Theo các nhà phân tích thuộc Viện Chatham House, chiến lược của ông Putin rất rõ ràng: sử dụng các cuộc đàm phán ngừng bắn như một công cụ để đẩy nhanh thành công, đặt nền tảng cho các điều kiện mà sau này có thể trở thành một phần của thỏa thuận cuối cùng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Putin. Ảnh: Reuters
Tổng thống Putin cho rằng, việc dừng hỗ trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine là điều kiện tiên quyết để đạt được thỏa thuận. Tuyên bố của Điện Kremlin, được đưa ra sau cuộc điện đàm Trump-Putin đã phản ánh điều đó. Trong cuộc điện đàm, ông Putin đã nhấn mạnh sự cần thiết của việc phương Tây phải ngừng hỗ trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo cho Ukraine. Điều này được coi là một biện pháp để ngăn chặn “leo thang xung đột và hướng tới chấm dứt giao tranh bằng các hình thức chính trị-ngoại giao".
Về phần mình, Tổng thống Trump vẫn chưa sẵn sàng nhượng bộ, ngay cả khi ông tuyên bố ngừng viện trợ quân sự và dừng cung cấp thông tin tình báo để thuyết phục Kiev chấp nhận lệnh ngừng bắn trong thời gian gần đây. Hiện các lệnh cấm này đều đã được dỡ bỏ.
Chiến lược đàm phán của Nga
Khác với Tổng thống Trump, nhà lãnh đạo Nga không vội vàng. Quân đội Nga có thể tiếp tục chiến đấu trong nhiều tháng với nguồn lực hiện tại. Trong khi đó, lực lượng dự bị chiến đấu của Ukraine có xu hướng giảm dần từ đầu mùa hè và khó có khả năng chính quyền ông Trump sẽ đồng ý cung cấp một gói viện trợ quân sự khác cho Kiev. Còn châu Âu đang gặp nhiều thách thức lớn để lấp đầy khoảng trống hỗ trợ quân sự do Mỹ tạo ra.
Theo giới phân tích, ông Putin có ý định xoa dịu ông Trump bằng những tín hiệu thiện chí rộng rãi hơn, đồng ý khôi phục nhanh chóng quan hệ song phương với Mỹ và chấp nhận ý tưởng hợp tác ở Trung Đông. Một số người cho rằng, Tổng thống Putin có kế hoạch sử dụng nước cờ mềm mỏng này, cùng với sự nhượng bộ nhỏ như lệnh ngừng bắn vào cơ sở hạ tầng năng lượng, để duy trì niềm tin của Mỹ vào cam kết đàm phán của Nga. Bên cạnh đó, Moscow cũng đang theo đuổi những lợi ích lớn hơn trên chiến trường và dần thiết lập lại kỳ vọng của ông Trump về một thỏa thuận ngừng bắn toàn diện.
Liệu Nga có thể đạt được mục tiêu của nước này khi chuyển từ quan hệ đối đầu quyết liệt với Mỹ dưới thời chính quyền Biden sang quan hệ thân thiện hơn dưới thời ông Trump? Ông John Lough, cựu quan chức NATO và hiện là nghiên cứu viên tại Viện nghiên cứu Chatham House (London), đánh giá, có rất nhiều điều kiện thuận lợi đối với Nga.
Cách ông Putin tận dụng lá bài của Mỹ
Kể từ những ngày đầu tiên lên nắm quyền, Tổng thống Mỹ Trump đã để ngỏ cánh cửa đàm phán với Nga. Trước khi các cuộc đàm phán bắt đầu, Mỹ đã nhường bước. Tổng thống Trump bày tỏ mong muốn sớm chấm dứt cuộc xung đột tại Ukraine. Ông cũng thể hiện quyết tâm thúc đẩy các bên ngồi vào bàn đàm phán để đạt được thỏa thuận bất chấp sự phản đối của Kiev và các đối tác châu Âu. Ông cảnh báo sẽ gây sức ép lớn buộc Ukraine chấp nhận các yêu cầu của Mỹ nếu cần thiết.
Tổng thống Trump cũng cho rằng, các nước trong khối NATO phải tự chịu trách nhiệm cho việc đảm bảo an ninh của chính họ. Đến đầu tháng 2/2025, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tuyên bố Washington không ủng hộ tư cách thành viên NATO của Ukraine. Tuyên bố này phù hợp với mục tiêu mà Nga theo đuổi. Trong khi đó, ông Trump không đòi hỏi bất kỳ sự nhượng bộ nào từ Moscow để đưa ra lập trường như vậy. Những động thái của ông Trump một phần xuất phát từ nỗ lực thực hiện cam kết mà ông đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử năm 2024.
Điều này tạo cơ hội cho Tổng thống Putin đưa ra các điều kiện làm suy yếu khả năng kháng cự của Ukraine trong dài hạn, trong đó, giới hạn về quy mô quân đội Ukraine và ngăn chặn việc triển khai lực lượng châu Âu trên lãnh thổ nước này.
Sau khi nhậm chức, Tổng thống Trump phải đối mặt với rất ít sự phản đối trong nước. Đảng Dân chủ hiện đang trong tình trạng rối ren, không thể đưa ra phản ứng cứng rắn trước sự đảo ngược những chính sách của Mỹ đã xây dựng trong nhiều thập kỷ qua. Còn đảng Cộng hòa lại thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Tổng thống Trump. Những nhân vật chủ chốt trong đảng này đã công khai ủng hộ chương trình nghị sự của ông.
Tổng thống Nga đang ở trong vị thế đặc biệt khi ông nhìn thấy cơ hội đưa ra những điều kiện riêng trong một thỏa thuận hòa bình do Mỹ làm trung gian. Tuy nhiên, vẫn còn hai trở ngại chính đối với ông Putin để hiện thực hóa mục tiêu của Nga, đó là một bộ phận người dân Ukraine từ chối các điều khoản của Nga và thể hiện quyết tiếp tục chiến đấu; tiếp đến là việc tập hợp một liên minh do Pháp và Anh đứng đầu để tiếp tục cung cấp hỗ trợ kinh tế và quân sự cho Ukraine. Dù vậy, không thể phủ nhận rằng, ông đang Putin có những lá bài mạnh. Cho đến nay, ông đang sử dụng chúng một cách tự tin và thành thục.
Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo Chatham house