Cách nào giảm tai nạn giao thông với xe kinh doanh vận tải?

5 giờ trướcBài gốc

Một thống kê do Cục CSGT (Bộ Công an) đưa ra mới đây cho thấy: dù cả nước chỉ có gần 800 nghìn xe ô tô kinh doanh vận tải, chiếm 10% tổng số ô tô trên cả nước, song nhóm phương tiện này lại liên quan đến hơn một nửa số vụ tai nạn giao thông (TNGT) trên toàn quốc. Cụ thể, từ ngày 1/5/2025, toàn quốc xảy ra xảy ra gần 6.070 vụ tai nạn liên quan đến xe kinh doanh vận tải, trên tổng số hơn 12.000 vụ, chiếm hơn 50,5%.

Bởi vậy, một số người tham gia giao thông đều tỏ ra lo ngại khi lưu thông gần xe ô tô kinh doanh vận tải, nhất là xe tải, xe khách cỡ lớn, xe container.

Ảnh minh họa

Ông Nguyễn Văn Toàn, một tài xế xe công nghệ bày tỏ: "Mỗi lần đi gần xe to như xe container bọn em rất khiếp, toàn phải tránh xa, một là đi trước, hai là đi tụt hẳn về sau chứ không dám đi gần xe container vì xe đó rất to, khuất tầm nhìn rất nhiều".

Tương tự, tài xế Nguyễn Gia Thủy (ở Long Biên, Hà Nội) cũng luôn nơm nớp mỗi lần tham gia giao thông gần những xe ô tô cỡ lớn: "Cảm giác rất sợ, độ cuốn của nó rất mạnh nên thường phải tránh xa để giữ an toàn cho bản thân".

Một số người tham gia giao thông cũng cho hay, xe kinh doanh vận tải thường di chuyển với tốc độ cao, tạo ra những nguy hiểm rình rập, thậm chí ở các cổng trường.

"Đường đi của người ta thì họ cứ đi thôi mà đi rất là nhanh, thấy nguy hiểm, lo lắng lắm vì sơ sẩy một cái là có thể xảy ra tai nạn. Các em học sinh chưa ý thức được mức độ nguy hiểm như thế nào mà người ta đi vội vàng rất nguy hiểm cho các em học sinh", tài xế này cho biết.

Thượng tá Phạm Đức Đông, Phó trưởng Phòng Hướng dẫn tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ, đường sắt (Cục CSGT, Bộ Công an) cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến các vụ TNGT chủ yếu là lái xe vi phạm lỗi không chấp hành tốc độ; vi phạm phần đường, làn đường; tránh vượt không đúng quy định, lái xe thiếu chú ý quan sát, sử dụng điện thoại trong quá trình điều khiển phương tiện…

Để ngăn ngừa, giảm thiểu TNGT liên quan đến xe kinh doanh vận tải, thượng tá Phạm Đức Đông cho biết Cục CSGT sẽ đề xuất quy định lắp thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe đối với tất cả các xe kinh doanh vận tải. Dữ liệu từ các thiết bị này sẽ được truyền về, phân tích, cảnh báo tức thời và là cơ sở để xử lý các vi phạm là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới TNGT.

"Chúng tôi sẽ tăng cường áp dụng các phương tiện thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để tuần tra, kiểm soát ghi hình ghi nhận lại những trường hợp vi phạm để xử lý theo quy định, đặc biệt là những lỗi phần đường, làn đường, tránh vượt và đi không giữ khoảng cách an toàn với xe đi đằng trước. Đây là những hành vi chính mà dẫn đến tai nạn giao thông", Thượng tá Phạm Đức Đông chia sẻ.

Tán thành các biện pháp này, song ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, xe ô tô kinh doanh vận tải có cường độ hoạt động lớn hơn rất nhiều lần so với xe cá nhân, nên việc xảy ra va chạm, TNGT nhiều hơn xe cá nhân cũng là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, cùng với đó, cơ quan chức năng cần phân tích, đánh giá theo các tiêu chí như số km hoạt động hoặc các tiêu chí tương tự, thì các biện pháp giảm TNGT trúng đích và đạt hiệu quả.

"Áp dụng công nghệ vào quản lý là rất tốt và ngành vận tải cũng hướng tới, nhưng cần xét đến các yếu tố tác động vào. Hiện nay chủ trương gắn camera thông minh, camera AI gắn trên hệ thống giao thông để phục vụ việc xử phạt nguội, đó mới là giải pháp tổng thể, xử lý được vi phạm của tất cả các đối tượng tham gia giao thông", ông Nguyễn Văn Quyền nói.

Đồng tình với cách đánh giá phải dựa trên quãng đường di chuyển của các phương tiện hoạt động, song chuyên gia giao thông Khương Kim Tạo lại cho rằng, số liệu của Cục CSGT đưa ra cũng là con số đáng lưu ý.

"Nếu có điều kiện thì chúng ta thống kê trên 1.000km xe chạy. Có được số liệu đó thì chúng ta có phép tính để chỉ đạo công tác quản lý ATGT tốt hơn. Còn thông qua tỷ trọng xe kinh doanh vận tải ít, mà TNGT thì nhiều, thì cái đấy cũng phản ánh vấn đề đảm bảo ATGT của các xe kinh doanh vận tải có những phần phải xem xét để quản lý tốt hơn", ông Khương Kim Tạo chia sẻ.

Về phía doanh nghiệp vận tải, ông Lê Anh Dũng, Giám đốc điều hành doanh nghiệp Futa Hà Sơn – đơn vị vận tải hành khách tuyến Hà Nội – Lào Cai khẳng định, việc đảm bảo ATGT luôn là ưu tiên hàng đầu của doanh nghiệp. Toàn bộ phương tiện của doanh nghiệp đều được trang bị camera AI để kịp thời cảnh báo cho lái xe khi vi phạm tốc độ, đi sai làn đường, không giữ khoảng cách với xe đằng trước, hoặc tài xế buồn ngủ.

"Quán triệt đội ngũ lái xe thì chúng tôi thường xuyên thông tin, và có hình thức xử lý rất nghiêm túc. Futa Hà Sơn có riêng một bộ phận để giám sát phương tiện chạy trên đường với gần 10 người, gần 10 người chỉ có ăn và dõi theo dữ liệu của thiết bị giám sát hành trình thôi", ông Lê Anh Dũng nói.

Cần hành động đồng bộ từ quản lý đến doanh nghiệp

Dù thống kê TNGT liên quan đến xe kinh doanh vận tải mới chỉ dựa trên số liệu phương tiện, chưa bao hàm các thông số liên quan đầy đủ, song con số 50% TNGT xảy ra trên cả nước liên quan đến xe kinh doanh vận tải cũng là con số nhức nhối.

Bởi vậy, bên cạnh việc cần có thống kê một cách cụ thể và chi tiết hơn, thì trước mắt, để giảm TNGT liên quan đến xe kinh doanh vận tải, vẫn cần sự vào cuộc quyết liệt của cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp.

Những năm gần đây, công tác quản lý nhà nước về vận tải đã có nhiều bước tiến, song tình trạng lái xe kinh doanh vận tải vi phạm tốc độ, lái xe quá giờ, hay việc tài xế sử dụng chất kích thích khi lái xe… vẫn xảy ra, đòi hỏi phải có những giải pháp mạnh mẽ, đồng bộ và thực chất hơn.

Trước hết, về phía cơ quan quản lý, việc bắt buộc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đối với toàn bộ xe kinh doanh vận tải là một bước đi đúng hướng. Hệ thống này giúp cơ quan chức năng theo dõi tốc độ, thời gian lái xe, hành trình di chuyển của từng phương tiện, từ đó phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm.

Lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên xe vận tải. Ảnh: BA GPS

Tuy nhiên, trên thực tế, việc lắp đặt thiết bị chỉ mới là điều kiện cần, còn điều kiện đủ chính là khai thác dữ liệu hiệu quả và thường xuyên. Nếu dữ liệu giám sát chỉ dừng ở việc “ghi nhận cho có”, không được phân tích, cảnh báo sớm, thì công cụ giám sát sẽ trở nên vô nghĩa. Cơ quan chức năng cần đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các đơn vị quản lý, đồng thời xây dựng hệ thống cảnh báo tự động về nguy cơ mất an toàn từ dữ liệu hành trình, camera AI giúp phát hiện sớm tài xế vi phạm quy định hoặc phương tiện có dấu hiệu kỹ thuật bất thường.

Cùng với đó, cần có biện pháp khai thác hiệu quả hơn dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe đang vận hành lâu nay. Bởi khi khai thác được nguồn dữ liệu khổng lồ này phục vụ cho cả công tác quản lý vận tải và quản lý, phòng ngừa TNGT, sẽ góp phần không nhỏ vào việc giảm TNGT đối với xe kinh doanh vận tải.

Đặc biệt, cần gắn trách nhiệm của doanh nghiệp vận tải trong việc quản lý phương tiện và tài xế. Không ít vụ tai nạn nghiêm trọng cho thấy nguyên nhân bắt nguồn từ sự buông lỏng kiểm soát nội bộ: tài xế làm việc quá giờ, xe chưa bảo dưỡng đúng hạn, thậm chí có doanh nghiệp đối phó bằng cách thay đổi tài khoản thiết bị giám sát hoặc tắt tín hiệu khi hoạt động. Cần xem xét trách nhiệm của chủ doanh nghiệp, người quản lý đội xe khi để xảy ra vi phạm, thay vì chỉ xử lý người lái; doanh nghiệp phải chịu liên đới nếu tài xế của mình vi phạm.

Việc doanh nghiệp chủ động giám sát tài xế và phương tiện bằng công nghệ hiện đại là biện pháp căn cơ để phòng ngừa rủi ro. Một số doanh nghiệp lớn đã áp dụng công nghệ AI để đánh giá hành vi lái xe dựa trên dữ liệu thực tế, qua đó kịp thời nhắc nhở hoặc đào tạo lại lái xe vi phạm. Đây là hướng đi cần được nhân rộng, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số ngành giao thông.

Ngoài ra, việc xây dựng văn hóa an toàn trong doanh nghiệp cũng là yếu tố không thể thiếu. Không ít tài xế coi thường quy định vì bị áp lực doanh thu hoặc thói quen chủ quan. Doanh nghiệp cần tổ chức huấn luyện định kỳ về kỹ năng lái xe an toàn, quy định rõ ràng về thời gian nghỉ ngơi, đồng thời có chế tài thưởng – phạt minh bạch. Một môi trường làm việc coi trọng an toàn hơn lợi nhuận tức thời sẽ là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của ngành vận tải.

Ở tầm vĩ mô, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, song song với việc tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm minh. Mỗi vi phạm không thể chỉ bị “phạt cho có” mà phải được coi là hành vi xâm hại đến tính mạng người khác. Chỉ khi cả hệ thống – từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp, đến từng tài xế – cùng vào cuộc với tinh thần trách nhiệm cao nhất, thì mới có thể giảm thiểu tai nạn giao thông một cách thực chất.

Ngăn ngừa tai nạn với xe kinh doanh vận tải không thể trông chờ vào biện pháp hành chính đơn thuần. Cần một hệ sinh thái an toàn giao thông thông minh, nơi dữ liệu được kết nối, công nghệ được tận dụng, và đạo đức nghề nghiệp của tài xế được đề cao. Khi đó, mỗi chuyến xe không chỉ chở hàng hóa hay hành khách, mà còn mang theo niềm tin về một xã hội giao thông văn minh và an toàn.

Quách Đồng/VOV Giao thông

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/cach-nao-giam-tai-nan-giao-thong-voi-xe-kinh-doanh-van-tai-post1241968.vov