Các thành phố 'trả lại' bờ sông cho người dân thế nào?

11 giờ trướcBài gốc

Gữa trung tâm Sydney (Australia) sầm uất, Barangaroo Reserve nổi lên như một điển hình của việc kiên quyết giành "đất vàng" ven biển cho công viên. Trước đây, khu Barangaroo là một bến cảng container và xưởng đóng tàu, chia cắt khu trung tâm Sydney khỏi bờ vịnh Darling suốt hơn một thế kỷ.

Từ những năm 1850, các xưởng đóng tàu được xây dựng và khu vực trở thành trung tâm vận tải lớn, nhưng đến thập niên 1960, các khu công nghiệp trong thành phố trở nên suy thoái.

Khi hoạt động bốc dỡ container được chuyển sang cảng Botany vào những năm 1980, khu đất 22 ha này dần bị bỏ trống, theo The Guardian.

Đến năm 2006, người dân thành phố lần đầu tiên thấy bản thiết kế sơ bộ của dự án tái cải tạo khu vực này. Trước đó một năm, chính quyền bang đã xác định mục tiêu phát triển khu đất thành công viên và khu thương mại.

Biểu tượng cho sự chuyển mình của cả khu vực

Vào ngày 22/8/2015, công viên ven biển của Sydney, Barangaroo Reserve, chính thức mở cửa đón khách tham quan.

Công viên rộng 6 ha, trị giá 250 triệu AUD (khoảng 165 triệu USD) được thiết kế bởi kiến trúc sư cảnh quan người Mỹ Peter Walker phối hợp cùng công ty Australia Johnson Pilton Walker.

Từ khi được xây dựng, Barangaroo Reserve trở thành biểu tượng cho sự chuyển mình của cả khu vực, từ một khu công nghiệp trở thành quần thể ven cảng thu hút hơn 800.000 lượt khách trong 10 tháng đầu mở cửa.

Đặc biệt, công viên mới không hoàn toàn xóa bỏ di sản công nghiệp của khu vực. Trong quá trình xây dựng kéo dài 2,5 năm, một ụ trượt tàu gốc của xưởng đóng tàu từ những năm 1820 đã được phát hiện, khai quật và tái dựng trong công viên.

Phía bên dưới lòng đất của ngọn đồi, đội kiến trúc sư đã tạo thêm một không gian văn hóa ngầm mang tên The Cutaway.

Không gian văn hóa dưới lòng đất độc đáo mang tên The Cutaway. Ảnh: Infrastructure NSW.

Bên cạnh đó, khu vực đã tái hiện thành công hình dáng mũi đất từng tồn tại trước khi người châu Âu đặt chân đến Sydney, một địa điểm được người thổ dân bản địa sử dụng suốt hàng nghìn năm.

Barangaroo Reserve cũng tạo cầu nối quan trọng, hoàn thiện tuyến đường đi dạo quanh bến cảng Sydney, kết nối khu Darling Harbour phía tây với khu nhà hát Opera phía đông, đồng thời có tầm nhìn mở hướng tới các địa danh nổi bật bên kia cảng, như đảo Goat Island, Ballast Point và Balls Head.

Đầu năm nay, chính quyền bang New South Wales (NSW) đã chính thức phê duyệt giai đoạn cuối trong kế hoạch tái phát triển khu Barangaroo.

Trong đó, ít nhất 50% diện tích toàn khu sẽ dành cho không gian công cộng mở, bao gồm 800 m2 không gian sinh hoạt cộng đồng và 2 quảng trường công cộng mới, theo PS News.

Không chỉ Sydney, từ những năm đầu thập niên 1990, thành phố Brisbane (Australia) cũng đã chuyển đổi thành công khu vực bờ sông công nghiệp thành không gian công cộng nổi tiếng South Bank Parklands.

Vào ngày 20/6/1992, South Bank Parklands tại Brisbane chính thức được khánh thành và đón tiếp hơn 70.000 khách trong ngày đầu mở cửa.

Nơi đây từng là một khu công nghiệp được lên kế hoạch bán lại cho các dự án thương mại. Tuy nhiên, triển lãm Thế giới Expo 88 đã thổi luồng sinh khí mới vào khu vực.

Do đó, sau khi triển lãm kết thúc, người dân đã vận động thành công chính quyền thành phố phát triển khu vực thành công viên công cộng, thay vì giao lại cho các nhà đầu tư thương mại.

Khu công viên South Bank Parklands rộng 17 ha bao gồm không gian xanh rộng lớn và lối đi cho người đi bộ. Ảnh: Expedia.

Khu công viên rộng 17 ha bao gồm không gian xanh rộng lớn, kết nối liên tục các khu vực vui chơi, nhà hàng, đặc biệt còn có sự xuất hiện của bãi biển nhân tạo và ngôi chùa Hòa Bình Nepal nổi tiếng.

Nhờ tổ hợp văn hóa đặc sắc và thiết kế hướng đến cộng đồng, South Bank Parklands thu hút khoảng 14 triệu khách tham quan mỗi năm và luôn xuất hiện trong danh sách "các điểm không thể bỏ lỡ" khi đến Brisbane.

Đáng chú ý, South Bank có kết nối hạ tầng thuận lợi khi sở hữu 2 cầu bộ hành (cầu Victoria và cầu Goodwill) nối thẳng sang trung tâm thành phố, cùng trạm tàu điện và bến phà, giúp khách tham quan tiết kiệm thời gian khi di chuyển sang các địa điểm.

Trong khi đó, tại Singapore, dự án Collyer Quay cho thấy mô hình hợp tác công - tư hiệu quả trong quá trình tái thiết các cảng biển cũ. Khu vực này tọa lạc bên vịnh Marina, bao gồm bến Clifford Pier lịch sử (xây năm 1933) và tòa nhà hải quan cũ.

Sau khoảng thời gian dài xây dựng, Cơ quan Tái phát triển Đô thị Singapore (URA) cho biết khu đất Collyer Quay được chính quyền quyết định phát triển thành một điểm đến ven vịnh độc đáo, kết hợp giữa khách sạn, thương mại và giải trí, đồng thời đây cũng là một "mắt xích" mới trong chuỗi điểm đến hấp dẫn quanh vịnh Marina.

Vì vậy, vào tháng 6/2006, Singapore mở đấu thầu khu Collyer Quay nhằm tái phát triển nơi này thành một khu phức hợp ven nước hiện đại và để bảo tồn di sản kiến trúc.

Collyer Quay là một "mắt xích" mới trong chuỗi điểm đến hấp dẫn quanh vịnh Marina. Ảnh: Bloomberg.

Sau đó, Precious Treasure là đơn vị trúng thầu, với mức giá 165,8 triệu SGD (khoảng 128 triệu USD) cho hợp đồng thuê 60 năm.

Phương án của Precious Treasure hướng đến việc xây dựng quảng trường nổi kiêm khu giải trí cũng như cụm phòng nổi (floating pods) trên mặt nước. Các công trình này sẽ kết nối với khu vực ven bờ thông qua lối đi bằng kính phát sáng nổi trên nước và cầu đi bộ.

Để tăng tính công cộng và thu hút, nhà đầu tư còn triển khai khu Collyer Quay thành địa điểm tổ chức các sự kiện văn hóa quốc tế, như Liên hoan Nghệ thuật Singapore, WOMAD, Biennale Singapore và Liên hoan Âm nhạc Singapore.

Ngoài ra, một phòng trưng bày hàng hải cũng được đề xuất đặt trong tòa nhà hải quan cũ.

Không chỉ các nước phát triển, tại quốc gia Bắc Phi Algeria, chính quyền cũng đã cải tạo lại toàn bộ dải bờ vịnh Algiers thành một công viên và lối đi dạo ven biển.

Giờ đây, bờ vịnh Algiers không chỉ được nâng tầm về cảnh quan, mà còn trở thành biểu tượng của sự hồi sinh đô thị, nơi phát triển kinh tế địa phương song hành cùng việc nâng cao đời sống tinh thần cho người dân.

Phát triển đô thị theo hướng nhân văn và bền vững

Ngày 18/10, tại hội nghị tổng kết 50 năm văn học - nghệ thuật TP.HCM, Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang cho biết Thường trực Thành ủy đã quyết định dừng dự án nhà ở thương mại tại khu vực Bến Nhà Rồng (quận 4 cũ) để mở rộng không gian văn hóa Hồ Chí Minh, xây công viên, mở rộng đường Nguyễn Tất Thành và phát triển dịch vụ công cộng.

Theo Bí thư Trần Lưu Quang, giá trị kinh tế của dự án nhà ở thương mại rất lớn, nhưng xét về pháp lý và định hướng phát triển lâu dài, thành phố cần ưu tiên cho không gian văn hóa và lợi ích cộng đồng.

Căn cứ Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 đã được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 1125/QĐ-TTg và chỉ đạo của UBND TP.HCM, Sở Quy hoạch - Kiến trúc (QH-KT) TP.HCM đã đề xuất sơ bộ phương án quy hoạch tổng mặt bằng khu đất cảng Khánh Hội với tổng diện tích nghiên cứu khoảng 31,5 ha.

Khu đất được định hướng trở thành không gian công viên cây xanh, khu vui chơi giải trí phục vụ người dân và cảng hành khách quốc tế.

Cơ cấu sử dụng đất (không bao gồm phần diện tích Bến Nhà Rồng - Bảo tàng Hồ Chí Minh và đất quốc phòng) dự kiến gồm khoảng 60% đất công viên cây xanh, 20% công trình công cộng và 20% cảng quốc tế.

Đồng thời, cơ quan này cũng đề xuất phương án mở rộng đường Nguyễn Tất Thành hướng về phía cảng Khánh Hội.

Theo chuyên gia công ty Tư vấn Quốc tế enCity, quyết định chuyển khu đất cảng Nhà Rồng - Khánh Hội thành công viên, không gian văn hóa phục vụ cộng đồng đã mở ra "cơ hội vàng" để TP.HCM kiến tạo một không gian chung ven sông độc đáo.

Tuy nhiên, để biến khu đất này thành không gian công cộng đúng nghĩa và bền vững, thành phố cũng cần lưu ý một số điểm quan trọng.

Cụ thể, không gian mới phải phục vụ rộng rãi cho mọi tầng lớp người dân và không phải khu vườn riêng của số ít. Những dự án tư nhân xung quanh (nếu có) nên hài hòa và không làm gián đoạn tính liên tục của không gian mở ven sông.

Mặt khác, thành phố cần giữ lại một số dấu tích bến cảng hoặc nhà kho làm không gian văn hóa, đồng thời lồng ghép yếu tố nghệ thuật, biểu tượng đô thị để tạo điểm nhấn.

Không gian cũng phải đủ tính linh hoạt để tổ chức sự kiện văn hóa, lễ hội đường phố, chợ thủ công hay không gian nghệ thuật công cộng.

Dự án cải tạo thành công viên ven sông phải được kết nối tốt với các khu trung tâm lân cận. Vì vậy, thành phố có thể cải thiện hệ thống đường bộ, bố trí lối đi bộ, đường xe đạp ven sông và cả bến phà để tăng khả năng tiếp cận.

Chuyên gia cũng đề xuất thành phố tổ chức các cuộc thi ý tưởng, tham vấn ý kiến người dân, chuyên gia, song song đó cần cơ chế huy động nguồn lực xã hội chung tay đầu tư và quản lý công viên theo mô hình đối tác công - tư minh bạch.

Không gian công cộng ven sông không chỉ là vài ha đất, mà còn là "mặt tiền chung" của thành phố, nơi mọi công dân đều có quyền tiếp cận, hưởng thụ và tự hào. Có thể thấy, TP.HCM đang đứng trước cơ hội làm nên một công trình đẹp về mặt cảnh quan và giàu ý nghĩa về xã hội.

Anh Nguyễn

Nguồn Znews : https://znews.vn/cac-thanh-pho-tra-lai-bo-song-cho-nguoi-dan-the-nao-post1597787.html