Cúng thí thực, còn gọi là cúng cô hồn. Đây là một nghi thức bố thí thực phẩm cho những hương linh chưa được siêu thoát, thể hiện tấm lòng từ bi của người Việt.
Theo lời Phật dạy, bố thí không chỉ giúp cho tâm người sống được an lạc, hoan hỷ, mà còn mang lại lợi ích cho người đã khuất. Bởi vậy, cúng thí thực không phải là việc "rước vong" như nhiều người lầm tưởng, mà ngược lại còn là cách gieo nhân thiện lành, đem lại sự bình an cho gia đạo.
Nghi lễ thường được thực hiện tại nhà hoặc chùa vào các ngày sóc vọng (mùng 2, 16 âm lịch) và đặc biệt là ngày Rằm tháng 7 âm lịch. Thời gian cúng thí thực thường là buổi chiều hoặc tối. Địa điểm đặt bàn cúng thí ở ngoài sân, mặt hướng ra ngoài (nhà không có sân thì bày bàn ở hiên).
Các lễ vật cúng thí thực tùy tâm. Ảnh: P.Thuận (Chụp tại chùa Quán Sứ)
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho rằng, lễ phẩm cúng thí thực tùy tâm, không cầu kỳ. Căn bản gồm: Hương, đèn, hoa, quả, trà, ánh, xôi, chè, cơm, canh, thức ăn. Cháo loãng: một bát cháo lớn đầy – không thể thiếu vì theo quan niệm dân gian, cô hồn khó nuốt cơm, chỉ ăn được cháo loãng; Gạo, muối để rắc sau khi cúng xong. Ngoài ra có thể thêm: trầu cau, bánh kẹo, cốm, bắp, khoai, lạc, mía…
Điều quan trọng nhất không nằm ở mâm cao cỗ đầy, mà ở tấm lòng thành kính, chia sẻ. Lễ phẩm trong sạch. Nếu có điều kiện, nên bố thí thêm cho người nghèo, người cơ nhỡ như vậy sẽ âm dương lưỡng lợi, phước đức.
Cúng thí thực tại chùa
Nếu không tiện làm lễ ở nhà, Phật tử có thể tham dự nghi lễ tại chùa. Đây là một trong những nghi lễ lớn của Phật giáo trong mùa Vu Lan, thể hiện tinh thần từ bi và hiếu đạo. Để tham dự lễ cúng thị thực tại chùa, mọi người có thể liên hệ chùa trước để biết thời gian và đăng ký vì tùy mỗi chùa sẽ có ngày tiến hành khác nhau.
Sau đó, chuẩn bị lễ vật tùy tâm dự lễ, thực hiện theo hướng dẫn của nhà chùa cầu nguyện cho chư hương linh siêu thoát, đồng thời hồi hướng công đức cho người sống thêm phần an lạc, bình an.
Vào tối 04/9 tại chùa Quán Sứ (Hà Nội), hàng trăm Phật tử và người dân đã trang nghiêm dự lễ Mông Sơn Thí Thực (cúng cô hồn) do Thượng tọa Thích Minh Tuân chủ trì.
Thượng tọa Thích Minh Tuân chủ trì buổi lễ cúng Mông Sơn Thí Thực tại chùa Quán Sứ. Ảnh: Phương Thuận
Trong không khí thanh tịnh, tiếng chuông và lời kinh hòa quyện khiến nhiều người xúc động, thấy lòng nhẹ nhõm, an yên. Kết thúc nghi lễ, phần lễ phẩm được phát lộc cho Phật tử và người dân như một sự kết nối tình thương, sẻ chia phước báu.
Phật tử, người dân không cúng thí thực tại nhà, có thể tham dự lễ cúng tại chùa. Ảnh. P.Thuận
Theo các sư thầy khuyên, không chỉ Rằm tháng Bảy mà bố thí được tùy duyên thực thi trong đời sống hàng ngày. Hạnh bố thí của người Phật tử luôn đi liền với tuệ, thấy rõ lợi ích của việc đang làm, cầu mong cho mọi người và mọi loài được an vui.
Trong mùa Vu Lan, ngoài việc cúng thí thực, mỗi người nên tham dự lễ cầu siêu, tri ân tổ tiên, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ, đồng thời làm việc thiện, giúp đỡ người khó khăn để tăng trưởng công đức. Nếu có điều kiện thì nên tùy duyên bố thí cho người nghèo ở địa phương, thăm viếng và hỗ trợ các trung tâm bảo trợ xã hội, giúp đỡ những người già cô độc, người cơ nhỡ…