Ca mổ tách cặp song sinh Việt - Đức: Kỳ tích y học Việt Nam 37 năm trước

một ngày trướcBài gốc

Chào đời ngày 25/2/1981 tại huyện Sa Thầy, Kon Tum, cặp song sinh Nguyễn Việt và Nguyễn Đức mang hình hài khác thường. Hai anh em dính liền theo kiểu "Ischiopagus Tripus", cùng chia sẻ phần bụng chậu, bộ phận sinh dục, hậu môn và chỉ có hai chân cùng một chân cụt.

Khi mới hơn một tuổi, cả hai được chuyển từ Bệnh viện Việt Đức vào Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM) để tiếp tục theo dõi và điều trị.

Giữa năm 1986, Nguyễn Việt bắt đầu xuất hiện các cơn co giật do di chứng bại não, dần rơi vào trạng thái sống thực vật. Trong khi đó, Nguyễn Đức tỉnh táo. Hai sinh mệnh gắn chặt vào nhau, nhưng sự sống của người này lại là hiểm họa tiềm tàng cho người kia.

Các bác sĩ đứng trước lựa chọn sinh tử - giữ lại cả hai nhưng chấp nhận nguy cơ mất tất cả, hay chấp nhận hy sinh Việt để cứu Đức?

Ca mổ lịch sử được sách kỷ lục Guinness thế giới ghi nhận vào năm 1991.

Trong bối cảnh Việt Nam đang bị cấm vận, quyết định mổ tách cặp song sinh dính liền không chỉ là vấn đề chuyên môn y khoa mà còn mang tính chính trị và nhân đạo sâu sắc. Với sự chỉ đạo trực tiếp của cố Viện sĩ Dương Quang Trung, Giám đốc Sở Y tế TP.HCM khi đó, ca mổ tách lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam, thay vì đưa ra nước ngoài như thông lệ.

Những phẫu thuật viên chính của ê kíp được chọn ra gồm các bác sĩ hàng đầu như Văn Tần, Trần Thành Trai, Võ Văn Thành, Lê Kính, Vũ Tam Tỉnh, Nguyễn Văn Hiệp...

Cộng đồng y tế trong và ngoài nước chung tay hỗ trợ. Nhật Bản viện trợ thuốc men, trang thiết bị y tế. Tại Bệnh viện Từ Dũ, các cuộc hội chẩn được tổ chức liên tục với sự tham gia của Hoàng thân Konoe – Chủ tịch Hội chữ thập đỏ Nhật Bản, Giáo sư Araki và các bác sĩ Việt Nam.

Kíp mổ hùng hậu quy tụ những bác sĩ giỏi nhất từ các bệnh viện lớn ở TP.HCM được thành lập. Bác sĩ Trần Đông A, khi ấy là Trưởng khoa Ngoại Bệnh viện Nhi Đồng 2, được giao trọng trách trưởng kíp mổ, xây dựng phương án chi tiết và danh mục thiết bị cần thiết.

Không chỉ kỹ thuật y khoa, các bác sĩ còn phải đối mặt với hàng loạt câu hỏi đạo đức và sinh học, nếu chỉ có một quả thận chung, nên chia đôi hay dành toàn bộ cho Đức? Có thể tạo hậu môn nhân tạo cho Việt? Liệu việc dành trọn các cơ quan sống cho một người có đúng quy luật sinh học?

Những tranh luận gay gắt kéo dài suốt hai năm. Một mô hình búp bê mô phỏng chính xác cơ thể hai em được tạo ra để các bác sĩ luyện tập thao tác trước khi mổ. Việc vận chuyển mô hình này còn giúp phát hiện cửa phòng mổ quá hẹp, buộc phải cải tạo gấp rút để kịp tiến độ.

Sau cùng, hình ảnh chụp MRI và UIV được gửi từ Nhật về xác nhận Việt và Đức có hai quả thận riêng biệt, xóa bỏ lo lắng lớn nhất về khả năng sống còn sau phẫu thuật.

Ngày 4/10/1988, dưới sự điều phối của cố viện sĩ Dương Quang Trung, ca đại phẫu diễn ra. 70 y bác sĩ chia thành 3 kíp thay phiên làm việc suốt 15 tiếng đồng hồ căng thẳng. Biến cố xảy ra ngay từ khi bắt đầu tiền mê cho Đức: Việt co giật dữ dội, mạch lên đến 200 lần/phút.

Ê kíp hồi sức tim mạch lập tức xử lý cấp cứu. Đồng thời, kíp mổ chính tập trung chia tách khẩn cấp các mạch máu nối giữa hai cơ thể, nếu không nguy cơ mất cả hai là không tránh khỏi.

Khi mũi khâu cuối cùng được hoàn tất cũng là lúc kim đồng hồ chỉ sang ngày mới. Trong niềm xúc động và mệt nhoài, các bác sĩ vẫn nán lại phòng mổ theo dõi hai bệnh nhi nhỏ tuổi.

Bác sĩ Trần Thành Trai (đứng, bên phải) hướng dẫn một ca phẫu thuật. (Ảnh tư liệu)

Việt và Đức phục hồi nhanh chóng trong sự dõi theo của báo chí quốc tế. Tuy nhiên, đến năm 2007, anh trai Nguyễn Việt qua đời sau gần 20 năm sống thực vật. Nguyễn Đức may mắn sống sót và đến nay vẫn tiếp tục công việc nuôi dạy hai con nhỏ của mình là Phú Sĩ và Anh Đào.

Ca mổ lịch sử được sách kỷ lục Guinness thế giới ghi nhận vào năm 1991 như một trong những kỳ tích y khoa hiếm hoi. Nó không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong nền y học nước nhà mà còn thể hiện bản lĩnh, trí tuệ và tấm lòng của những người thầy thuốc Việt Nam.

Gần bốn thập niên trôi qua, nhiều bác sĩ trong ê kíp ngày ấy đã về hưu hoặc qua đời. Tuy nhiên ký ức về ca mổ tách song sinh năm nào vẫn còn đó – như một bản hùng ca bất tận về lòng nhân ái và sức mạnh trí tuệ của y học Việt Nam thời điểm bước ra thế giới.

AN BÌNH (tổng hợp)

Nguồn VTC : https://vtcnews.vn/ca-mo-tach-cap-song-sinh-viet-duc-ky-tich-y-hoc-viet-nam-37-nam-truoc-ar946312.html