Cà phê giả có chứa các thành phần không an toàn, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dùng. Có 4 tác hại chính của cà phê giả là:
1. Chứa hóa chất độc hại: Cà phê giả thường được làm từ bột bắp, đậu nành rang cháy hoặc các nguyên liệu không phải cà phê, sau đó tẩm hương liệu hóa học để tạo mùi. Một số cơ sở sản xuất thiếu lương tâm còn dùng phẩm màu công nghiệp và hóa chất tạo vị đắng, có thể gây ngộ độc gan, thận vì một số phẩm màu công nghiệp chứa kim loại nặng như chì, thủy ngân có thể tích tụ trong gan, thận, gây suy giảm chức năng các cơ quan này.
2. Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: Nguyên liệu giả, đặc biệt là đậu nành rang cháy, có thể gây đầy bụng, khó tiêu, rối loạn tiêu hóa. Phẩm màu công nghiệp có thể kích thích ruột, gây tiêu chảy hoặc viêm đường tiêu hóa.
3. Tác động xấu đến hệ thần kinh: Cà phê thật chứa caffeine tự nhiên giúp người dùng tỉnh táo, năng động, nhưng cà phê giả có thể dùng chất kích thích tổng hợp, gây đánh trống ngực, bồn chồn, mất ngủ nghiêm trọng. Nếu lạm dụng lâu dài, có thể gây suy giảm trí nhớ và rối loạn thần kinh.
4. Nguy cơ ung thư: Khi sử dụng các loại hóa chất tạo màu, tạo mùi không rõ nguồn gốc, cơ thể có thể tích tụ các chất gây ung thư gan, ung thư dạ dày. Đặc biệt, hạt đậu nành hoặc bột bắp rang cháy có thể sinh ra acrylamide, một hợp chất có nguy cơ gây ung thư khi tiêu thụ nhiều. Một số phẩm màu công nghiệp như Sudan, Rhodamine B tạo màu đỏ nâu, màu cánh sen, có thể gây đột biến tế bào, làm tăng nguy cơ ung thư nếu sử dụng lâu dài.
Bằng mắt thường nhìn cà phê khi pha và nếm thử, chúng ta có thể phân biệt cà phê thật hay giả. Nếu pha cà phê bằng phin cà phê sẽ thấy nước nhỏ giọt chảy như thế nào? Cà phê thật có độ xốp và tơi, nên khi pha bằng phin, nước thấm qua lớp bột cà phê và chảy xuống một cách từ từ, đều đặn, từng giọt từng giọt. Còn cà phê giả, nếu bị trộn với bột đậu nành, bột bắp hoặc chất độn khác, thường có độ mịn cao, dễ hút nước và kết dính, khi pha, nước không thấm đều mà dễ bị nghẹt phin hoặc chảy rất chậm, phải lấy muỗng cào cào dưới đáy phin, hoặc chế nước sôi thêm thì nó mới chảy. Khi nén nắp phin để gài xuống, bột cà phê giả có thể bết lại, làm nước khó chảy qua hơn nữa.
Về độ sánh, cà phê thật khi pha có màu nâu cánh gián trong, hơi sánh nhẹ do dầu cà phê tự nhiên. Cà phê giả pha có thể có độ sánh đặc hơn bình thường, nhất là nếu bị trộn bột đậu nành hoặc hóa chất tạo độ sệt.
Hương thơm cà phê thật có mùi thơm dễ chịu, tự nhiên, không quá gắt. Cà phê giả thường có mùi quá nồng, có thể do tẩm hương liệu hóa học. Hương vị cà phê nguyên chất có vị đắng thanh, chua nhẹ, có hậu thơm lâu. Cà phê giả có thể có vị đắng gắt, chát hoặc có mùi khét nếu bị trộn tạp chất hoặc rang cháy quá mức.
Để tránh mua phải cà phê giả hoặc cà phê kém chất lượng, bà con mình ngoài việc quan sát và nếm thử, nên chọn hạt cà phê về nhà tự xay ở những thương hiệu uy tín có chứng nhận an toàn thực phẩm. Tránh mua cà phê xay sẵn không rõ nguồn gốc, đặc biệt là loại bán tràn lan ngoài chợ.
BS NGUYỄN THÀNH ÚC