Các làng nghề gỗ cần thay đổi để phát triển

9 giờ trướcBài gốc

Đồ gỗ mỹ nghệ vẫn là sản phẩm chủ yếu tại các làng nghề gỗ truyền thống.

Theo đánh giá của các nhà quản lý, hiện đang có một số quan ngại về tính rủi ro pháp lý của nguồn gỗ tự nhiên nhập khẩu đang được các làng nghề sử dụng. Các lo ngại còn liên quan mối liên kết giữa nguồn gỗ và nguy cơ mất , suy thoái rừng tại các quốc gia xuất khẩu.

Bên cạnh đó, những lo ngại về tác động của đã khiến các chính sách về khai thác và sử dụng nguồn cung gỗ này ngày càng chặt chẽ hơn.

Tại Việt Nam, chính sách kiểm soát gỗ rừng tự nhiên nhập khẩu đang dần được siết chặt. Thế hệ trẻ với nhận thức tốt hơn về môi trường đã bắt đầu từ chối sử dụng sản phẩm gỗ tự nhiên có kiểu dáng cổ, sử dụng nhiều gỗ, được sản xuất bởi các làng nghề.

Thay vào đó, thế hệ ngày nay ưa chuộng các sản phẩm từ rừng trồng với kiểu dáng hiện đại, sử dụng ít gỗ hơn, phù hợp cuộc sống tại các chung cư đô thị. Đây là yếu tố chính làm suy giảm nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm sản xuất bởi các làng nghề. Hoạt động sản xuất tại nhiều làng nghề hiện đang bị co hẹp, thậm chí có nơi giảm tới 70-80% như tại các Làng nghề mộc truyền thống Đồng Kỵ, Phù Khê (Bắc Ninh).

Chuyên gia phân tích của tổ chức Forest Trend Tô Xuân Phúc khẳng định, chuyển đổi nguồn nguyên liệu gỗ đầu vào từ gỗ tự nhiên nhập khẩu sang gỗ rừng trồng và các loại ván là xu hướng tất yếu.

Một số làng nghề như Liên Hà, Liên Trung (Đan Phượng, Hà Nội) đã và đang chuyển đổi. Các hộ tại đây hiện đang sản xuất các sản phẩm gỗ có cốt là các loại ván làm từ gỗ rừng trồng trong nước, phủ ngoài bằng lớp gỗ véc-ni mỏng được làm từ gỗ tự nhiên nhập khẩu. Điều này giúp giảm 99% lượng gỗ tự nhiên trong sản phẩm.

Tuy nhiên, Liên Hà chỉ là một trong số rất ít các làng nghề chuyển đổi thành công. Hầu hết các làng nghề còn lại chưa thể thực hiện điều này. Bởi vì thực hiện chuyển đổi thành công đòi hỏi sự hội tụ của nhiều yếu tố, trong đó bao gồm cơ sở hạ tầng sản xuất, kiến thức về công nghệ và đầu ra thị trường, sự vào cuộc của chính quyền địa phương, các cơ chế, chính sách ưu tiên chuyển đổi làng nghề, liên kết các hộ làng nghề và các công ty chế biến và thương mại.

Việc chuyển đổi của các làng nghề gỗ vừa giúp giảm giá thành, vừa giúp các sản phẩm đồ gỗ không bị co ngót cong vênh và quan trọng hơn cả là giúp giảm lượng gỗ tự nhiên sử dụng trong sản phẩm, giảm rủi ro về tính hợp pháp của gỗ.

Ở các làng nghề truyền thống như Đồng Kỵ (Bắc Ninh), Vạn Điểm (Hà Nội), quá trình chuyển đổi trên cũng đã bắt đầu diễn ra trong một vài năm gần đây, nhưng với quy mô và tốc độ rất thấp,chỉ có một vài cơ sở đi tiên phong. Đại đa số các cơ sở khác đang bế tắc trong việc chuyển đổi. Thị trường truyền thống của dòng sản phẩm gỗ mỹ nghệ cao cấp ngày càng thu hẹp.

Các làng nghề gỗ cần thay đổi mẫu mã, giá thành sản phẩm để tiếp cận thị trường.

Hơn 10 năm trước, khoảng 80% sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ của Làng nghề Đồng Kỵ và Phù Khê được xuất khẩu sang Trung Quốc và thu hút sự tham gia của hàng nghìn hộ gia đình. Nhưng hiện nay, luồng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đối với sản phẩm mỹ nghệ cao cấp gần như không còn tồn tại do nước này không còn nhu cầu nữa.

Ông Phùng Văn Quân, một hộ gia đình chuyên sản xuất hàng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc cho biết, tại các làng nghề này, chỉ còn vài chục cơ sở hiện còn duy trì sản xuất, còn lại hầu hết các hộ khác đã đổi nghề. Tình trạng bỏ nghề, chuyển đổi nghề mộc truyền thống sang nghề khác cũng đang xảy ra tại nhiều làng nghề.

Các hộ hiện đang đối mặt với khó khăn kép. Một mặt việc khai thác và mua bán các loài gỗ từ rừng tự nhiên ngày càng được kiểm soát chặt chẽ trên thế giới. Mặt khác, thị trường đầu ra cho dòng sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ cao cấp ngày càng thu hẹp. Nếu các làng nghề này không thay đổi, họ sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị “xóa sổ” trong tương lai.

Để các làng nghề gỗ truyền thống phát triển ổn định, một trong những đòi hỏi quan trọng hiện nay là chính các làng nghề phải thay đổi mẫu mã cho phù hợp thị hiếu người tiêu dùng, nâng cao chất lượng và giảm giá thành sản phẩm.

Mặt khác, chính quyền các địa phương phải đồng hành cùng với các doanh nghiệp, cơ sở và hộ dân sản xuất, đẩy mạnh thực hiện các giải pháp tìm đầu ra cho sản phẩm. Các doanh nghiệp, cơ quan quản lý cần tạo định hướng cho các làng nghề để không làm các sản phẩm mộc gia dụng đại trà khó tiêu thụ, qua đó tạo ra các sản phẩm mới đáp ứng yêu cầu của khách hàng và nhu cầu tiêu thụ luôn chuyển động của thị trường trong nước và quốc tế...

Vũ Thành

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/cac-lang-nghe-go-can-thay-doi-de-phat-trien-post889224.html