Sáng 23-9, ca sĩ Ưng Hoàng Phúc cùng một người tên Đại An đã có mặt tại trụ sở Công an TP.HCM để làm việc theo giấy triệu tập liên quan đến MV "Anh em trước sau như một" của nhóm nhạc.
Việc cả hai xuất hiện tại cơ quan công an nhằm phục vụ quá trình xác minh, làm rõ nội dung MV ra mắt hôm 18-9 đang gây nhiều tranh cãi.
Theo đó, MV ngay sau khi công chiếu đã bị nhiều khán giả phản ứng vì trong một số cảnh quay xuất hiện hình ảnh liên quan đến trang web cá cược bất hợp pháp, như logo trên áo diễn viên, ly rượu, hay cảnh lướt giao diện trang web trên điện thoại.
Trước phản ứng dữ dội của khán giả, MV đã được ẩn trên YouTube chỉ ít phút, sau đó xuất hiện trở lại nhưng không còn những chi tiết gây tranh cãi. Dù vậy, nhiều khán giả đã lưu lại bản gốc trước khi chỉnh sửa.
Nhiều bạn đọc thắc mắc trách nhiệm pháp lý trong vụ việc này sẽ ra sao?
Ca sỹ Ưng Hoàng Phúc có mặt ở trụ sở Công an TP.HCM vào sáng 23-9. Ảnh: N.TÂN
Trường hợp bị xử lý hành chính
Luật sư Trương Văn Tuấn, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết nếu cơ quan chức năng xác định có hành vi ghép hoặc chèn nội dung quảng cáo cho hoạt động cờ bạc, người vi phạm có thể bị xử lý theo quy định pháp luật.
Cụ thể, theo điểm a khoản 2 Điều 33 Nghị định số 38/2021 (quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo) thì hành vi quảng cáo hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh theo quy định có thể bị xử phạt từ 70 - 100 triệu đồng.
Ngoài ra, người vi phạm còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc gỡ, tháo dỡ, xóa quảng cáo đối với hành vi trên.
Mức phạt trên áp dụng đối với cá nhân vi phạm, còn đối với tổ chức vi phạm thì phạt gấp đôi.
Luật sư Đào Thị Bích Liên, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết theo Điều 7 và Điều 8 Luật Quảng cáo năm 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2018, 2024), các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ do Chính phủ quy định cấm kinh doanh thì đồng thời cũng bị cấm quảng cáo.
Nếu nhóm sản xuất và các diễn viên trong MV "Anh em trước sau như một" để hình ảnh hoặc logo trang website cá độ xuất hiện, dù chỉ gián tiếp, chưa ký hợp đồng hay hưởng lợi thì vẫn có thể bị coi là hành vi quảng cáo cho dịch vụ bị cấm.
Trong trường hợp này sẽ bị xử lý hành chính theo điểm a khoản 2 Điều 33 Nghị định 38/2021. Ngoài ra, biện pháp khắc phục hậu quả là buộc tháo gỡ, thu hồi hoặc xóa toàn bộ nội dung quảng cáo có chứa yếu tố vi phạm.
Một trong những hình ảnh gây tranh cãi của MV trước khi bị gỡ khỏi YouTube
Nếu nhóm sản xuất và các diễn viên trong MV chủ động gỡ bỏ hoặc chỉnh sửa ngay sau khi phát hiện vi phạm, thì hành vi vi phạm vẫn được xác định là đã xảy ra. Tuy nhiên, đây có thể được xem là tình tiết giảm nhẹ, chứ không loại trừ trách nhiệm.
Căn cứ khoản 1 Điều 9 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), tình tiết giảm nhẹ này có thể được áp dụng trong trường hợp: “Người vi phạm hành chính đã có hành vi ngăn chặn, làm giảm bớt hậu quả của vi phạm...”.
Coi chừng "dính" trách nhiệm hình sự
Cũng theo luật sư Đào Thị Bích Liên, nếu xác định rõ nhóm sản xuất và các diễn viên trong MV có ký hợp đồng quảng bá cho website cá độ, hoặc có bằng chứng về việc ê-kíp/ca sĩ nhận tài trợ, thù lao hoặc có sự câu kết chặt chẽ, hưởng lợi và tiếp tay cho việc tổ chức cá độ, gá bạc, đánh bạc từ website cá độ thì có thể xem xét TNHS theo Điều 322 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017, 2025) về “Tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc”.
Cụ thể, người nào tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc trái phép thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 322 BLHS thì bị phạt tiền từ 50-300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1-5 năm.
Trong trường hợp thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 5-10 năm...
Như vậy, ranh giới để chuyển từ xử lý hành chính sang xử lý hình sự nằm ở yếu tố lỗi cố ý để hưởng lợi bất chính.
LS Liên cho rằng căn cứ tính chất, vai trò và mức độ vi phạm, có thể xác định trách nhiệm như sau:
Đơn vị sản xuất MV: Là chủ thể quyết định kịch bản, đạo cụ, hình ảnh và khâu hậu kỳ, nên phải chịu trách nhiệm chính khi để lọt hình ảnh web cá cược trong sản phẩm.
Đạo diễn MV: Chịu trách nhiệm xây dựng ý tưởng, chỉ đạo quá trình sản xuất từ kịch bản đến hậu kỳ. Do đó, cũng có thể bị xem xét trách nhiệm nếu để xảy ra sai phạm.
Ca sĩ biểu diễn: Nếu chỉ tham gia theo kịch bản, không trực tiếp duyệt hoặc chi phối nội dung thì có thể được miễn trừ. Tuy nhiên, nếu đồng thời là nhà sản xuất hoặc trực tiếp phát hành MV chứa hình ảnh vi phạm (ví dụ: trên kênh YouTube cá nhân), thì vẫn có thể bị xem xét trách nhiệm liên đới.
Nền tảng phát hành (YouTube, TikTok, Facebook...): Không phải là chủ thể chính, nhưng có nghĩa vụ phối hợp, gỡ bỏ nội dung vi phạm theo yêu cầu cơ quan chức năng. Nếu chậm trễ hoặc không hợp tác, các nền tảng này cũng có thể bị xử lý theo quy định pháp luật.
Cần cẩn trọng khi hợp tác với nhà tài trợ
Nghệ sĩ và ekip sản xuất cần phải tâm niệm sản phẩm nghệ thuật chính là tài sản thương hiệu. Vì vậy, cần thiết lập cơ chế kiểm duyệt nội dung chặt chẽ, toàn diện.
Mọi ấn phẩm liên quan đến dự án truyền thông đều phải rà soát theo "checklist" cố định. Luôn kiểm tra xem có xuất hiện hình ảnh sản phẩm nhạy cảm, thương hiệu trái phép, nội dung vi phạm pháp luật hay không.
Quy trình duyệt nên trải qua nhiều vòng: Từ đạo diễn, quản lý nghệ sĩ, bộ phận PR, bộ phận pháp lý, và cuối cùng chính nghệ sĩ. Điều này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ sai sót.
Ekip sản xuất cần lưu lại các bản dựng nội bộ để chứng minh tính minh bạch khi xảy ra tranh cãi. Việc này giúp nghệ sĩ bảo vệ bản thân trước những cáo buộc không mong muốn.
Đồng thời cần cẩn trọng khi hợp tác với nhà tài trợ. Cần hợp đồng minh bạch nêu rõ quyền lợi, giới hạn sử dụng logo, thương hiệu. Các lĩnh vực nhạy cảm như cá cược, tín dụng đen, rượu bia..., cần phải được loại bỏ từ đầu để tránh hệ lụy.
Cuối cùng, cần chuẩn bị kịch bản ứng phó khủng hoảng. Trong vòng 24 giờ phải xác minh sự cố, đưa ra thông cáo rõ ràng, sẵn sàng nhận trách nhiệm (nếu có) hoặc cung cấp bằng chứng xác thực.
Thông thường, nghệ sĩ nên là người trực tiếp lên tiếng, để trấn an công chúng; thay vì im lặng tạo khoảng trống cho tin đồn trở nên khó kiểm soát hơn.
Để đảm bảo được những yếu tố trên, nghệ sĩ nên có cố vấn pháp lý và truyền thông đồng hành. Đây là những người có khả năng phát hiện sớm các yếu tố rủi ro về pháp luật hoặc tác động tiêu cực đến hình ảnh nghệ sĩ, từ đó đưa ra các đề xuất điều chỉnh kịp thời trước khi công bố sản phẩm.
ThS TRẦN XUÂN TIẾN, Giảng viên Trường Đại học Văn Hiến
THẢO HIỀN