Dù có vẻ hơi “sáo rỗng” khi đâu đâu cũng thấy những chiếc cốc in dòng chữ “Nhưng trước hết, phải có cà phê”, phần lớn người Mỹ lại hoàn toàn đồng tình với câu nói ấy. Theo một nghiên cứu năm 2025, gần 70% dân số Mỹ uống ít nhất một loại đồ uống chứa caffeine mỗi ngày. Nhưng nghiên cứu mới đây cho thấy, thói quen phổ biến này không hề là một “tật xấu”, thậm chí còn có thể giúp bạn sống lâu hơn. Theo công trình đăng trên tạp chí Microbial Cell, caffeine có khả năng làm chậm quá trình lão hóa ở cấp độ tế bào. Để tìm hiểu tác động của caffeine, nhóm nghiên cứu đã sử dụng nấm men. Nghe có vẻ xa lạ, nhưng loài sinh vật đơn bào này lại có nhiều điểm chung với con người: Từ cơ chế trao đổi chất đến các quá trình hỗ trợ tế bào sinh trưởng và phân chia.
Trước đây, nhóm từ Phòng thí nghiệm Lão hóa và Lão hóa Tế bào (Đại học Queen Mary London) phát hiện caffeine có thể ức chế TORC1 – thụ thể quyết định thời điểm tế bào phát triển. Tuy nhiên, theo kết quả mới công bố, caffeine không tác động trực tiếp lên TORC1, mà “bật” một công tắc sinh học khác: AMPK, còn gọi là “người gác cổng” của quá trình trao đổi chất. AMPK chịu trách nhiệm duy trì cân bằng năng lượng tế bào và có thể được caffeine kích hoạt. “AMPK cơ bản giúp các tế bào năng lượng thấp ‘xoay xở’ để tồn tại,” TS Charalampos (Babis) Rallis giải thích.
Theo nhóm nghiên cứu, tác động của caffeine lên AMPK có thể đóng vai trò then chốt trong việc kéo dài tuổi thọ, bởi nó kiểm soát sự phát triển tế bào, phản ứng trước căng thẳng và khả năng sửa chữa DNA, những yếu tố quan trọng để “thêm nến trên bánh sinh nhật” mỗi năm. TS John-Patrick Alao, trưởng nhóm nghiên cứu, nhận định: “Phát hiện này mở ra nhiều hướng nghiên cứu thú vị, giúp tìm ra cách kích hoạt cơ chế này trực tiếp hơn thông qua chế độ ăn, lối sống hoặc thuốc mới”.
Không chỉ chống lão hóa, caffeine còn được chứng minh mang lại nhiều lợi ích khác. Theo Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ, khi dùng liều thấp, caffeine có thể giúp giảm triệu chứng trầm cảm nhờ kích thích sản xuất dopamine. Tuy vậy, các chuyên gia cảnh báo không phải nguồn caffeine nào cũng an toàn. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cho biết, một số loại nước tăng lực chứa hàm lượng caffeine quá cao có thể gây rối loạn tim mạch, đặc biệt nguy hiểm với thanh thiếu niên. Trong khi một tách cà phê trung bình chứa khoảng 95 mg caffeine, thì một lon nước tăng lực có thể nhiều gấp bốn lần. Do đó, “điều độ” vẫn là nguyên tắc quan trọng nhất.
Vậy nên, lần tới, khi bạn tán gẫu bên bình cà phê ở văn phòng, đừng ngần ngại rót thêm một tách, biết đâu, nó sẽ giúp bạn sống lâu hơn một chút.