HDL cholesterol, hay còn gọi là cholesterol tốt, có thể tác động đến nguy cơ mắc bệnh Alzheimer ở phụ nữ trung niên theo cách mà ít người nghĩ tới. (Nguồn: Getty Images)
Một nghiên cứu mới cho thấy HDL cholesterol, hay còn gọi là cholesterol tốt, có thể tác động đến nguy cơ mắc bệnh Alzheimer ở phụ nữ trung niên theo cách mà ít người nghĩ tới.
Trong khi mọi người thường tập trung kiểm soát cholesterol xấu, HDL cholesterol thường ít được chú ý. Tuy nhiên, kích thước và chức năng của HDL cholesterol cũng đóng vai trò quan trọng đối với trí nhớ và sức khỏe não bộ.
HDL cholesterol lớn không phải lúc nào cũng bảo vệ não
Nghiên cứu do Đại học Pittsburgh (Mỹ) thực hiện và công bố trên tạp chí Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism đã theo dõi 503 phụ nữ trung niên trong vòng mười sáu năm. Các nhà nghiên cứu đánh giá chức năng nhận thức của người tham gia và so sánh với loại HDL cholesterol mà họ có.
HDL cholesterol được chia thành ba loại: nhỏ, vừa và lớn. Kết quả cho thấy những phụ nữ có nhiều hạt HDL cholesterol nhỏ trong giai đoạn trung niên có trí nhớ tốt hơn. Ngược lại, sau thời kỳ mãn kinh, cơ thể thường gia tăng HDL cholesterol lớn. Những hạt HDL cholesterol lớn này không mang lại khả năng bảo vệ não chống lại Alzheimer như các hạt nhỏ.
Chuyên gia Rudy Tanzi, Giám đốc Trung tâm Sức khỏe Não McCance tại Bệnh viện Massachusetts General (Mỹ), giải thích rằng HDL cholesterol nhỏ giúp ngăn ngừa sự hình thành mảng amyloid trong não, yếu tố chính kích hoạt Alzheimer. Theo ông, việc kiểm soát amyloid từ sớm đồng nghĩa với việc giảm nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer.
Những giới hạn của nghiên cứu
Kích thước và chức năng của HDL cholesterol cũng đóng vai trò quan trọng đối với trí nhớ và sức khỏe não bộ. (Nguồn: Getty Images)
Nghiên cứu này chỉ tập trung vào phụ nữ, vì vậy chưa rõ liệu kết quả có áp dụng cho nam giới hay không. Ngoài ra, HDL cholesterol lớn chủ yếu có vai trò giúp loại bỏ cholesterol khỏi máu, nên những người có HDL cholesterol lớn cao cũng có thể chỉ phản ánh cholesterol tổng thể thấp.
Dù vậy, việc duy trì cholesterol ở mức cân bằng vẫn là yếu tố quan trọng để bảo vệ cả tim và não bộ.
Thói quen tốt giúp giảm nguy cơ Alzheimer
Các chuyên gia cho rằng những thói quen tốt cho tim cũng sẽ hỗ trợ não bộ:
Chế độ ăn lành mạnh: hạn chế thực phẩm chế biến nhiều dầu mỡ và tinh bột xấu, ưu tiên thực phẩm nguyên cám và giàu chất xơ.
Tập thể dục đều đặn: ít nhất 150 phút mỗi tuần, không nhất thiết phải là bài tập aerobic, miễn là giúp tăng nhịp tim và lưu thông máu.
Không hút thuốc.
Quản lý cholesterol: nếu cần, dùng thuốc hạ cholesterol như statin để giảm cholesterol xấu và bảo vệ tim, não.
Theo dõi sức khỏe não bộ
Chuyên gia khuyên rằng chúng ta nên chú ý các dấu hiệu sớm của Alzheimer, bao gồm quên thông tin mới, hỏi đi hỏi lại cùng một câu, khó thực hiện các công việc hàng ngày hoặc gặp khó khăn trong giao tiếp. Việc phát hiện sớm giúp áp dụng các biện pháp điều chỉnh lối sống và điều trị y tế để chậm tiến triển bệnh.
Nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của HDL cholesterol nhỏ trong việc bảo vệ não, đặc biệt ở phụ nữ trung niên. Tuy nhiên, bất kể HDL lớn hay nhỏ, việc duy trì cholesterol cân bằng thông qua chế độ ăn, tập luyện và điều trị y tế vẫn là cách hiệu quả nhất để bảo vệ tim mạch và sức khỏe não bộ, đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
Khi nào cần đi khám nếu nghi mắc Alzheimer?
Nếu bạn hoặc người thân bắt đầu có những biểu hiện như mất định hướng, thay đổi hành vi, hoặc gặp khó khăn trong công việc từng quen thuộc, hãy trao đổi với bác sỹ. Các xét nghiệm máu, kiểm tra nhận thức và chụp não có thể giúp loại trừ những nguyên nhân khác như trầm cảm, thiếu vitamin, rối loạn điện giải hoặc tác dụng phụ của thuốc.
Hiện nay, các nhà khoa học đã phát triển xét nghiệm máu hỗ trợ phát hiện Alzheimer sớm, dù chưa phổ biến rộng rãi. Phát hiện sớm giúp người bệnh có kế hoạch điều trị, tập luyện và điều chỉnh lối sống nhằm làm chậm tiến trình sa sút trí tuệ.
Alzheimer không chỉ là câu chuyện của tuổi già mà là vấn đề sức khỏe cộng đồng đang gia tăng nhanh chóng. Việc nhận biết 10 dấu hiệu sớm, duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám kịp thời chính là chìa khóa giúp mỗi người chủ động bảo vệ trí nhớ và chất lượng sống khi bước vào tuổi trung niên và cao tuổi./.
(Vietnam+)