Cách tính năm nhuận Âm lịch, bao nhiêu năm nhuận một lần?

3 giờ trướcBài gốc

Năm nhuận là khái niệm quen thuộc nhưng không phải ai cũng hiểu rõ bản chất và cách xác định. Theo cách hiểu thông thường, năm nhuận là năm có số ngày hoặc số tháng nhiều hơn so với năm bình thường nhằm điều chỉnh sự sai lệch giữa chu kỳ vận động của các thiên thể và hệ thống lịch. Cụ thể, năm nhuận Âm lịch là năm có thêm một tháng, còn năm nhuận Dương lịch là năm có tổng cộng 366 ngày, trong đó ngày nhuận chính là ngày 29/2.

Những ngày cuối năm, cụm từ “cách tính năm nhuận Âm lịch thế nào” được rất nhiều người tìm kiếm, đặc biệt là những ai quan tâm đến cưới hỏi, giỗ chạp, đầu tư hay sắp xếp công việc dài hạn. Việc xác định chính xác năm 2026 có phải là năm nhuận hay không không chỉ giúp chủ động trong quản lý thời gian mà còn tránh được những nhầm lẫn thường gặp khi áp dụng lịch vào đời sống hằng ngày.

“Cách tính năm nhuận Âm lịch thế nào” được rất nhiều người tìm kiếm. (Ảnh: Nhật Thùy)

Cách tính năm nhuận Âm lịch

Khi nói đến năm nhuận, cần phân biệt rõ giữa năm nhuận theo Dương lịch và năm nhuận theo Âm lịch, bởi hai hệ thống lịch này vận hành theo những nguyên tắc hoàn toàn khác nhau.

Nếu Dương lịch được xây dựng dựa trên chu kỳ Trái đất quay quanh Mặt trời thì Âm lịch lại dựa vào chu kỳ vận động của Mặt trăng. Chính vì vậy, việc xác định năm nhuận Âm lịch phức tạp hơn nhiều, đặc biệt là cách tính và xác định tháng nhuận.

Theo quan sát và tính toán của người xưa, một chu kỳ vận động của Mặt trăng kéo dài khoảng 19 năm. Trong chu kỳ 19 năm này sẽ có tổng cộng 7 năm nhuận, tức là 7 năm có thêm một tháng so với các năm thông thường. Tháng nhuận trong Âm lịch không được đặt tên riêng mà sẽ lặp lại tên của một trong 12 tháng chính. Ví dụ, nếu là năm nhuận tháng 7 thì trong năm đó sẽ xuất hiện hai tháng 7 Âm lịch.

Theo quy ước cổ truyền, trong chu kỳ 19 năm, các tháng nhuận sẽ rơi vào những năm thứ 3, 6, 9, 11, 14, 17 và 19. Dựa trên nguyên tắc này, để xác định một năm Dương lịch có phải là năm nhuận Âm lịch hay không, người ta lấy năm đó chia cho 19. Nếu phép chia cho ra số dư là 0 hoặc các số dư 3, 6, 9, 11, 14, 17 thì năm đó được xem là năm nhuận theo Âm lịch.

Áp dụng cách tính này với năm 2026, ta có 2026 chia cho 19 cho ra số dư là 12. Số dư 12 không thuộc các trường hợp được xác định là năm nhuận Âm lịch. Do đó, có thể khẳng định rằng năm Bính Ngọ 2026 không phải là năm nhuận theo Âm lịch và trong năm này sẽ không có tháng nhuận.

Năm 2026 không phải là năm nhuận theo Âm lịch. (Ảnh: Nhật Thùy)

Bao nhiêu năm nhuận một lần?

Tần suất xuất hiện năm nhuận cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm, bởi giữa lịch Âm và lịch Dương có sự khác biệt khá rõ rệt.

Đối với Dương lịch, quy ước rất đơn giản: cứ 4 năm sẽ có một năm nhuận, tức là cứ 4 năm sẽ xuất hiện ngày 29/2 một lần. Tuy nhiên, với những năm tròn thế kỷ, điều kiện năm nhuận sẽ khắt khe hơn khi phải đồng thời chia hết cho 400.

Trong khi đó, Âm lịch không có quy luật cố định như vậy. Trung bình, khoảng 3 năm sẽ có một năm nhuận Âm lịch. Điều này xuất phát từ việc trong chu kỳ 19 năm có 7 năm nhuận, nên khoảng cách giữa các năm nhuận thường dao động từ 2 đến 3 năm.

Thực tế cho thấy một số năm nhuận Âm lịch trong giai đoạn gần đây và sắp tới gồm: 2023, 2025, 2028, 2031, 2033, 2036, 2039, 2042, 2044, 2047, 2050. Trong đó, năm 2025 là năm nhuận Âm lịch với đặc điểm có hai tháng 6 Âm lịch.

Theo quy tắc chia cho 19, năm 2028 chia cho 19 cho ra số dư là 14. Con số 14 nằm trong nhóm các số dư xác định năm nhuận, vì vậy năm 2028 sẽ là năm nhuận Âm lịch. Cụ thể, năm 2028 (Mậu Thân) là năm nhuận tháng 5 Âm lịch.

Đặc biệt, năm 2028 còn là một năm khá hiếm khi vừa là năm nhuận Âm lịch vừa là năm nhuận Dương lịch, bởi trong năm này có ngày 29/2. Đây được xem là một năm “nhuận kép”, nhuận cả hai loại lịch.

Năm nhuận Âm lịch nên cúng giỗ vào tháng nào?

Trong đời sống văn hóa của người Việt, năm nhuận Âm lịch thường kéo theo nhiều băn khoăn, nhất là trong các vấn đề liên quan đến giỗ chạp, nghi lễ truyền thống hay những sự kiện quan trọng của gia đình. Một trong những câu hỏi phổ biến nhất là nên tổ chức cúng giỗ vào tháng chính hay tháng nhuận cho đúng phong tục.

Theo các chuyên gia nghiên cứu văn hóa truyền thống, việc tổ chức nghi lễ cần được phân biệt rõ theo từng loại lễ cụ thể.

Đối với các lễ cúng theo năm như giỗ tổ tiên, ông bà, cha mẹ, nên chọn tháng chính để tiến hành. Lý do là bởi trong các năm không nhuận sẽ không tồn tại tháng nhuận, việc cúng vào tháng chính giúp duy trì sự ổn định về thời gian, dễ ghi nhớ và thuận tiện cho con cháu về sau. Chẳng hạn, nếu một năm có tháng Sáu nhuận và gia đình có ngày giỗ rơi vào tháng Sáu thì nên làm giỗ vào tháng Sáu chính, không phải tháng Sáu nhuận.

Đối với các lễ cúng được tính theo ngày như đầy tháng, lễ 49 ngày hay 100 ngày, việc tổ chức không phụ thuộc vào tháng chính hay tháng nhuận mà chỉ căn cứ vào số ngày. Ví dụ, em bé sinh vào mùng 1 tháng 6 Âm lịch (tháng Sáu chính), đến mùng 1 tháng 6 nhuận sẽ tròn một tháng. Gia đình hoàn toàn có thể tổ chức lễ đầy tháng vào ngày này mà không có điều gì bất thường.

Riêng các lễ cúng tuần tiết như 49 ngày hay 100 ngày sau khi mất cũng được tính trực tiếp từ ngày mất. Chỉ cần đủ số ngày theo quy định là tiến hành làm lễ, không cần phân biệt đó là tháng chính hay tháng nhuận.

Còn bao nhiêu ngày nữa đến Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026?

Theo lịch Âm, năm 2026 được xác định là năm Bính Ngọ, tức năm con Ngựa. Thời gian của năm Bính Ngọ kéo dài từ ngày 17/2/2026 đến ngày 5/2/2027 Dương lịch. Xét theo ngũ hành, năm 2026 thuộc mệnh Thủy, cụ thể là Thiên Hà Thủy, mang hình tượng “nước trên trời”.

Tết Nguyên đán, còn gọi là Tết Ta, Tết cổ truyền hay Tết Cả, được tính theo chu kỳ vận động của Mặt trăng và luôn diễn ra vào ngày mùng 1 tháng Giêng Âm lịch hằng năm.

Trong năm 2026, Tết Nguyên đán sẽ rơi vào thứ Ba, ngày 17/2/2026 Dương lịch. Tính từ thời điểm hiện tại, còn 54 ngày nữa sẽ đến Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026.

Đối với người Việt, Tết Nguyên đán không chỉ đánh dấu thời khắc khởi đầu của một năm mới mà còn là lễ hội truyền thống lớn nhất, quan trọng nhất trong năm. Đây là dịp để các gia đình đoàn tụ, sum họp, để những người đi học, đi làm xa dù bận rộn đến đâu cũng cố gắng trở về quê nhà, cùng nhau đón Tết, khép lại một năm cũ và mở ra những hy vọng mới cho năm sắp tới.

Nhật Thùy

Nguồn VTC : https://vtcnews.vn/cach-tinh-nam-nhuan-am-lich-bao-nhieu-nam-nhuan-mot-lan-ar994780.html