Theo báo cáo từ Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội, chỉ trong vòng hai giờ, lượng mưa tại nhiều khu vực lên tới hơn 150 mm. Trận mưa cực đoan này khiến toàn thành phố xuất hiện 65 điểm ngập úng, biến nhiều đoạn đường thành “sông”.
Khổ vì ngập, mỏi vì chờ sửa xe
Trong thời gian mưa lớn, giao thông tại các khu vực nội thành nhanh chóng rơi vào tình trạng ngập úng. Dòng xe ùn tắc kéo dài, nhiều phương tiện chết máy giữa đường, người dân phải dắt bộ trong làn nước ngập đến đầu gối. Hình ảnh người đi xe máy, xe tay ga cố gắng vượt qua vùng ngập rồi dừng lại vì chết máy không còn xa lạ trong những giờ cao điểm sau mưa.
Sau mỗi trận bão, túi tiền của người dân lại vơi đi.
Sau cơn ngập, các cửa hàng sửa xe máy trên khắp thành phố lập tức bị “bao vây” bởi dòng người dắt xe đến kiểm tra, khắc phục sự cố. Theo ghi nhận, các tiệm sửa xe trên đường Cầu Giấy liên tục trong tình trạng quá tải, nhân viên sửa chữa làm việc liên tục, hàng đoàn người xếp hàng chờ tới lượt sửa xe.
Anh Hoàng Văn Thảo (chủ một tiệm sửa trên phố Trương Công Giai) cho biết: “Khách hàng đến sửa từ 6h sáng, lỗi phổ biến là xe không đề được hoặc không nổ máy do nước vào động cơ”.
Nhiều cửa hàng đã đông nghẹt từ sáng sớm.
Mức giá sửa chữa cũng tăng theo nhu cầu. Với xe số, giá dao động từ 200.000 đồng trở lên. Đối với xe tay ga, loại phương tiện phổ biến tại đô thị có chi phí cao hơn, dao động từ 500.000 đến 700.000 đồng/xe, tùy mức độ hư hại. Một số lỗi nhẹ như vệ sinh bugi, thay dầu, hút nước ra khỏi hệ thống có thể xử lý nhanh, nhưng với các trường hợp đề xe nhiều lần khiến máy bó cứng, chi phí có thể đội lên 2 đến 3 triệu đồng.
Một nhân viên tại cửa hàng sửa xe trên phố Kim Mã chia sẻ: “Nhiều người cố đề xe khi bị chết máy giữa vùng ngập, khiến nước vào sâu hơn, làm hỏng IC, bộ khởi động hoặc bó máy. Khi đó, việc sửa không còn đơn giản. Mức giá sửa các lỗi nặng như vậy cũng cao hơn đáng kể, thậm chí phải giữ xe qua đêm nếu không kịp phụ tùng thay thế”.
Chị Nguyễn Thị Linh (phường Cầu Giấy) cho biết: “Tôi đợi 45 phút mới tới lượt, nhân viên báo xe bị ngập nước, sửa hết 500.000 đồng. Cũng may còn sửa được, chứ không thì hết cách đi làm”.
Một số tiệm sửa xe khác như trên đường Đê La Thành cũng xác nhận tình trạng quá tải và giá sửa tăng nhẹ. Một nhân viên kỹ thuật ở đây cho biết, thông thường sửa xe ngập nước khoảng 150.000 đồng, nhưng nếu hư hỏng nặng do đề nhiều lần, giá có thể lên tới 500.000 - 700.000 đồng. Giờ cao điểm có khi phải hẹn khách quay lại sau vài tiếng mới kịp xử lý.
Ngập nước đâu chỉ là chuyện ướt xe
Những hình ảnh tắc đường, dắt xe giữa mưa ngập hay xếp hàng sửa xe chỉ là phần nổi của một vấn đề kinh tế sâu rộng hơn: chi phí vô hình mà người dân thành thị đang phải trả vì hạ tầng chưa theo kịp tốc độ phát triển đô thị và biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt.
Theo các chuyên gia kinh tế đô thị, mỗi đợt mưa lớn kèm ngập úng đều tạo ra tổn thất kép: vừa làm gián đoạn sinh hoạt, công việc của người dân, vừa kéo theo hàng loạt chi phí sửa chữa phương tiện, thiệt hại vật chất và ảnh hưởng sức khỏe. Trường hợp như ngày 30/9, khi mưa chỉ kéo dài trong hai tiếng nhưng gây ra hơn 60 điểm ngập, đủ để cho thấy sức ép mà hệ thống hạ tầng thoát nước phải gánh chịu và mức độ tổn thất mà người dân đang phải đối mặt.
Ở góc độ chi tiêu cá nhân, chi phí sửa xe sau mưa ngập không hề nhỏ. Với mức giá trung bình từ 300.000 đến 700.000 đồng/lần sửa, cộng thêm chi phí thay phụ tùng, thay dầu, người sử dụng xe tay ga có thể phải chi gần 1 triệu đồng, tương đương 10 - 15% thu nhập tháng của một người lao động phổ thông. Với những người sử dụng xe để kiếm sống hàng ngày như tài xế xe ôm công nghệ, thiệt hại còn lớn hơn do mất thu nhập khi xe không hoạt động.
Mặt khác, khi nhu cầu sửa xe tăng đột biến, thị trường dịch vụ sửa chữa vận hành theo cơ chế cung cầu. Các tiệm sửa xe thường tranh thủ thời điểm cao điểm mưa ngập để điều chỉnh giá, điều này hợp lý ở một góc độ thị trường, nhưng cũng khiến người dân cảm thấy bị “móc túi” trong hoàn cảnh bắt buộc phải chi. Giá cả không đồng nhất giữa các cửa hàng, không có khung giá chung, là điểm yếu trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Về lâu dài, bài toán ngập nước sau mưa không chỉ ảnh hưởng tới phương tiện mà còn tác động đến toàn bộ nền kinh tế đô thị. Thống kê từ các nghiên cứu trước đây cho thấy, chi phí do ngập lụt gây ra tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM có thể lên tới hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm, bao gồm thiệt hại tài sản, chi phí sửa chữa, thất thoát năng suất lao động và ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu, các hiện tượng mưa cực đoan, mưa dồn dập trong thời gian ngắn ngày càng phổ biến, buộc các đô thị lớn phải xem xét lại chiến lược phát triển hạ tầng. Việc cải thiện hệ thống thoát nước, nâng cấp cống rãnh, bổ sung hồ điều tiết và tích hợp công nghệ giám sát mưa ngập trở thành các ưu tiên cấp thiết nếu muốn giảm thiểu tổn thất lâu dài.
Song song đó, nâng cao nhận thức người dân trong việc xử lý sự cố xe ngập nước cũng là yếu tố quan trọng. Nhiều trường hợp thiệt hại nặng chỉ vì người lái cố gắng đề xe nhiều lần hoặc không biết cách xử lý khi nước tràn vào động cơ. Chi phí tăng cao không chỉ đến từ dịch vụ mà còn từ chính thói quen thiếu kiến thức kỹ thuật.
Sau mỗi trận mưa lớn, Hà Nội không chỉ phải đối mặt với những con phố ngập nước, mà còn với hàng trăm, hàng nghìn trường hợp xe chết máy, ùn ứ tại các tiệm sửa chữa. Đây không còn là vấn đề cá nhân của người dân, mà là hệ quả của một đô thị đang chịu sức ép ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu và hạ tầng quá tải. Đằng sau mỗi hóa đơn sửa xe là một phần chi phí vô hình của đô thị hiện đại và là lời nhắc nhở về sự cần thiết phải đầu tư dài hạn vào hạ tầng và giải pháp thích ứng với thời tiết cực đoan.
Tiến Anh