Israel muốn hạn chế việc mở cửa khẩu biên giới Rafah giữa Ai Cập và Dải Gaza thành tuyến đường chỉ dành cho lối ra. Ảnh minh họa Reuters.
Động thái được đưa ra trong bối cảnh giao tranh tại Gaza vẫn chưa chấm dứt, dù lệnh ngừng bắn theo kế hoạch do Mỹ dẫn dắt đã có hiệu lực. Theo các nguồn tin khu vực, khoảng 600 vụ vi phạm lệnh ngừng bắn đã xảy ra trong 7 tuần qua. Riêng trong ngày 6/12, hai người Palestine thiệt mạng trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Israel tại thị trấn Beit Lahia, phía bắc Gaza.
Trong tuyên bố chung công bố ngày 6/12, ngoại trưởng các nước Ai Cập, Indonesia, Jordan, Pakistan, Qatar, Arab Saudi, Thổ Nhĩ Kỳ và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc” trước thông báo gần đây của quân đội Israel rằng cửa khẩu Rafah sẽ mở cửa “trong những ngày tới” nhưng chỉ theo hướng từ Gaza sang Ai Cập.
Thông báo này được đưa ra bởi Cơ quan Điều phối các Hoạt động của Chính phủ Israel tại các Lãnh thổ (COGAT), nêu rõ việc qua lại một chiều sẽ được chấp thuận nếu có đánh giá an ninh phù hợp và được phối hợp với Ai Cập. Tuy nhiên, theo các nước liên quan, động thái này vi phạm các nghĩa vụ của Israel trong giai đoạn đầu của kế hoạch hòa bình do Mỹ dẫn dắt, vốn yêu cầu mở cửa khẩu Rafah theo hai chiều.
Các quốc gia đồng ký tuyên bố chung nhấn mạnh “hoàn toàn bác bỏ mọi nỗ lực nhằm đẩy người Palestine ra khỏi đất nước của họ”, đồng thời kêu gọi Israel tuân thủ đầy đủ kế hoạch 20 điểm do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất. Kế hoạch trên yêu cầu tạo điều kiện nhân đạo, bao gồm lưu thông bình thường qua cửa khẩu Rafah, để hỗ trợ người dân Gaza và tiến tới giải pháp chính trị lâu dài.
Cửa khẩu Rafah hầu như bị đóng từ khi cuộc xung đột bùng phát. Dù lệnh ngừng bắn có hiệu lực từ ngày 10/10, Israel vẫn trì hoãn việc mở lại cửa khẩu với lý do Hamas chưa bàn giao đầy đủ thi thể các con tin. Theo các nguồn tin, chỉ còn lại một thi thể người Palestine bị giữ tại Gaza nhưng công tác tìm kiếm gặp nhiều trở ngại do mức độ tàn phá lớn.
Các ngoại trưởng đánh giá cao nỗ lực hòa giải của Mỹ, trong đó có đề xuất thành lập một chính quyền kỹ trị Palestine được hỗ trợ bởi lực lượng ổn định đa quốc gia dưới giám sát của một “Hội đồng Hòa bình” quốc tế. Các nước khẳng định kế hoạch này cần được triển khai “không chậm trễ và không bị cản trở”.
Cũng trong tuyên bố, nhóm quốc gia kêu gọi tái thiết các điều kiện để Chính quyền Palestine “tiếp tục thực hiện trách nhiệm tại Gaza”, hướng tới giải pháp hai nhà nước, thành lập Nhà nước Palestine độc lập theo đường biên giới ngày 4/6/1967, với Đông Jerusalem là thủ đô.
Trước đó, nhiều nước Arab và Hồi giáo đã đề nghị Mỹ đưa ra tuyên bố rõ ràng hơn liên quan đến quyền tự quyết của người Palestine vào kế hoạch trước phiên bỏ phiếu tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Nỗ lực của Israel trong việc cản trở các điều chỉnh này đã không thành công.
Song song với căng thẳng ngoại giao, Israel vẫn tiến hành các cuộc tấn công quy mô lớn trên khắp Dải Gaza. Từ đêm 5/12 đến rạng sáng 6/12, ít nhất 20 cuộc không kích được ghi nhận tại thành phố Gaza, trại tị nạn al-Maghazi ở trung tâm và thành phố Rafah ở phía nam.
Tại phía đông Khan Younis và Rafah, pháo binh và xe tăng Israel tiếp tục nã đạn, trong khi tàu chiến Israel tấn công các tàu cá của người Palestine ngoài khơi bờ biển Khan Younis.
Theo các cơ quan nhân đạo, Israel đang kiểm soát vành đai phía nam và phía đông Gaza cùng phần lớn khu vực phía bắc, tương đương hơn 50% diện tích vùng đất này.
Từ khi xung đột bùng phát vào tháng 10/2023, ít nhất 70.125 người Palestine đã thiệt mạng và hơn 171.000 người bị thương.
Duy Tiến