Café chủ nhật: Thói quen... 'cướp lời'

18 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa: INT

Họ có xu hướng liên tục nói, không ngừng nghỉ, chen vào khi người khác đang bày tỏ, không để lại khoảng trống cho đối phương tiếp tục. Tình huống đó khiến người kia mất hứng và gây ra sự ngột ngạt trong giao tiếp.

Vậy điều gì đã dẫn đến tình trạng này, và chúng ta nên làm gì khi gặp những người có thói quen “cướp lời” không hồi kết?

Việc nói liên tục, không ngừng nghỉ có thể đến từ nhiều nguyên nhân, bao gồm tâm lý, xã hội và sinh lý. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của hiện tượng “nói không dừng lại” chính là nhu cầu mạnh mẽ muốn khẳng định bản thân. Những người này thường cảm thấy cần phải thể hiện mình thông qua lời nói, và họ cảm thấy có quyền lực, nổi bật khi kiểm soát được cuộc trò chuyện.

Việc chiếm lấy “diễn đàn” giúp họ cảm giác mình đang được chú ý và được coi trọng. Trong thâm tâm, họ có thể sợ rằng nếu không nói ra, người khác sẽ không công nhận giá trị hay kiến thức của mình. Điều này có thể bắt nguồn từ sự tự ti ngầm – những người này thực chất không tự tin vào khả năng của mình, và họ dùng việc nói liên tục để che lấp khoảng trống về lòng tự tin.

Một số người cảm thấy sợ sự im lặng. Họ không thể chịu được những khoảnh khắc tĩnh lặng trong giao tiếp vì điều đó làm họ cảm thấy bất an, cô đơn, hoặc bị lạc lõng. Trong trường hợp này, việc nói liên tục trở thành một cách để đối phó với cảm giác lo âu, trống rỗng. Họ cảm thấy rằng nếu không lấp đầy sự im lặng bằng lời nói, không gian ấy sẽ trở nên không thoải mái và khó chịu. Đây là một cơ chế tự vệ tâm lý mà họ sử dụng để xua tan sự lo sợ về sự cô lập và trống rỗng trong chính tâm hồn mình.

Những người nói không dừng lại thường thiếu kỹ năng lắng nghe. Lắng nghe là một phần rất quan trọng trong giao tiếp, đòi hỏi sự chú tâm, thấu hiểu, và tôn trọng người đối diện. Khi thiếu đi điều này, họ sẽ coi giao tiếp chỉ là một quá trình một chiều, nơi họ là trung tâm. Điều này thể hiện sự ích kỷ trong giao tiếp và sự thiếu tôn trọng đối với người khác.

Đôi khi, những người này thậm chí không nhận ra rằng mình đang nói quá nhiều, và việc chen lời, cướp diễn đàn chỉ làm tổn thương người đối diện, khiến họ cảm thấy bị phớt lờ.

Triệu chứng “nói không dừng lại được” cũng có thể là một dấu hiệu của sự mất cân bằng tâm lý. Những người này thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc và tâm trạng của mình. Họ có thể cảm thấy căng thẳng, lo âu, hoặc trống rỗng, và việc nói liên tục là một cách để giảm bớt cảm giác không thoải mái ấy. Tuy nhiên, việc nói quá nhiều thực chất không giải quyết được vấn đề gốc rễ mà chỉ là biện pháp tạm thời để họ không phải đối diện với những cảm xúc tiêu cực bên trong.

Ngoài các nguyên nhân tâm lý, xã hội cũng góp phần tạo nên tình trạng này. Trong một số môi trường, việc thể hiện bản thân bằng lời nói được coi là dấu hiệu của sự thành công hoặc quyền lực.

Những người lớn lên trong môi trường mà việc chiếm diễn đàn bằng cách nói nhiều và nhanh là cách để khẳng định mình sẽ có xu hướng tiếp tục hành vi này khi trưởng thành. Họ học được rằng sự im lặng có nghĩa là thua cuộc, và việc liên tục nói sẽ giúp họ giữ vững vị thế trong cuộc trò chuyện.

Khi đối diện với những người mắc chứng nói không dừng lại được, cách phản ứng của chúng ta có thể ảnh hưởng lớn đến cách cuộc trò chuyện diễn ra. Vậy nên, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh. Hãy nhớ rằng, việc mất kiên nhẫn hoặc cảm thấy bực bội sẽ chỉ làm cho tình hình trở nên căng thẳng hơn và không mang lại hiệu quả gì. Thay vì phản ứng bằng sự khó chịu, hãy cố gắng lắng nghe họ một cách bình tĩnh và tập trung.

Khi cần nói hoặc khi cảm thấy câu chuyện đã đi quá xa, có thể thử ngắt lời một cách nhẹ nhàng nhưng dứt khoát. Câu nói như: “Tôi hiểu ý bạn, nhưng cho phép tôi chia sẻ ý kiến của mình trước khi chúng ta tiếp tục” có thể giúp bạn giành lại quyền nói mà không làm tổn thương lòng tự trọng của người đối diện, đồng thời giúp người nói nhận ra họ đang nói quá nhiều.

Ngôn ngữ cơ thể là một công cụ mạnh mẽ trong giao tiếp, và nó có thể giúp bạn truyền tải thông điệp một cách không lời. Việc duy trì giao tiếp mắt, nghiêng người về phía trước hoặc đặt tay lên bàn có thể cho thấy rằng bạn muốn tham gia vào cuộc đối thoại và muốn chia sẻ ý kiến của mình. Những tín hiệu không lời này có thể thu hút sự chú ý của người nói mà không cần phải cắt lời trực tiếp.

Việc lắng nghe là rất quan trọng, đặc biệt khi người đối diện đang cố gắng truyền tải điều gì đó quan trọng. Tuy nhiên, bạn cũng cần biết cách đặt ra giới hạn để không bị cuốn vào một cuộc trò chuyện mà bạn không có cơ hội nói. Bạn có thể nói rằng: “Tôi rất quan tâm đến câu chuyện của bạn, nhưng trước tiên, tôi muốn chia sẻ suy nghĩ của mình”. Điều này đảm bảo rằng cuộc trò chuyện có sự cân bằng và cả hai bên đều có cơ hội trình bày.

Đôi khi những người mắc chứng nói không dừng lại không nhận ra rằng họ đang gây khó chịu cho người khác. Sau cuộc trò chuyện, nếu cảm thấy có cơ hội, có thể nhẹ nhàng thảo luận với họ về vấn đề này, giúp họ nhận ra vấn đề, tạo điều kiện cho họ điều chỉnh hành vi của mình.

Chứng “nói không dừng lại được” là một hiện tượng khá phổ biến trong giao tiếp hàng ngày và có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân tâm lý, xã hội khác nhau. Dù cho đó là nhu cầu khẳng định bản thân, sợ sự im lặng, hay thiếu kỹ năng lắng nghe, thì việc không thể kiểm soát lời nói có thể gây ra sự mất cân bằng trong giao tiếp, làm người đối diện cảm thấy bị phớt lờ hoặc khó chịu.

Tuy nhiên, với sự kiên nhẫn và các kỹ năng giao tiếp khéo léo, chúng ta có thể giúp duy trì sự cân bằng trong cuộc trò chuyện, đồng thời giúp những người mắc chứng này nhận ra vấn đề và điều chỉnh hành vi của họ. Hãy nhớ rằng, giao tiếp gồm 2 vế là nói và lắng nghe – đó là yếu tố then chốt để xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp và bền vững trong cuộc sống.

Nhà văn Kiều Bích Hậu

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/cafe-chu-nhat-thoi-quen-cuop-loi-post713922.html