Bác sĩ Dương Minh Tuấn, khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), vừa tiếp nhận 5 bệnh nhân từ 30 đến 50 tuổi với nồng độ triglyceride trong máu tăng đột biến, vượt ngưỡng 11,3 mmol/L – mức được báo động chỉ cách viêm tụy cấp một bước chân. Viêm tụy cấp một bệnh lý cực kỳ nguy hiểm, nguy cơ tử vong cao.
Trong số các bệnh nhân, bác sĩ Tuấn cho biết ca điển hình là người phụ nữ 42 tuổi, làm nghề buôn bán ở Hà Nội. Bệnh nhân không uống rượu bia nhưng lại nghiện đồ ngọt như chè, bánh kẹo và cà phê sữa đá, tần suất liên tục 1-2 cữ trong ngày.
Bác sĩ lý giải, khi cơ thể tiêu thụ quá nhiều đường, đặc biệt là fructose, gan sẽ chuyển hóa đường thành mỡ, làm tăng triglyceride trong máu.
Trường hợp khác là nam lập trình viên 35 tuổi, hơi thừa cân, có thói quen uống vài lon bia mỗi tối để dễ ngủ. Sau một đêm uống quá mức, chỉ số triglyceride của bệnh nhân tăng vọt lên 22,5 mmol/L, gấp đôi ngưỡng báo động.
Theo bác sĩ Tuấn, triglyceride là dạng mỡ dự trữ năng lượng, nhưng khi vượt ngưỡng 11,3 mmol/L, nó trở thành “kẻ thù” nguy hiểm. Ở mức cao, triglyceride có thể gây viêm tụy cấp với các triệu chứng như đau bụng dữ dội, buồn nôn, thậm chí suy đa tạng, đe dọa tính mạng.
Nếu tăng cao kéo dài, nó âm thầm làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, gan nhiễm mỡ, đái tháo đường type 2 và viêm tụy tái phát. Những nguy cơ này không chừa bất kỳ ai, kể cả người trẻ hay không thừa cân.
Nguyên nhân gây tăng triglyceride thường đến từ lối sống như lạm dụng rượu bia, tiêu thụ quá nhiều đường, ăn thực phẩm chứa mỡ xấu, thừa cân, hoặc mắc các bệnh lý như đái tháo đường, suy giáp. Một số trường hợp hiếm gặp liên quan đến di truyền, như tăng chylomicron máu gia đình, có thể khiến triglyceride tăng bất thường dù chế độ ăn uống lành mạnh.
Để kiểm soát mỡ máu cao, bác sĩ khuyến cáo nên thay đổi lối sống là yếu tố then chốt. Các bệnh nhân được bác sĩ Tuấn hướng dẫn: Ngừng uống rượu bia, hạn chế tối đa đường đơn và tinh bột tinh chế (nước ngọt, bánh kẹo, cơm trắng), ưu tiên rau xanh, trái cây ít ngọt và cá biển.
Khi triglyceride quá cao, lượng mỡ trong khẩu phần ăn cần giảm xuống dưới 10–15% tổng năng lượng, đôi khi chỉ khoảng 20g mỗi ngày. Kết hợp tập luyện cardio đều đặn và bài tập tăng cơ, cùng với giảm cân nếu cần, là giải pháp hiệu quả. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thuốc.
Phương Thúy