Công tố viên đặc biệt Jack Smith đang chịu trách nhiệm đối với hai vụ án liên bang chống lại ông Trump. Một vụ là về cáo buộc ông Trump âm mưu cản trở việc thi hành kết quả cuộc bầu cử năm 2020. Vụ còn lại là cáo buộc xử lý sai cách đối với tài liệu mật và cản trở quá trình thu hồi những tài liệu này của chính phủ liên bang.
Cố vấn đặc biệt Jack Smith phát biểu với giới truyền thông về bản cáo trạng đối với cựu Tổng thống Donald Trump, ngày 1 tháng 8 năm 2023, tại Washington. Ảnh: J. Scott Applewhite/AP
Hiện ông Smith đang trong quá trình trao đổi tích cực với lãnh đạo Bộ Tư pháp để tìm ra phương án phù hợp cho việc gác lại hai vụ án trên. Đến nay vẫn chưa rõ đội ngũ của ông Smith dự định sẽ tiếp cận phần việc đó như thế nào: chỉ gác lại cho đến khi ông Trump mãn nhiệm kỳ vào năm 2029 hay hủy bỏ luôn. Ông Smith được Bộ trưởng Tư pháp Marrick Garland bổ nhiệm hồi tháng 11-2022 để phụ trách quá trình điều tra ông Trump và các đồng minh về hai cáo buộc liên bang trên. Hồi cuối tháng 10, ông Trump đã khẳng định xem việc sa thải ông Smith là một trong những hành động đầu tiên sẽ thực hiện nếu đắc cử tổng thống.
Ngoài hai vụ án do công tố viên Jack Smith đảm nhiệm, ông Trump còn vướng phải hai vụ án hình sự khác, bao gồm cáo buộc gian lận bầu cử tại bang Georgia năm 2020 và vụ làm giả sổ sách kinh doanh để che đậy việc chi tiền bịt miệng diễn viên Stormy Daniels tại bang New York. Trong đó, vụ kiện cấp tiểu bang của ông Trump ở New York dự kiến sẽ tuyên án vào cuối tháng này, trước khi ông chính thức trở lại Nhà Trắng.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump và Susan Necheles, một trong những luật sư của ông, tại tòa án hình sự Manhattan vào ngày 7 tháng 5 năm 2024. Ảnh: Win McNamee / Pool qua Getty Images
Trong phiên xét xử hồi cuối tháng 5, một bồi thẩm đoàn gồm 12 thành viên tại Tòa án Manhattan, New York đã tuyên ông Donald Trump phạm tất cả 34 tội danh trong vụ kiện ông làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền “bịt miệng” ngôi sao phim người lớn Stormy Daniels trước thềm cuộc bầu cử năm 2016. Phiên tòa tuyên án ông Trump đã bị trì hoãn hai lần và sau đó được ấn định vào 26/11 để tránh gây ảnh hưởng đến kết quả cuộc đua vào Nhà Trắng. Sau khi ông Trump giành chiến thắng, đã có nhiều người kêu gọi hủy bỏ bản án đối với ông.
“Tôi nghĩ Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland và các công tố viên tiểu bang nên tôn trọng quyết định của người dân và hủy bỏ các vụ kiện chống lại Tổng thống Trump ngay bây giờ”, cựu Bộ trưởng Tư pháp Bill Barr, người từng phục vụ trong chính quyền của ông Trump, nói với Fox News ngày 6/11.
Theo Barbara McQuade, cựu luật sự tại Michigan và hiện là nhà phân tích pháp lý của MSNBC, có 3 lựa chọn pháp lý khả thi trong vụ án của ông Trump ở Manhattan. Thẩm phán có thể tuyên phạt ông Trump một khoản tiền phạt, hoặc tuyên án tù giam, nhưng hoãn thực thi bản án khi ông Trump tại nhiệm tổng thống Mỹ. Một lựa chọn khác là thẩm phán có thể “hoãn việc kết án cho đến khi ông Trump rời nhiệm sở vào tháng 1/2029.
Tuy nhiên, theo bà McQuade, với tư cách là tổng thống, ông Trump có quyền “ban lệnh ân xá và hoãn thi hành án” theo Điều 2, Mục 2 của Hiến pháp Mỹ. Tuy nhiên, không giống như các vụ án liên bang, ông “không có khả năng xóa bỏ hoàn toàn bản án với tư cách là tổng thống vì đây là bản án của tòa án tiểu bang”.
Ngọc Mai