Các nhà khoa học Mỹ tìm ra 'khắc tinh' của tế bào ung thư

5 giờ trướcBài gốc

Kết quả nghiên cứu mới vừa được công bố trên tạp chí PNAS góp phần lý giải vì sao hoạt động thể chất được xem là một yếu tố quan trọng trong phòng ngừa ung thư - điều mà trước đây giới khoa học vẫn chưa hiểu rõ cơ chế.

Duy trì vận động không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch hay cân nặng mà còn có thể là “vũ khí” quan trọng trong cuộc chiến phòng ngừa ung thư.

Vì sao tập luyện làm chậm ung thư?

Các nhà khoa học tại Đại học Yale đã tiến hành thí nghiệm trên chuột mắc ung thư vú hoặc u hắc tố, chia theo chế độ ăn và tần suất vận động. Nhờ sử dụng các dấu ấn phân tử để theo dõi quá trình chuyển hóa glucose, nhóm nghiên cứu phát hiện một thay đổi đáng chú ý: ở những con chuột vận động tích cực, năng lượng được ưu tiên chuyển đến cơ bắp thay vì nuôi dưỡng tế bào ung thư.

Kết quả thí nghiệm cho thấy các khối u ở chuột vận động luôn có kích thước nhỏ hơn. Nguồn: PNAS

Điều này đồng nghĩa tế bào ung thư bị “đói” năng lượng - yếu tố thiết yếu cho sự phát triển và nhân lên của chúng. Sau bốn tuần, các khối u của những con chuột ăn nhiều chất béo nhưng duy trì tập luyện thường xuyên nhỏ hơn đáng kể so với nhóm cùng chế độ ăn nhưng ít vận động.

Theo bác sĩ - nhà khoa học Brooks Leitner, chuột béo phì chạy tự do bốn tuần sau khi được tiêm tế bào ung thư cho thấy kích thước khối u giảm gần 60%.

Biến đổi gene và cơ chế sống sót căng thẳng của khối u

Nghiên cứu cũng ghi nhận 417 gene liên quan đến chuyển hóa có sự biểu hiện khác biệt ở chuột vận động so với chuột ít vận động. Những thay đổi đồng loạt này đẩy khối u vào trạng thái “sống sót căng thẳng”, không có đủ năng lượng để phát triển bình thường.

Đáng chú ý, hoạt động thể chất làm giảm mạnh protein mTOR - một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng tế bào ung thư. Việc mTOR bị kìm hãm khiến khối u khó mở rộng, mở ra hướng nghiên cứu mới cho các liệu pháp điều trị ung thư.

Nhóm tác giả cho rằng glucose có thể là “chất trung gian then chốt” giúp giải thích tác dụng ức chế khối u của tập luyện. Tuy nhiên, tác động này có thể phụ thuộc vào thời lượng vận động.

Không phải “liều thuốc thần” nhưng là yếu tố then chốt trong phòng bệnh

Ung thư là bệnh lý phức tạp, không thể đơn giản phòng tránh chỉ bằng các buổi đến phòng gym. Tuy nhiên, những bằng chứng mới củng cố vai trò của vận động trong việc giảm nguy cơ hình thành và tiến triển ung thư.

Những bằng chứng mới củng cố vai trò của vận động trong việc giảm nguy cơ hình thành và tiến triển ung thư. Ảnh: iStock

Một kết quả khác từ nghiên cứu cho thấy những con chuột béo phì được tập luyện hai tuần trước khi cấy tế bào ung thư cũng có khối u nhỏ hơn so với nhóm không vận động, cho thấy lợi ích phòng ngừa ngay cả khi luyện tập diễn ra trước khi khối u hình thành.

“Những dữ liệu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhìn nhận toàn diện và hệ thống đối với tác động chuyển hóa của tập luyện trong ung thư”, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh.

Cần kiểm chứng trên người

Điểm tích cực là cơ chế chuyển hóa này xuất hiện ở cả hai loại ung thư khác nhau, cho thấy tác dụng của vận động có thể mang tính phổ quát hơn so với suy đoán trước đây. Tuy nhiên, để xác định liệu quá trình tương tự có xảy ra ở người hay không, các nhà khoa học cần nghiên cứu sâu hơn.

Nhóm tác giả cho biết họ đang lên kế hoạch khảo sát các khối u ở người, đồng thời thiết kế các mô hình tập luyện chi tiết hơn theo loại hình và thời gian tập. Mục tiêu là hiểu rõ cách hoạt động thể chất giúp cơ thể chống lại ung thư, đồng thời mở ra khả năng xác định “mục tiêu phân tử” mới cho các liệu pháp điều trị, đặc biệt với những bệnh nhân không thể vận động.

Dưới góc nhìn rộng hơn, phát hiện mới của các nhà khoa học Đại học Yale góp phần củng cố nhận thức rằng hoạt động thể chất không chỉ là thói quen lành mạnh mà còn là một yếu tố sinh học có khả năng tác động đến diễn biến của bệnh ung thư ngay từ cấp độ tế bào. Dù còn cần thêm các nghiên cứu trên người để làm rõ cơ chế và mức độ ảnh hưởng, kết quả bước đầu cho thấy tập luyện đều đặn có thể trở thành một phần quan trọng trong chiến lược phòng ngừa ung thư, song hành cùng dinh dưỡng hợp lý, tầm soát định kỳ và điều trị y tế.

Trong bối cảnh tỷ lệ mắc ung thư tiếp tục gia tăng trên toàn cầu, việc duy trì vận động thường xuyên không chỉ mang ý nghĩa nâng cao chất lượng sống mà còn mở ra hy vọng về một hướng tiếp cận hỗ trợ hiệu quả hơn trong kiểm soát căn bệnh này.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/cac-nha-khoa-hoc-my-tim-ra-khac-tinh-cua-te-bao-ung-thu-10400036.html