Cách quan sát mưa sao băng trong điều kiện thời tiết không thuận lợi

một giờ trướcBài gốc

Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), mưa sao băng Geminids có nguồn gốc từ phần còn sót lại của một tiểu hành tinh có tên gọi là 3200 Phaethon. Trái Đất đi qua dòng vật chất này từ ngày 4 đến 20 tháng 12 hàng năm và đạt khoảng cách gần nhất với vùng lõi vào ngày 13/14 tháng 12.

Mưa sao băng Geminids được ghi nhận lần đầu vào năm 1862, khi đó tần suất mỗi giờ rất thấp so với hiện nay. Hoạt động của trận mưa sao băng này tăng lên nhanh chóng trong thời gian sau đó và có thể đã đạt đỉnh vào khoảng năm 2000. Mặc dù từ đầu thế kỷ 21, tần suất đã giảm dần nhưng đây vẫn là trận mưa sao băng lớn nhất và đáng mong đợi nhất trong năm.

Vẫn có thể quan sát mưa sao băng trong điều kiện thời tiết không thuận lợi.

Năm nay, thời điểm thuận lợi để quan sát mưa sao băng Geminids là đêm 13, rạng sáng ngày 14/12. Trăng lưỡi liềm mỏng cuối tháng mọc muộn sẽ không gây quá nhiều cản trở đến buổi quan sát của bạn. Tuy nhiên, thời tiết mới là yếu tố quyết định trực tiếp tới kết quả mà bạn nhịn thấy, do đó, nếu ai đang lo ngại về vấn đề này, hãy tham khảo một số phương án sau:

Quan sát trực tiếp vào đêm 13 - 14 tháng 12

Nếu đã chắc chắn bạn sẽ có một bầu trời quang đãng vào đêm cực đại, hãy chọn ngay thời điểm thuận lợi nhất đó. Bắt đầu từ tối Thứ Bảy (13/12) cho tới trước bình minh Chủ Nhật (14/12). Vào đầu buổi tối, khi tâm điểm mới nhô lên khỏi đường chân trời, tần suất sẽ thấp nhất trong đêm (chỉ khoảng 10 - 20 vệt). Hầu hết các vệt sao băng xuất hiện chủ yếu lướt ngang qua bầu khí quyển chứ không đi sâu vào, điều này giúp kéo dài thời gian tồn tại của chúng lên tới vài giây thay vì dưới một giây như thông thường.

Khi dần về khuya, tâm điểm trong chòm sao Gemini (Song Tử) đã leo cao hơn, tần suất cũng tăng dần lên qua mỗi giờ (đạt khoảng 60 vệt vào lúc 10 giờ đêm và lên tới 120 - 150 vệt vào lúc 02 giờ sáng). Hầu hết cac vệt sao băng xuất hiện ở nửa bầu trời về phía Đông, tuy nhiên chúng vẫn có thể xuất hiện lác đác ở các khu vực khác. Thời điểm quan sát thích hợp nhất là tử nửa đêm đến 02 giờ sáng, trước khi Trăng tàn cuối tháng bắt đầu lấp ló xuất hiện.

Từ sau 2 giờ sáng, sự xuất hiện của Mặt Trăng kết hợp với việc tâm điểm cũng lặn dần xuống ở bầu trời phía Tây sẽ khiến cho tần suất sao băng mà bạn nhìn thấy sẽ giảm dần.

Khác với hầu hết các trận mưa sao băng khác có nguồn gốc từ các sao chổi, Geminids là mưa sao băng xuất phát từ những mảnh vụn của một tiểu hành tinh có tên là 3200 Phaethon. Đây là một tiểu hành tinh nhỏ có đường kính khoảng 5 km và chuyển động quanh Mặt Trời trên quỹ đạo có chu kỳ 1,4 năm. Những mảnh vụn của tiểu hành tinh này để lại trên đường đi của nó khi tới gần Mặt Trời là rất nhiều thiên thạch nhỏ. Hàng năm, khi Trái Đất của chúng ta đi qua khu vực quỹ đạo bị cắt ngang bởi dòng thiên thạch này, các thiên thạch đi vào khi quyển Trái Đất với vận tốc hơn 100.000 km/h và cháy sáng trên tầng cao khí quyển, tạo thành những vệt sao băng mà chúng ta có thể quan sát được từ mặt đất

Geminids không chỉ được chú ý bởi lượng sao băng nhiều mà còn bởi thường có nhiều sao băng rất sáng.

Quan sát các đêm trước và trong cực điểm gồm 11/12, 12/13 và 13/14 tháng 12

HAS cho biết, nNếu thời tiết vào thời gian cực điểm vẫn là một ẩn số, đây sẽ là phương án bạn nên lựa chọn nhất. Ở phương án này, vào mỗi đêm, bạn hãy dành ra khoảng thời gian từ 22 giờ đến 2 giờ sáng để quan sát.

Theo thống kê, tần suất sao băng Geminids sẽ đạt khoảng 75% so với đêm cực đại vào ngày 12/13 và 50% vào ngày 11/12 thang 12. Tuy nhiên, bất lợi ở chỗ, Mặt Trăng cũng sẽ mọc sớm hơn một tiếng ứng với mỗi ngày. Do vậy, hãy tranh thủ bát đầu thật sớm trước khi Mặt Trăng kịp xuất hiện và lấn át đi vẻ đẹp rực rỡ của những vệt sao băng kia.

Ngoài ra còn phương án quan sát các đêm trong và sau cực điểm gồm 13/14, 14/15, 15/16 tháng 12

Đây có thể là phương án dự phòng nếu hai phương án trên đều lỡ hẹn, tuy nhiên, mình không khuyến khích mọi người lựa chọn phương án này. Mặc dù lúc này, Mặt Trăng đã nhường chỗ cho màn trình diễn khi nó chỉ xuất hiện khi bình minh lần ló dạng, tần suất của Geminids sau cực điểm cũng giảm nhanh chóng.

Vào đêm 14/15, tức là chỉ chưa đầy 24 giờ sau cực điểm, tần suất đã giảm đi ít nhất 50% và sẽ tiếp tục giảm nhanh ở những đem sau đó. Có thể nói, vị vua lúc này đã bắt đầu nhường chỗ lại cho những trận mưa sao băng nhỏ khác vào dịp cuối tháng 12.

Để quan sát mưa sao băng, bạn không cần bất cứ dụng cụ hỗ trợ nào, quan sát bằng mắt thường chính là tốt nhất. Nên chọn vị trí quan sát có góc nhìn rộng, ít ánh sáng nhân tạo (tuyệt đối không quan sát ở nơi có ánh đèn chiếu trực tiếp vào mắt). Ban đầu, bạn sẽ cần khoảng 10 phút để mắt quen với bóng tối - vì vậy hãy kiên nhẫn, có thể ban đầu bạn không thấy ngôi sao nào cả, nhưng vài phút sau chúng sẽ dần xuất hiện. Tư thế quan sát tốt nhất là ngả lưng để ánh mắt luôn hướng lên phía trên. Đừng quên bảo vệ sức khỏe và chú ý vấn đề an ninh nếu như nơi quan sát không phải là nhà của bạn.

Tô Hội

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/cach-quan-sat-mua-sao-bang-trong-dieu-kien-thoi-tiet-khong-thuan-loi-169251210152809891.htm