Cá voi sát thủ (orca) là một trong những loài săn mồi đỉnh cao của đại dương, nổi bật với trí thông minh, khả năng phối hợp nhóm và chiến thuật săn mồi tinh vi. Đặc biệt, khi săn đàn cá trích, chúng thể hiện sự phối hợp theo cặp với độ chính xác cao.
Theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Current Biology đầu tuần trước, công nghệ drone đã ghi lại chi tiết cách cá voi sát thủ "hợp đồng tác chiến" để bắt được nhiều con mồi hơn.
Nhóm nghiên cứu đã phân tích những hình ảnh do máy bay không người lái có gắn camera ghi lại cách một đàn 26 con cá voi sát thủ ở Na Uy săn đàn cá trích di cư vào mùa đông năm 2016 đến 2017.
Các cảnh quay trên không bằng drone cho phép các nhà nghiên cứu chứng kiến cuộc săn mồi gần như thể họ đang xem một trận bóng chuyền từ khán đài của một sân vận động thể thao.
Họ phát hiện ra rằng những kẻ săn mồi này thực hiện các cuộc tấn công phối hợp: Một cặp cá voi – một con lớn hơn và một con nhỏ hơn – sẽ cùng nhau bơi về phía con mồi theo các góc nhất định trước khi tấn công.
"Chúng phải phối hợp rất ăn ý và ở vị trí rất tốt thì mới bội thu", tác giả chính Paolo Domenici, một nhà nghiên cứu tại Viện Vật lý Sinh học ở Italy, chia sẻ với Science News.
Cá voi sát thủ (orca) là một trong những loài săn mồi đỉnh cao của đại dương, nổi bật với trí thông minh, khả năng phối hợp nhóm và chiến thuật săn mồi phức tạp. Ảnh: IFL Science
Trong những cuộc săn như vậy, con cá voi sát thủ lớn hơn trong cặp sẽ dẫn đầu và vỗ đuôi vào đàn cá trích. Cú đánh đó khiến cả đàn mất nhịp, và một số con bị choáng váng. Đến lượt mình, con cá voi sát thủ nhỏ hơn chặn đường thoát của đàn cá trích. Và sau đó cặp đôi sát thủ cùng nhau hưởng thụ chiến lợi phẩm.
Mặc dù cá voi sát thủ đơn độc là những kẻ săn mồi đáng gờm, nhưng những cuộc săn theo nhóm này thành công hơn so với những cuộc săn riêng lẻ.
"Khi săn theo cặp, chúng ở lại nơi kiếm ăn lâu gấp đôi. Vì vậy, rõ ràng là có nhiều thức ăn hơn", ông Domenici nói với Science News. Sau khi hoàn tất cuộc săn, với cái bụng no căng, cá voi sát thủ sẽ tạm thời giải tán đội hình.
Cá voi sát thủ đực có xu hướng săn theo cặp thường xuyên hơn cá voi sát thủ cái, mặc dù cần nhiều quan sát hơn để xác nhận điều này, ông Domenici nói với El Pais khi được hỏi tại sao lại có sự khác biệt về giới tính này.
Cá voi sát thủ dường như cũng có những người bạn đồng hành ưa thích khi đi săn. Trong nghiên cứu, các tác giả lưu ý rằng cá voi sát thủ thường kết đôi với những "đối tác ưa thích" mà chúng có thể chia sẻ mối quan hệ hợp tác trong nhiều thập kỷ – một số trong số chúng có thể là họ hàng gần.
Việc đi săn theo cặp cố định như vậy có thể cho phép chúng luyện tập và hoàn thiện kỹ năng của mình qua nhiều năm, từ đó làm tăng cơ hội săn mồi thành công.
Các tác giả cho biết rằng hành vi hợp tác săn mồi tương tự cũng được quan sát thấy ở cá voi lưng gù – loài duy trì mối quan hệ bạn bè lâu dài, với cấu trúc xã hội phức tạp và các mô hình nhất quán trong chiến lược săn mồi và hành vi kiếm ăn.
Mặc dù các nghiên cứu trước đây cho thấy cá voi sát thủ săn mồi theo nhóm, đảm nhận những vai trò chuyên biệt, nhưng nghiên cứu mới cung cấp thêm bằng chứng về hành vi này, ông Jared Towers, một nhà sinh thái học về cá voi tại Bay Cetology, người không tham gia vào nghiên cứu, chia sẻ với Science News. "Nghiên cứu này thực sự khẳng định điều đó", ông nói thêm.
"Cá voi sát thủ sống theo bầy đàn vì nhiều lý do, và một trong số đó là sự hợp tác khi săn mồi, điều này mang lại thành công lớn hơn cho các thành viên trong nhóm", ông Bruno Díaz, nhà sinh vật học trưởng tại Viện Nghiên cứu Bottlenose Dolphin, chia sẻ với El Pais.
Các nhà nghiên cứu tin rằng chiến thuật săn mồi theo cặp thường được áp dụng ở vùng nước nông gần bờ biển Na Uy, nơi áp lực từ hoạt động của con người, như việc tàu thuyền di chuyển qua lại, có thể ảnh hưởng đến hành vi của cá voi sát thủ.
Hiểu rõ cách chúng phối hợp săn mồi trong điều kiện tự nhiên là cơ sở để xây dựng các chiến lược bảo tồn, nhằm giảm thiểu tác động từ con người và bảo vệ môi trường sống của loài, các nhà nghiên cứu kết luận.
Minh Đức (Theo Smithsonian Magazine, El Pais)