Trong những lễ nhậm chức trước đây, trợ lý quân sự cấp cao thường mang vali hạt nhân hay còn gọi là “Túi khẩn cấp của Tổng thống” - một chiếc cặp nặng hơn 20 kg đi cùng Tổng thống mãn nhiệm tới buổi lễ chuyển giao quyền lực tại tòa nhà Quốc hội ở thủ đô Washington.
Vào thời điểm Tổng thống đắc cử tuyên thệ nhậm chức, trợ lý quân sự cấp cao lặng lẽ chuyển vali cho trợ lý quân sự của tân Tổng thống, hoàn thành quy trình chuyển giao.
Trợ lý quân sự mang theo vali hạt nhân. (Ảnh: Getty)
Đúng 12h ngày 20/1, Tổng thống mãn nhiệm sẽ mất quyền phát động chiến tranh hạt nhân và hai chiếc thẻ có biệt danh "bánh quy" chứa mã xác thực trong vali đi cùng ông chính thức hết hiệu lực. Nếu Tổng thống mãn nhiệm tìm cách ra lệnh phóng tên lửa hạt nhân lúc 12h01, mệnh lệnh bị xem là phi pháp và sĩ quan vận hành vũ khí hạt nhân từ chối hành động.
Quy trình chuyển giao vali hạt nhân "không khoảng trống" này đảm bảo đối thủ tiềm tàng của Mỹ khó lợi dụng thời điểm nhạy cảm để phát động tấn công hạt nhân.
Thời điểm ông Joe Biden nhậm chức Tổng thống năm 2021, một cuộc họp kín đã được tổ chức để hướng dẫn ông cách sử dụng thẻ mật mã và vali cũng như phổ biến trách nhiệm, quyền hạn với kho vũ khí hạt nhân Mỹ.
Mỗi nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ sẽ có 3 chiếc vali hạt nhân, một chiếc luôn đi cùng Tổng thống khi rời Nhà Trắng, một chiếc thuộc về Phó Tổng thống nhằm đề phòng vali của Tổng thống bị vô hiệu hóa và chiếc còn lại luôn đặt ở Nhà Trắng.
Dù ở bất kỳ đâu, Tổng thống Mỹ hoặc Phó Tổng thống Mỹ đều có thể ra lệnh cho cuộc tấn công hạt nhân chỉ trong chưa tới 2 phút. Quy trình kích hoạt vali hạt nhân chỉ thực hiện khi một trong hai người quyền lực nhất nước Mỹ di chuyển khỏi Nhà Trắng.
Cựu Giám đốc Văn phòng quân sự Nhà Trắng Bill Gulley thông tin trong vali này có 4 thứ, gồm cuốn sách màu đen liệt kê những lựa chọn tấn công; chiếc thẻ có mã xác thực để Tổng thống xác thực nhận dạng; danh sách những hầm ngầm bí mật mà Tổng thống có thể trú ẩn và hướng dẫn sử dụng hệ thống phát sóng khẩn cấp để Tổng thống phát biểu trước toàn dân chỉ trong vòng 10 phút sau khi tuyên bố về tình huống khẩn cấp dù ông đang ở đâu.
Tuy nhiên, vali hạt nhân không chứa nút bấm hay mã cho phép lập tức khai hỏa toàn bộ kho vũ khí hạt nhân của Mỹ. Bên trong vali còn có một điện thoại, "bánh quy" chứa mã số cho phép phát động cuộc tấn công hạt nhân và danh sách những mục tiêu được lựa chọn từ trước.
Tổng thống Mỹ sắp mãn nhiệm Joe Biden đã xác nhận tham gia buổi lễ nhậm chức nên quá trình bàn giao vali hạt nhân cho tân Tổng thống dự kiến không gặp nhiều khó khăn.
Tại lễ nhậm chức Tổng thống năm 2021, Tổng thống đắc cử Donald Trump không tới dự lễ nhậm chức của ông Joe Biden gây ra nhiều vấn đề hậu cần nghiêm trọng trong bàn giao mật mã hạt nhân cho tân Tổng thống.
Đây cũng chính là lần đầu tiên quyền sử dụng vũ khí hạt nhân của Mỹ chuyển giao từ xa và đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng của bộ máy quân sự, liên quan đến hai "quả bóng hạt nhân" cũng như bộ mã xác thực lệnh phóng chứa trong "bánh quy".
Vali hạt nhân bắt đầu xuất hiện trong nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ John Kennedy, sau sự kiện khủng hoảng tên lửa Cuba diễn ra vào năm 1962. Khi đó, các quan chức hàng đầu của quân đội Mỹ cho rằng Tổng thống nước này cần phải dễ dàng tiếp cận được với các bản kế hoạch chiến tranh hạt nhân.
Qua nhiều năm, chiếc vali đã trở thành biểu tượng của sức mạnh quân sự của nước Mỹ cũng như trách nhiệm lớn mà vị Tổng thống nước này lúc nào cũng cần mang theo bên mình.
Kông Anh (Nguồn: Tổng hợp)