Cách mạng tháng Tám năm 1945 - trang sử vàng của Hà Nội

3 giờ trướcBài gốc

Hà Nội - nơi hội tụ của dòng chảy cách mạng

Từ giữa năm 1945, Chiến tranh thế giới lần thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc: phát xít Đức đầu hàng Đồng minh (9/5/1945), tiếp đó phát xít Nhật cũng nhanh chóng đầu hàng Đồng minh (15/8/1945). Trước diễn biến nhanh chóng của tình hình trong nước và quốc tế, tranh thủ thời gian quân Nhật ở Đông Dương đang vô cùng hoang mang, lo sợ, Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương họp ở Tân Trào, Tuyên Quang (từ 13 - 15/8/1945) đã quyết định tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên phạm vi cả nước.

Hưởng ứng lời kêu gọi toàn dân nổi dậy của Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc và lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Giờ quyết định cho vận mệnh của dân tộc đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”, Nhân dân cả nước vùng dậy, khởi nghĩa giành chính quyền.

Quần chúng Nhân dân Hà Nội đánh chiếm Bắc Bộ phủ - cơ quan đầu não của chính quyền tay sai Pháp ở Bắc Bộ. Ảnh: TTXVN

Theo Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài, trong bối cảnh ấy, Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa lớn nhất cả nước đã trở thành nơi hội tụ của dòng chảy cách mạng. Đây cũng là địa bàn tập trung đông đảo trí thức, công nhân, học sinh, sinh viên và tầng lớp lao động, những lực lượng nòng cốt của phong trào yêu nước. Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Xứ ủy Bắc Kỳ và Mặt trận Việt Minh, phong trào cách mạng tại Hà Nội đã phát triển mạnh mẽ và đạt đến đỉnh cao vào ngày 19/8/1945.

Dù chưa kịp nhận được sự chỉ đạo, hỗ trợ của Trung ương, song với tinh thần nhạy bén, chủ động bám sát tình hình, Xứ ủy Bắc Kỳ, Thành ủy Hà Nội đã huy động đồng bào tiến hành khởi nghĩa. Ngày 15/8/1945, Xứ ủy Bắc Kỳ họp tại Vạn Phúc (Hà Đông) quyết định tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền ở các địa phương thuộc Xứ ủy phụ trách. Cùng ngày, Hội nghị quân sự bất thường được Thành ủy Hà Nội triệu tập tại chùa Hà (Cầu Giấy) để bàn về công tác chuẩn bị tổng khởi nghĩa. Từ ngày 17/8/1945 Thành ủy Hà Nội chỉ thị tổ chức giành diễn đàn, phá cuộc mít tinh tại Quảng trường Nhà hát Lớn của Chính phủ Trần Trọng Kim, tạo điều kiện trực tiếp cho cuộc khởi nghĩa ngày 19/8/1945 giành thắng lợi.

Ngày 19/8/1945, theo lời kêu gọi nổi dậy khởi nghĩa của Mặt trận Việt Minh, đồng bào nội, ngoại thành rầm rập kéo đến quảng trường Nhà hát Lớn dự mít tinh trong tiếng hát “Tiến quân ca” và cờ đỏ sao vàng, sau đó chia ra thành nhiều đoàn đi chiếm các cơ quan chính quyền địch (Phủ Khâm sai, Tòa Thị chính, Trại lính bảo an, Sở Cảnh sát...). Trước khí thế dâng như “bão táp” của quần chúng, quân đội Nhật và chính quyền bù nhìn Trần Trọng Kim đã bị lật đổ mà không cần dùng đến bạo lực.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài nhấn mạnh: “Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn ở Hà Nội có tác dụng cổ vũ to lớn cho tổng khởi nghĩa trên toàn quốc, đưa dân tộc Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập, tự do”.

Điểm tựa tinh thần, động lực to lớn

Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám tại Hà Nội tác động trực tiếp và ảnh hưởng to lớn không chỉ đối với các tỉnh Bắc Bộ mà còn đối với cả nước, góp phần quan trọng nhất, quyết định nhất vào cuộc Tổng khởi nghĩa lật đổ chế độ thuộc địa nửa phong kiến, lập nên Nhà nước Dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài cho rằng, giành chính quyền ở Hà Nội thành công ngày 19/8/1945 đã khẳng định vị thế lịch sử của Hà Nội - nơi đầu tiên giành chính quyền một cách chủ động, sáng tạo và ít đổ máu. Điều này củng cố vai trò là trung tâm chính trị của Thủ đô, đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ từ một thành phố bị đô hộ sang vai trò là Thủ đô của nước Việt Nam độc lập đầu tiên trong thế kỷ XX.

Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Hà Nội - Từ mùa Thu lịch sử năm 1945” chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (1945 - 2025) Nguồn: kinhtedothi.vn

Thắng lợi này còn thức tỉnh và khơi dậy tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc và ý chí tự lực, tự cường của Nhân dân Hà Nội. Tất cả các tầng lớp từ công nhân, thanh niên, học sinh, trí thức đến tiểu thương và lao động phố phường đều thể hiện tinh thần nhập cuộc đầy trách nhiệm và chủ động. Họ không chỉ tham gia biểu tình, tuyên truyền, tổ chức đấu tranh mà còn sẵn sàng hy sinh vì độc lập dân tộc. Những hình ảnh về các đội tự vệ mang súng trường tự chế, các chị em phụ nữ lo hậu cần, các em học sinh căng biểu ngữ… là minh chứng cho sức mạnh quần chúng rộng khắp, một đặc điểm nổi bật của thắng lợi Cách mạng tháng Tám.

Không dừng lại ở việc giành chính quyền, Hà Nội còn là nơi tiên phong trong xây dựng nền móng đầu tiên cho một chính quyền cách mạng của dân, do dân và vì dân. Các tổ chức như Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời, các đoàn thể Việt Minh, các tổ chức quần chúng như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên cứu quốc… được hình thành và đi vào hoạt động ngay sau khởi nghĩa, thể hiện tinh thần tổ chức cao và khả năng làm chủ của người dân Thủ đô. Những kinh nghiệm tổ chức, điều hành và quản lý từ thực tiễn Hà Nội đã trở thành bài học quý báu, được nhân rộng ra các địa phương trong cả nước.

“Cách mạng tháng Tám năm 1945 là bản anh hùng ca của toàn dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập, đồng thời cũng là trang sử vàng của riêng Hà Nội - nơi khơi nguồn của cao trào cách mạng toàn quốc. 80 năm trôi qua, song hào khí tháng Tám và vai trò tiên phong của Thủ đô vẫn còn nguyên giá trị lịch sử và tính thời sự, là điểm tựa tinh thần để Hà Nội tiếp tục khẳng định vai trò dẫn dắt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay”, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài khẳng định.

Hà Hương

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/cach-mang-thang-tam-nam-1945-trang-su-vang-cua-ha-noi-10383766.html