Các nước quy định thế nào về xe giường nằm chở khách?

một ngày trướcBài gốc

Xe giường nằm từ lâu đã trở thành lựa chọn phổ biến trong các chuyến đi đường dài nhờ sự tiện lợi và khả năng nghỉ ngơi trong suốt hành trình. Tuy nhiên, loại hình phương tiện này cũng đặt ra nhiều thách thức về an toàn, thiết kế kỹ thuật và khả năng thoát hiểm khi xảy ra sự cố.

Tùy theo điều kiện hạ tầng, nhu cầu di chuyển và mức độ ưu tiên cho an toàn giao thông, mỗi quốc gia áp dụng một cách tiếp cận khác nhau: Có nơi tăng cường tiêu chuẩn kỹ thuật, có nơi dần loại bỏ hoàn toàn xe giường nằm khỏi hệ thống vận tải hành khách.

Dưới đây là một số thông tin về quy định đối với xe giường nằm ở một số nước.

Ấn Độ

Năm 2023, Bộ Giao thông Đường bộ Ấn Độ công bố một số quy định an toàn mới áp dụng đối với các xe khách giường nằm, nhằm tăng cường khả năng tự thoát hiểm cho hành khách trong các tình huống khẩn cấp, theo tờ The Times of India.

Theo hướng dẫn mới, tất cả các xe giường nằm sản xuất trong thời gian tới bắt buộc phải lắp kính cường lực tại mọi cửa sổ và trang bị búa phá kính tại từng vị trí giường hoặc ghế. Mỗi hành khách từ nay sẽ có công cụ hỗ trợ thoát hiểm ngay bên cạnh.

Tổng quan về bố trí bên trong của một chiếc xe du lịch kiêm xe giường nằm điển hình ở Ấn Độ. Ảnh: away with the steiners

Đồng thời, tất cả các phương tiện cũng sẽ phải dán băng phản quang đánh dấu rõ ràng các lối thoát hiểm, giúp hành khách dễ dàng định hướng khi di chuyển, đặc biệt trong điều kiện thiếu sáng. Các quy định này dự kiến sẽ có hiệu lực trong vòng ba tháng tới, áp dụng cho mọi dòng xe giường nằm mới được sản xuất hoặc đăng ký.

Việc trang bị búa phá kính ở từng giường sẽ giúp hành khách chủ động đập vỡ cửa sổ để thoát ra ngoài mà không cần phụ thuộc vào sự hỗ trợ từ bên ngoài. Cùng với đó, băng phản quang sẽ đóng vai trò định hướng trực quan, giúp hành khách nhanh chóng xác định được các lối thoát trong trường hợp khẩn cấp.

Trong bối cảnh mạng lưới giao thông ở Ấn Độ ngày càng mở rộng và các tuyến cao tốc phát triển mạnh, xe giường nằm trở thành lựa chọn phổ biến cho các hành trình xuyên đêm, đặc biệt ở những nơi khó tiếp cận được dịch vụ đường sắt. Nhu cầu ngày càng tăng đối với loại hình vận tải này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải nâng cao tiêu chuẩn an toàn và kỹ thuật.

Song song với việc áp dụng các yêu cầu mới về trang bị, chính phủ Ấn Độ cũng đang xem xét bắt buộc các nhà sản xuất thân xe khách đưa sản phẩm của mình qua kiểm định của bên thứ ba để được phê duyệt. Việc này nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm và nâng cao tính minh bạch trong đánh giá kỹ thuật.

Xe giường nằm được điều chỉnh theo chuẩn AIS‑119 (Automotive Industry Standards) do Bộ Giao thông Đường bộ và Xa lộ Ấn Độ ban hành, yêu cầu về cấu trúc, an toàn như ray chắn giường, cửa thoát hiểm và điều kiện vật liệu.

Trong đó, chiều rộng tối thiểu của khung cửa sổ phải đạt 700 mm. Khoảng cách từ mép dưới phần trượt của cửa sổ đến mặt trên khoang giường (trạng thái chưa bị nén) phải đạt tối thiểu 200 mm, giúp đảm bảo đủ không gian thao tác khi cần phá kính và thoát ra ngoài.

Bên trong một xe giường nằm ở Ấn Độ. Ảnh: away with the steiners

Lối đi giữa xe giường nằm cũng phải tuân thủ các điều kiện nghiêm ngặt dành cho xe buýt loại III, với đường kính xi lanh dưới (A) là 450 mm. Thiết kế này nhằm đảm bảo không gian di chuyển thông suốt bên trong xe. Tuy nhiên, tay vịn và tay nắm trong khu vực lối đi không bắt buộc phải trang bị đối với xe giường nằm.

Trung Quốc cấm hẳn xe giường nằm

Việc Trung Quốc gần như cấm hoàn toàn xe giường nằm trên các tuyến đường dài là kết quả của quá trình rà soát và siết chặt quy chuẩn vận tải hành khách kéo dài hơn một thập niên. Chính sách này xuất phát từ những lo ngại ngày càng gia tăng về an toàn giao thông, chất lượng phương tiện, môi trường và nhu cầu hiện đại hóa hệ thống giao thông công cộng.

Từ năm 2012, Trung Quốc đã bắt đầu loại bỏ dần xe giường nằm thông qua việc ngừng cấp phép sản xuất, bán và đăng ký mới. Khoảng 5 năm sau đó, nhiều địa phương như Chiết Giang, Thâm Quyến và Nam Ninh lần lượt đưa ra lệnh cấm vận hành loại phương tiện này. Đến cuối năm 2023, khu tự trị Quảng Tây là một trong những địa phương cuối cùng hoàn tất việc loại bỏ xe giường nằm, đánh dấu sự chấm dứt hoàn toàn của loại hình này trên phạm vi toàn quốc.

Theo trang Shanghaidite.com, lý do đầu tiên khiến Trung Quốc mạnh tay cấm xe giường nằm là yếu tố an toàn.

Thiết kế hai tầng của xe khiến trọng tâm phương tiện cao, dễ mất cân bằng khi vào cua hoặc phanh gấp. Ngoài ra, hành khách thường ở tư thế nằm khi xe chạy, không có dây an toàn, dẫn đến nguy cơ tử vong cao khi xảy ra tai nạn.

Bên trong một xe giường nằm ở Trung Quốc. Ảnh: 163.COM

Hệ thống thoát hiểm trên các xe này cũng bị đánh giá là kém hiệu quả, do lối thoát chật hẹp và không có cửa khẩn cấp phía sau. Các phân tích thống kê cho thấy dù xe giường nằm chỉ chiếm khoảng 1% tổng số xe khách trên toàn quốc, nhưng lại liên quan đến gần 10% tổng số ca tử vong do tai nạn xe khách, một con số đáng báo động.

Bên cạnh yếu tố an toàn, xe giường nằm cũng bị đánh giá là không thân thiện với môi trường. Hệ thống động cơ cũ kỹ khiến mức tiêu hao nhiên liệu cao, lượng khí thải lớn. Nhiều xe không đạt chuẩn về điều kiện vệ sinh, thông gió và tiện nghi nội thất, không đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân đối với dịch vụ vận tải đường dài.

Sau khi loại bỏ xe giường nằm, Trung Quốc đã triển khai đồng bộ các giải pháp thay thế. Mạng lưới tàu cao tốc và các đoàn tàu động lực điện (EMU) được mở rộng mạnh mẽ, đặc biệt tại các tỉnh miền núi Tây Trung Quốc, nâng độ phủ toàn quốc lên hơn 45% so với năm 2012.

Song song đó, các mẫu xe khách cải tiến với ghế ngả sâu, thiết kế kết hợp giữa an toàn và thoải mái, đã dần thay thế vị trí của xe giường nằm. Hình thức chia sẻ phương tiện như đi chung xe, ghép xe công nghệ cũng phát triển mạnh, giúp đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân thu nhập thấp.

Tác động xã hội của lệnh cấm xe giường nằm thể hiện rõ nét ở nhiều khía cạnh. Tỉ lệ tai nạn giao thông đường dài đã giảm mạnh sau khi chính sách được thực thi, góp phần hạn chế tổn thất về nhân mạng và giảm tải cho hệ thống y tế, cứu hộ.

Về mặt kinh tế, nhờ hạ tầng giao thông hiện đại kết nối hiệu quả, GDP của nhiều tỉnh miền Tây Trung Quốc tăng trưởng trung bình 2,3% mỗi năm, thúc đẩy mạnh mẽ du lịch và lưu thông lao động.

Dù vậy, trong giai đoạn đầu thực hiện lệnh cấm, một số khu vực chưa được phủ sóng bởi tàu cao tốc đã chứng kiến sự bùng phát của xe "dù", xe hoạt động không phép. Chính quyền đã nhanh chóng điều chỉnh bằng cách tăng trợ giá cho các tuyến xe khách truyền thống, đồng thời đẩy mạnh đầu tư vào giao thông phổ cập.

Châu Âu

Dù không có quy định riêng biệt dành cho xe giường nằm, các quốc gia châu Âu hiện đang áp dụng quy chuẩn UN/ECE R107 - một tiêu chuẩn của Liên Hợp Quốc do Ủy ban Kinh tế châu Âu (UNECE) ban hành - dành cho xe buýt và xe khách đường dài, bao gồm cả loại hình xe giường nằm.

Theo đó, các xe phải tuân thủ những tiêu chí nghiêm ngặt về khoảng cách giữa các hàng ghế hoặc khoang giường, thiết kế hành lang đi lại hợp lý và đảm bảo lối thoát hiểm hiệu quả trong các tình huống khẩn cấp.

Các giường nằm kiểu võng trong một chiếc xe buýt ở Anh. Ảnh: THE TELEGRAPH

Một trong những vấn đề được đặc biệt chú trọng là khả năng sơ tán hành khách khi xảy ra tai nạn nghiêm trọng. Thực tế cho thấy, trong nhiều vụ va chạm mạnh, hành khách thường không thể tiếp cận cửa thoát hiểm do bị thương nặng hoặc cửa bị kẹt sau va đập. Mặc dù quy định hiện hành đã yêu cầu bố trí cửa thoát hiểm, các chuyên gia an toàn vận tải tại châu Âu vẫn đề xuất bổ sung nhiều cải tiến kỹ thuật mới.

Một giải pháp được khuyến nghị là sử dụng loại kính bên hông đặc biệt - khi bị vỡ vẫn giữ nguyên hình dạng, đóng vai trò như một "tấm lưới an toàn" giúp hành khách không bị văng ra ngoài xe. Ngoài ra, các hệ thống kích nổ nhỏ (pyrotechnic charges) có thể được lắp đặt để phá vỡ kính nhanh chóng sau khi xe dừng lại, từ đó giúp hành khách thoát thân kịp thời.

Lối đi giữa các hàng ghế hoặc khoang nằm cũng được yêu cầu thiết kế rộng rãi, đủ để di chuyển nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp.

Một điểm nổi bật khác trong hệ thống tiêu chuẩn của châu Âu là yêu cầu bắt buộc trang bị thiết bị tachograph kỹ thuật số trên tất cả các xe khách mới từ tháng 8-2004. Đây là thiết bị ghi lại toàn bộ dữ liệu về tốc độ, quãng đường, thời gian lái xe và thời gian nghỉ ngơi của tài xế.

Thiết bị này có thẻ chip cá nhân để nhận diện tài xế và máy in phục vụ công tác kiểm tra bên đường của lực lượng chức năng. Theo các nghiên cứu tại châu Âu và Mỹ, tình trạng mệt mỏi chiếm tới 20-30% nguyên nhân các vụ tai nạn giao thông thương mại. Do đó, việc kiểm soát thời gian làm việc và nghỉ ngơi của tài xế bằng công nghệ số được xem là một biện pháp chủ chốt để giảm thiểu tai nạn.

DƯƠNG KHANG

Nguồn PLO : https://plo.vn/cac-nuoc-quy-dinh-the-nao-ve-xe-giuong-nam-cho-khach-post863953.html