Vài tháng sau khi chuyển đến làm việc tại Bắc Kinh (Trung Quốc), nhà báo Eleanor Olcott của tờ Financial Times nhận ra bà ngủ ngon hơn bao giờ hết. Điều này khiến bà cảm thấy vô cùng bất ngờ, nhất là khi sống tại một đô thị đông dân, với nhiều phương tiện di chuyển và khả năng ô nhiễm tiếng ồn cao như Bắc Kinh.
Theo bà Olcott, ở nhiều TP bà từng sống, bà đã quen với việc giấc ngủ bị phá vỡ vào sáng sớm do tiếng ồn của động cơ phương tiện giao thông.
Bắc Kinh thì khác. Bà Olcott cho biết so với lần đầu tiên bà ghé TP này vào năm 2016, các con phố đã yên tĩnh hơn rất nhiều. Điều này càng đặc biệt khi không chỉ riêng căn hộ cao tầng của bà cảm nhận được sự yên tĩnh, mà nhiều con đường lớn nhỏ ở thủ đô Trung Quốc cũng mang đến cảm giác yên ả.
Vậy điều gì làm nên sự yên tĩnh đáng kinh ngạc này?
Các phương tiện di chuyển trên đường phố của quận Triều Dương, Bắc Kinh (Trung Quốc). Ảnh: TÂN HOA XÃ
Sự trỗi dậy của xe điện
Sự thay đổi lớn nhất trên đường phố Bắc Kinh và nhiều TP lớn khác của Trung Quốc là sự bùng nổ số lượng xe điện, khiến Trung Quốc trở thành quốc gia có số lượng xe điện nhiều nhất thế giới.
Xe điện tạo ra mức độ tiếng ồn thấp hơn khi lái xe ở tốc độ thấp – điều vốn cũng là quy định của các TP. Tuy nhiên, khi xe điện tăng tốc trên 50km/giờ, chúng cũng có thể tạo nên tiếng ồn từ phần lốp xe.
Nghiên cứu cho thấy người lái xe điện cũng có xu hướng tăng tốc và phanh êm ái hơn các loại xe sử dụng xăng dầu. Các nhà tâm lý học cho rằng điều này có được là do không khí bên trong xe yên tĩnh hơn khiến tài xế cảm thấy thoải mái hơn.
Đầu tháng 11, Bộ Sinh thái và Môi trường Trung Quốc công bố ấn bản mới nhất của báo cáo thường niên về ô nhiễm tiếng ồn. Trong tài liệu này, nhà chức trách xác nhận tình trạng ô nhiễm tiếng ồn đã được giảm bớt.
Cụ thể, năm 2024, tỉ lệ đạt mức tiếng ồn nằm trong giới hạn cho phép hàng ngày đối với tất cả loại ô nhiễm tiếng ồn, bao gồm tiếng ồn từ khu dân cư, khu công nghiệp và các tuyến giao thông, là 95,8% vào ban ngày và 88,2% vào ban đêm. Đối với ô nhiễm tiếng ồn trên đường bộ, tỉ lệ đạt mức tiếng ồn nằm trong giới hạn cho phép vào ban ngày đã tăng từ 92,6% vào năm 2016 lên 99,4%, trong khi vào ban đêm cũng tăng từ 50,5% lên 76,3%.
Finacial Times lưu ý xe điện không phải là lý do duy nhất giúp giảm tiếng ồn nhưng đây là một động lực quan trọng. Trong số các TP lớn được công bố trong báo cáo, Thâm Quyến và Thượng Hải ghi nhận tỉ lệ tuân thủ cao nhất và cũng là những nơi có mức độ phổ biến xe điện cao nhất Trung Quốc.
Xe điện tại một trạm sạc ở Bắc Kinh (Trung Quốc). Ảnh: Hu Chushi/CNA
Quy hoạch đô thị hiệu quả
Trong số các nguyên nhân giúp giảm tiếng ồn đô thị, bên cạnh việc tăng số lượng xe điện trên đường, tỉ lệ tuân thủ luật giao thông tăng lên cũng đóng vai trò quan trọng. Một lý do khác nữa là tiếng ồn ào của việc xây dựng đã lắng xuống, khi tốc độ phát triển đô thị từng rất sôi động của Trung Quốc đã chậm lại đáng kể.
Trong quá khứ, mỗi lần du khách quay lại Bắc Kinh hoặc Thượng Hải, họ đều ngạc nhiên vì các khu nhà cao tầng, kiến trúc, cảnh quan đô thị thay đổi rất nhanh. Mỗi chuyến đi lại thấy TP “mọc” thêm nhiều tòa nhà mới, phát triển chóng mặt.
Ngày nay, điều ngạc nhiên lại nằm ở chỗ nhiều TP hầu như không thay đổi nhiều nữa. Tốc độ xây dựng và biến đổi đô thị đã chậm lại so với thời kỳ bùng nổ phát triển trước đây.
Bên cạnh đó, các nhà quy hoạch đô thị đã âm thầm nỗ lực giảm thiểu tiếng ồn. Năm 2024, Trung Quốc đã cho làm thêm 32 triệu m2 mặt đường giảm tiếng ồn và lắp đặt 833.000 m3 tường chắn âm thanh.
Chính quyền địa phương đã quy định các khu vực cấm bóp còi, cấm xe tải hạng nặng vào trung tâm TP và lắp đặt các thiết bị giám sát tiếng ồn trong các công viên để cảnh báo các hoạt động quá ồn ào.
Tuy nhiên, trong năm 2024, Trung Quốc ghi nhận gần 6 triệu khiếu nại về tiếng ồn. Trong đó, 71% liên quan "hoạt động xã hội" như la hét, mở nhạc to và hàng xóm ồn ào. Ghi nhận các trường hợp này, nhà chức trách một số địa phương tại Trung Quốc cũng đã nỗ lực kiểm soát các hoạt động gây tiếng ồn, quy định về mức tiếng ồn tại một số nơi.
Một quan chức của Bộ Môi trường và Sinh thái cho biết, để hiện đại hóa việc giám sát, Trung Quốc đã lắp đặt 4.005 hệ thống giám sát tiếng ồn tự động tại 338 TP vào cuối năm 2024, thay thế các biện pháp kiểm tra thủ công.
Một công viên tại Bắc Kinh (Trung Quốc). Ảnh: TÂN HOA XÃ
Theo Tân Hoa Xã, chỉ riêng trong năm 2024, sáng kiến kiểm soát ô nhiễm tiếng ồn này đã giải quyết hơn 1.500 khiếu nại về tiếng ồn, mang lại lợi ích cho khoảng 500.000 cư dân.
Ngoài ra, không gian công cộng cũng đang được tái thiết. Để giải quyết vấn đề tiếng ồn tại các khu vực công cộng, Trung Quốc khuyến khích các nhà quản lý địa điểm công cộng lắp đặt màn hình giám sát tiếng ồn tự động và khuyến nghị người dân sử dụng tai nghe không dây để giảm ô nhiễm tiếng ồn.
KHOA ĐIỀM