Các nghị định phân cấp, phân quyền có hiệu lực đến ngày 1/3/2027

4 giờ trướcBài gốc

Chính phủ vừa ban hành đồng thời 28 Nghị định về phân quyền, phân cấp; phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương 2 cấp sau một quá trình rà soát khối lượng nhiệm vụ, quyền hạn khổng lồ của các bộ, ngành và chính quyền các cấp. Do thời gian gấp và yêu cầu phân cấp, phân quyền triệt để nên có ý kiến còn băn khoăn có thể có nhiệm vụ, quyền hạn chưa rõ ràng, chưa thật sự hợp lý về thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện.

Là cơ quan được Chính phủ giao nhiệm vụ hướng dẫn các Bộ, cơ quan ngang Bộ xây dựng các nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã trao đổi với báo chí để hiểu rõ hơn về nội dung này.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh

Được áp dụng đồng thời quy định còn phù hợp

Thưa Bộ trưởng, được biết trong tổng số 1.464 nhiệm vụ phân quyền, phân cấp, có 1059 nhiệm vụ, thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ và Bộ trưởng được phân cấp, phân quyền cho địa phương; 1.248 nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp huyện được điều chỉnh cho chính quyền xã hoặc tỉnh. Vậy các nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền vừa mới ban hành tập trung điều chỉnh những vấn đề gì và việc áp dụng pháp luật như thế nào?

- Phạm vi điều chỉnh của các nghị định về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền chỉ tập trung quy định việc điều chỉnh lại thẩm quyền, chủ yếu từ cơ quan Trung ương cho chính quyền địa phương; điều chuyển nhiệm vụ của chính quyền cấp huyện cho chính quyền địa phương cấp tỉnh và chính quyền địa phương cấp xã. Đồng thời quy định trình tự, thủ tục mới để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn nếu việc thay đổi thẩm quyền dẫn tới thay đổi về trình tự, thủ tục.

Như vậy, các nghị định này chỉ quy định những nội dung cần sửa đổi của pháp luật hiện hành kể cả luật, nghị quyết, pháp lệnh của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền và trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền, mà không quy định lại những nội dung vẫn còn phù hợp tại các văn bản này.

Do đó, các Bộ, ngành, địa phương áp dụng đồng thời quy định của các nghị định và quy định còn phù hợp của pháp luật hiện hành để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền.

Đối với những tình huống có thể phát sinh, các Bộ, địa phương căn cứ quy định chuyển tiếp tại Điều 50 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 và tại các nghị định để có biện pháp xử lý kịp thời.

Trong đó, lưu ý, khoản 8 Điều 54 Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định vấn đề chuyển tiếp khi thực hiện công việc, thủ tục khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Theo đó:

“Các công việc, thủ tục hành chính, các đơn thư khiếu nại, tố cáo (sau đây gọi là công việc, thủ tục) của các cơ quan thuộc chính quyền địa phương cấp huyện đang giải quyết cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp nếu đến thời điểm ngày 1/7/2025 mà vẫn chưa hoàn thành hoặc đã hoàn thành trước ngày 1/7/2025 nhưng sau đó phát sinh vấn đề liên quan cần giải quyết thì cơ quan tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện hoặc chính quyền địa phương cấp xã mới hình thành sau sắp xếp nơi phát sinh công việc, thủ tục có trách nhiệm phối hợp với cơ quan liên quan để tiếp tục giải quyết bảo đảm không làm gián đoạn công việc, không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của xã hội, người dân, doanh nghiệp. Trường hợp nội dung công việc, thủ tục có liên quan đến từ 2 đơn vị hành chính cấp xã mới hình thành sau sắp xếp trở lên hoặc có nội dung phức tạp thì Chủ tịch UBND cấp tỉnh căn cứ quy định tại điểm g khoản 2 và khoản 3 Điều 11 của Luật này có trách nhiệm chỉ đạo việc giải quyết.”

Đồng thời, khoản 8 Điều 54 của Luật cũng quy định nguyên tắc áp dụng, trường hợp văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ quy định về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương đã có quy định về việc giải quyết đối với các công việc, thủ tục quy định tại khoản này thì thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Các nghị định phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền chỉ có hiệu lực pháp luật đến ngày 1/3/2027. Ảnh minh họa

Tiếp tục rà soát, ban hành mới các luật

Việc ban hành 28 Nghị định được tiến hành trong thời gian rất gấp để đáp ứng yêu cầu công việc cấp bách khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Việc áp dụng các nghị định phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền sẽ kéo dài bao lâu, thưa Bộ trưởng?

- Về nguyên tắc, các nghị định phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền chỉ có hiệu lực pháp luật đến ngày 1/3/2027.

Các nội dung về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền và trình tự, thủ tục thực hiện tại các nghị định này sẽ được thay thế bằng các quy định của luật, nghị quyết, nghị định mới/sửa đổi, bổ sung. Ngay sau khi Nghị định được ban hành cho đến ngày 1/3/2027, các Bộ, ngành phải rà soát pháp luật hiện hành để đề xuất sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các luật, nghị quyết, pháp lệnh, nghị định có liên quan để điều chỉnh cho phù hợp với nguyên tắc, quy định về phân định thẩm quyền, phân quyền và phân cấp mới.

Trong quá trình triển khai thực hiện, các Bộ, ngành, địa phương cần đánh giá hiệu quả việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp để kiến nghị các cấp có thẩm quyền xem xét, điều chỉnh, bảo đảm phù hợp về thẩm quyền, khả năng, điều kiện thực tiễn.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã được trình Quốc hội, dự kiến thông qua ngày 25/6/2025, và có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Dự thảo Luật bổ sung những quy định cụ thể nào, thưa Bộ trưởng?

- Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã bổ sung thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan, cá nhân. Cụ thể:

Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành quyết định để phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp; biện pháp chỉ đạo, điều hành hoạt động của UBND, phối hợp hoạt động giữa các cơ quan chuyên môn và các cơ quan, tổ chức khác thuộc UBND.

HĐND xã, phường, đặc khu ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.

UBND cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao; phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.

Bên cạnh đó, cùng với việc Luật Tổ chức chính quyền địa phương bổ sung quy định HĐND cấp tỉnh phân cấp cho UBND cùng cấp hoặc HĐND cấp xã (khoản 1 Điều 13), dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật cũng bổ sung quy định HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.

Ngoài ra, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật bổ sung các quy định liên quan đến hiệu lực, trách nhiệm kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật của các chủ thể có thẩm quyền ban hành văn bản nêu trên và điều khoản chuyển tiếp để xử lý những vấn đề liên quan đến các văn bản của chính quyền địa phương cấp huyện.

Có ý kiến cho rằng, do thời gian gấp, các Bộ, ngành, địa phương phải yêu cầu phải phân cấp, phân quyền triệt để nên có thể có nhiệm vụ, quyền hạn chưa rõ ràng, chưa thật sự hợp lý về thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện. Liệu có giải pháp gì tình huống này, thưa Bộ trưởng?

- Để tổ chức thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, quyền hạn của địa phương, khoản 7 Điều 13 Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã quy định rất “mở” để trao quyền chủ động cho chính quyền địa phương. Cụ thể như sau:

Trường hợp cần phải thay đổi trình tự, thủ tục, thẩm quyền đang được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên mới thực hiện được việc phân cấp thì HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh điều chỉnh các quy định đó tại văn bản quy phạm pháp luật về phân cấp do mình ban hành để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, bảo đảm yêu cầu về cải cách hành chính theo hướng giảm thủ tục hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong giải quyết thủ tục hành chính, không quy định thêm thành phần hồ sơ, không tăng thêm yêu cầu, điều kiện, thời gian giải quyết thủ tục đang áp dụng.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh có trách nhiệm thực hiện việc công khai thủ tục hành chính có thay đổi, điều chỉnh quy định tại khoản này theo quy định của pháp luật và sau đó có trách nhiệm tổng hợp, báo cáo cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương về ngành, lĩnh vực có liên quan về việc điều chỉnh trình tự, thủ tục, thẩm quyền để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp tại địa phương mình.

Đối với nhiệm vụ được phân cấp chưa phù hợp thẩm quyền, điều kiện, năng lực, nguồn lực, chức năng, nhiệm vụ của địa phương, cơ quan được phân cấp có thể kiến nghị cơ quan phân cấp để điều chỉnh; kịp thời đề xuất sửa đổi, bổ sung pháp luật liên quan.

Tại khoản 9 Điều 54 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng quy định cụ thể các trường hợp cần giải quyết các vấn đề phát sinh khi tổ chức chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã. Trong đó, HĐND, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm xem xét, ban hành văn bản hoặc ủy quyền ban hành văn bản để giải quyết các vấn đề phát sinh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình; có thể ban hành văn bản hành chính để hướng dẫn giải quyết các vấn đề phát sinh nếu đủ điều kiện quy định tại khoản 10 Điều 54 của Luật, đồng thời tổ chức xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền hoặc trình cơ quan, người có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, ban hành văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh nội dung quy định tại văn bản hành chính hoặc nội dung đã ủy quyền ban hành.

Bộ trưởng có lưu ý gì cho các địa phương khi thực hiện nhiệm vụ quan trọng và khó khăn này?

- Với số lượng nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền rất lớn, chính quyền địa phương cần chủ động xây dựng, ban hành theo thẩm quyền các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền trong trường hợp cần thiết hoặc trong trường hợp quy định tại các nghị định chưa rõ ràng, hợp lý về thẩm quyền, trình tự, thủ tục; công bố các thủ tục hành chính theo thẩm quyền bảo đảm có hiệu lực đồng thời với các nghị định.

Cùng với đó, chính quyền địa phương cần chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền; tổ chức hội nghị, tập huấn, hướng dẫn cho cán bộ, công chức. Mặc khác, cần chuẩn bị điều kiện cần thiết, nguồn lực, cơ sở vật chất, con người để bảo đảm thực hiện nhiệm vụ. Trong quá trình triển khai thực hiện các nghị định, nếu có khó khăn, vướng mắc cần sớm phản hồi cho các bộ quản lý ngành, lĩnh vực hoặc kiến nghị với Chính phủ, lãnh đạo Chính phủ, lãnh đạo các Bộ, ngành để có phương án giải quyết, hướng dẫn, giải đáp; liên hệ theo đường dây nóng của Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ.

Ngoài ra, tại các nghị định phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền quy định lồng ghép việc thực hiện trực tuyến nhiều thủ tục hành chính (yêu cầu kết nối các cơ sở dữ liệu và tra cứu thông tin, người dân không phải cung cấp nếu đã có thông tin trong các cơ sở dữ liệu) và thực hiện chủ trương "phi địa giới" trong tiếp nhận giải quyết thủ tục hành chính. Để bảo đảm thực hiện tốt các yêu cầu này, đề nghị các địa phương ưu tiên đầu tư trang thiết bị; thường xuyên cập nhật, làm sạch cơ sở dữ liệu theo yêu cầu, nhiệm vụ; tập huấn về công nghệ thông tin cho công chức/viên chức/người lao động tham gia tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Cá nhân, tổ chức không cần đổi giấy tờ cho đến khi hết hiệu lực sử dụng

Điều 14 Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH 15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 quy định “Việc chuyển đổi giấy tờ cho cá nhân, tổ chức được thực hiện theo quy định tại Điều 10 của Nghị quyết số 190/2025/QH15 ngày 19/2/2025 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước”.

Theo đó, Điều 10 Nghị quyết 190/2025/QH15 quy định: Văn bản, giấy tờ đã được cơ quan, chức danh có thẩm quyền ban hành, cấp trước khi sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước mà chưa hết hiệu lực hoặc chưa hết thời hạn sử dụng thì tiếp tục được áp dụng, sử dụng theo quy định của pháp luật cho đến khi hết thời hạn hoặc được sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ, hủy bỏ, thu hồi bởi cơ quan, chức danh tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn hoặc cơ quan, người có thẩm quyền.

Hồng Thái

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/cac-nghi-dinh-phan-cap-phan-quyen-co-hieu-luc-den-ngay-1-3-2027.738250.html