất khẩu điện rõ ràng, minh bạch, tạo hành lang pháp lý cho phép doanh nghiệp tư nhân tham gia trực tiếp. Cùng với đó là việc ban hành các cơ chế ưu đãi đột phá như miễn giảm thuế, hỗ trợ tín dụng xanh, giá điện ưu đãi cho sản xuất hydro. Ngoài ra, việc hợp tác xây dựng hạ tầng dùng chung như cảng chuyên dụng, kho chứa, hệ thống vận chuyển và mở rộng quan hệ hợp tác đa phương về điện với các nước trong khu vực là vô cùng cần thiết.

Trước thềm Đại hội Đảng bộ tỉnh Cà Mau nhiệm kỳ 2025-2030, khát vọng về một "cực tăng trưởng xanh" không còn là định hướng trên giấy tờ mà đang dần thành hình bằng những dự án cụ thể. Với chiến lược rõ ràng và quyết tâm chính trị mạnh mẽ, Cà Mau đang đứng trước vận hội lịch sử để khẳng định vị thế mới, trở thành một biểu tượng về tương lai tự chủ và hội nhập năng lượng của Việt Nam./.

Kim Há – Trung Kiên/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/ca-mau-va-khat-vong-tro-thanh-trung-tam-nang-luong-cua-khu-vuc/391288.html