Sau khi nước rút, nhà cửa thường ngổn ngang bùn đất, ẩm mốc và tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn. Việc dọn dẹp đúng cách không chỉ giúp khôi phục không gian sống mà còn hạn chế hư hại cho đồ đạc và bảo vệ sức khỏe các thành viên trong gia đình.
Những ngày qua, Hà Nội cũng như nhiều tỉnh thành miền Bắc rơi vào tình trạng ngập lụt trên diện rộng, giao thông tê liệt, cuộc sống người dân đảo lộn. Khi nước bắt đầu rút, khung cảnh còn lại là những căn nhà lấm lem bùn đất, đồ đạc ngổn ngang, tường mốc, sàn trơn trượt. Trong hoàn cảnh ấy, việc dọn dẹp, làm khô và khử khuẩn không chỉ giúp trả lại không gian sống sạch sẽ mà còn bảo vệ sức khỏe cả gia đình. Chỉ cần nắm được vài mẹo nhỏ, việc “hồi sinh” ngôi nhà sau ngập sẽ nhẹ nhàng và hiệu quả hơn rất nhiều.
Lũ lịch sử gây ngập nặng ở nhiều địa phương
Vệ sinh nhà cửa nhanh chóng và hiệu quả sau khi nước rút
Khi nước bắt đầu rút, người dân nên tranh thủ dọn dẹp ngay từng khu vực để việc vệ sinh đạt hiệu quả cao nhất. Trong lúc nước còn đọng, rác và bùn đất ở trạng thái lơ lửng, dễ dàng được đẩy ra ngoài hơn so với khi khô lại.
Ngay sau khi nước rút khỏi tường, sàn và trần nhà, cần nhanh chóng xử lý các vết bẩn, bùn ngâm để tránh đóng keo và phát sinh vi khuẩn gây hại.
Trước tiên, nên di chuyển toàn bộ đồ đạc sang một góc hoặc, nếu có thể, đưa ra sân để tạo không gian trống cho việc dọn rửa. Sau đó, xúc toàn bộ bùn đất và rác thải còn lại ra ngoài.
Nếu có điều kiện, hãy sử dụng vòi nước áp lực cao hoặc máy xịt rửa để làm sạch sàn, tường, giúp đẩy nhanh quá trình loại bỏ bùn đất và nước bẩn. Tiếp đến, thoát toàn bộ nước tồn đọng trong nhà để tránh ẩm thấp kéo dài.
Cuối cùng, cần cọ rửa toàn bộ ngôi nhà bằng nước nóng và xà phòng nhằm khử khuẩn. Nước ngập lâu thường chứa nhiều vi sinh vật và chất bẩn nguy hại, do đó người dân nên sử dụng dung dịch tẩy rửa với tỷ lệ: khoảng 500g bột tẩy pha trong 30–40 lít nước, hoặc pha bột giặt cùng thuốc tẩy quần áo trong 25 lít nước, rồi cọ rửa kỹ các khu vực bị ngâm lâu, đặc biệt là góc tường, chân cửa, và nền nhà.
Làm gì để hạn chế thiệt hại đồ đạc sau ngập nước?
Sau ngập lụt, không phải món đồ nào cũng có thể phục hồi. Các thiết bị điện tử, đồ gỗ ép công nghiệp, nệm, vải, giấy tờ… nếu bị ngâm nước quá lâu thường không thể sử dụng lại, thậm chí còn gây hại cho sức khỏe nếu cố gắng tái dùng. Tuy nhiên, với những vật dụng chỉ bị ảnh hưởng nhẹ hoặc có khả năng chịu nước, người dân vẫn có thể xử lý để tận dụng.
Đồ gỗ tự nhiên bị ngâm nước
Trước hết, cần cọ rửa kỹ toàn bộ bề mặt gỗ bằng dung dịch tẩy rửa chuyên dụng hoặc nước xà phòng, thực hiện từ 2–3 lần để loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn, nấm mốc. Sau khi làm sạch, phơi đồ dưới ánh nắng mặt trời để hong khô, diệt ẩm và giúp gỗ trở lại độ cứng ban đầu.
Với những món đồ gỗ bị nứt, xước nhỏ, có thể trộn tro bông vải cũ đốt với dầu trẩu thành hồ đặc rồi bôi vào vết nứt, phơi khô. Hoặc dùng giấy báo xé vụn trộn phèn chua, nấu thành hỗn hợp đặc, chờ nguội rồi trét vào các khe hở. Dù không thể phục hồi hoàn toàn như mới, cách này vẫn giúp che lấp khuyết điểm và giảm hư hại do ngập nước.
Làm sạch đồ vải và quần áo
Các vật dụng bằng vải, dù hoặc quần áo sau ngập nước có thể được làm sạch bằng cách ngâm với chanh, baking soda hoặc dung dịch tẩy rửa nhẹ, kết hợp cùng nước nóng để tăng hiệu quả khử khuẩn và khử mùi.
Riêng với nệm, sofa hoặc đệm bị ngâm nước lâu ngày, tốt nhất nên loại bỏ vì dễ tích tụ vi khuẩn và nấm mốc, gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trường hợp chỉ bị ẩm nhẹ, có thể liên hệ các đơn vị vệ sinh công nghiệp để làm sạch bằng máy giặt – sấy chuyên dụng, đảm bảo an toàn khi sử dụng lại.
Đồ điện tử bị ngâm nước
Thiết bị điện tử là vật “kỵ nước”. Nếu chỉ bị dính nước nhẹ, có thể tháo rời, lau khô và sấy bằng gió tự nhiên ở nhiệt độ thường, tuyệt đối không dùng máy sấy nóng.
Trường hợp ngâm nước hoàn toàn, các linh kiện bên trong đã hỏng, không nên cố sử dụng lại để tránh nguy cơ chập điện, cháy nổ.
Xử lý giấy tờ bị ướt
Giấy tờ ngâm nước rất khó phục hồi nguyên vẹn. Nếu bị nhòe chữ, rách hoặc nhàu, hãy nhẹ nhàng tách từng tờ và phơi nơi thoáng gió (tránh ánh nắng trực tiếp). Cách này giúp giảm nhăn, hạn chế mốc và rách thêm.
Khử trùng và làm sạch nguồn nước sinh hoạt
Nếu nước lũ tràn vào bể ngầm hoặc bể chứa, việc đầu tiên cần làm là xả bỏ toàn bộ lượng nước cũ và tiến hành khử trùng bằng Cloramin B trước khi sử dụng lại. Trong trường hợp không có nguồn nước thay thế, có thể tạm thời khử khuẩn nguồn nước hiện có bằng những cách đơn giản tại nhà.
Có thể hòa tan khoảng nửa đốt ngón tay phèn chua trong một gáo nước, sau đó đổ vào xô khoảng 20–25 lít nước, khuấy đều và chờ 30 phút để cặn lắng xuống rồi gạn lấy phần nước trong ở phía trên. Một lựa chọn khác là dùng 1 viên Cloramin B 0,25g cho cùng lượng nước hoặc sử dụng bột Cloramin B, khoảng 1/3 thìa canh cho 300 lít nước để khử khuẩn.
Dù đã xử lý bằng các phương pháp trên, nước dùng để uống hoặc nấu ăn vẫn cần được đun sôi kỹ nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Phương Anh (T/H)