Cải cách thể chế: Mệnh lệnh chính trị cấp bách của dân tộc vươn mình

6 giờ trướcBài gốc

Bài 1:
VÌ SAO CẢI CÁCH THỂ CHẾ
LÀ MỆNH LỆNH CHÍNH TRỊ CẤP BÁCH?

Đảng ta luôn sáng suốt cải cách, đổi mới vì sự phát triển phồn vinh của đất nước. Năm 1986, Đảng xóa bỏ cơ chế quan liêu bao cấp lạc hậu, chuyển sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mở cửa và hội nhập quốc tế, đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng, từng bước phát triển mạnh mẽ. Năm 2025, trước yêu cầu chuyển đổi số, hiện đại hóa quản trị, Đảng ta tiếp tục lãnh đạo CCTC, sáp nhập, sắp xếp bộ máy, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp tinh gọn, hiệu quả, phục vụ nhân dân...

Sâu sắc, vững chắc cơ sở lý luận của Ðảng

Thể chế được hiểu là những quy tắc, quy định, luật lệ, tổ chức và cơ chế nhằm điều chỉnh các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội và pháp luật của một đất nước, một chế độ, buộc mọi người phải tuân theo. Thể chế bao gồm 3 loại chính: Thể chế kinh tế là các chính sách, quy định điều chỉnh hoạt động kinh tế; thể chế chính trị là các cơ cấu quyền lực, hình thức chính quyền, cách thức quản lý; thể chế pháp luật là hệ thống luật pháp, quy định, cơ chế thực thi pháp luật...

Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Giang Thị Phương Hạnh, Bí thư Ðảng ủy phường Bình Phước tham quan hoạt động của Trung tâm Phục vụ hành chính công phường trong ngày đầu vận hành thử nghiệm - Ảnh: Kim Phụng

Một đất nước có thể chế mạnh, chính phủ minh bạch, pháp luật nghiêm minh và hệ thống kinh tế được quản lý chặt chẽ sẽ phát triển thịnh vượng. Đất nước có thể chế yếu là mảnh đất màu mỡ để tham nhũng, bất công, bất ổn xã hội phát triển.

Trong mỗi giai đoạn lịch sử, thể chế đều phải cải cách, phải đổi mới đáp ứng yêu cầu phát triển. CCTC không chỉ là yêu cầu khách quan mà còn là kết quả của bản lĩnh chính trị và tư duy đổi mới của Đảng ta.

Đổi mới là đưa ra ý tưởng, phương thức mới về chất tạo ra hiện tượng, sự vật mới. Cải cách là sửa đổi cách thức, phương pháp cho phù hợp. Đổi mới rộng hơn cải cách. Đổi mới giúp tạo ra những điều mới, trong khi cải cách giúp điều chỉnh và hoàn thiện những gì đã có để đạt được mục tiêu tốt nhất. Trong một số trường hợp, cải cách và đổi mới giống nhau, thường đi cùng nhau.

Đại biểu Quốc hội biểu quyết Nghị quyết về sắp xếp bộ máy tại kỳ họp bất thường lần thứ 9 - Ảnh: Duy Linh

Cách mạng là sự nghiệp của nhân dân, mục tiêu lý tưởng của Đảng, của sự nghiệp cách mạng là: Mọi người đều được sống trong tự do, ấm no, hạnh phúc. Do đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn Đảng ta phải có kế hoạch, có cơ chế chính sách để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, để không ngừng nâng cao đời sống cho nhân dân, nhất là đối với thương binh, gia đình liệt sĩ, người có công với nước, giới phụ nữ…

Đổi mới, cải cách theo tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh là một cuộc đấu tranh chống lại những cái gì đã cũ kỹ, hư hỏng để tạo ra những cái mới tốt tươi. Mục tiêu của cải cách, đổi mới phải vì nước, vì dân, ích nước, lợi nhà. Sức mạnh của đổi mới chính là ở sự đồng thuận khối quần chúng nhân dân đông đảo. Đảng lãnh đạo bằng công tác giáo dục, công tác tổ chức cho nhân dân. Đảng phải giữ mối liên hệ mật thiết với dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân. Đổi mới phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn. Từ quan điểm, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với đổi mới, chúng ta có thể vận dụng cho CCTC.

Mệnh lệnh từ thực tiễn đất nước

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng, thể chế không chỉ là công cụ để quản lý, mà còn là “điểm nghẽn của các điểm nghẽn”, một rào cản lớn nhất mà nếu không vượt qua, chúng ta khó có thể khai thác hiệu quả tiềm năng và lợi thế quốc gia...

Trước năm 2025, dù Đảng ta chỉ đạo triển khai nhiều nhiệm vụ cải cách hành chính và đạt được thành tựu nhất định, nhưng hệ thống thể chế của Việt Nam vẫn tồn tại nhiều bất cập. Bộ máy hành chính cồng kềnh. Chất lượng đội ngũ và năng lực thực thi chính sách có mặt hạn chế. Tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan, đơn vị dẫn đến hiệu quả hoạt động thấp. Thủ tục hành chính phức tạp, hạn chế trong phân cấp, phân quyền…

Kỳ họp bất thường lần thứ 9 xem xét, cho ý kiến về nhiều nội dung quan trọng, trọng tâm là phục vụ việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết 18 của Trung ương

Việc chậm CCTC đã và đang kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội; cản trở quá trình thu hút đầu tư, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng suất lao động; lãng phí nguồn lực xã hội… Trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế gay gắt, việc chậm cải cách sẽ khiến Việt Nam tụt lại phía sau. Đúng như nhận định của Tổng Bí thư Tô Lâm “chậm cải cách là có lỗi với dân tộc”.

Đảng Cộng sản Việt Nam luôn khẳng định: Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân là trọng tâm của cải cách chính trị. Sau gần 40 năm đổi mới, bộ máy chính quyền các cấp đã có nhiều điều chỉnh, song vẫn còn chồng chéo, nhiều tầng nấc. Theo báo cáo của Bộ Nội vụ năm 2024, có tới 70% đơn vị cấp huyện hoạt động kém hiệu quả, phụ thuộc gần như hoàn toàn vào ngân sách Trung ương, trong khi bộ máy cồng kềnh, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Câu hỏi đặt ra là: Có cần duy trì mô hình chính quyền địa phương 3 cấp (tỉnh - huyện - xã) không? Vì vậy, từ năm 2021-2025, Đảng ta đã chỉ đạo quyết liệt việc CCTC, trong đó có trọng tâm là mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (tỉnh - xã), ban hành Nghị quyết số 18, 19-NQ/TW... đặt ra yêu cầu cấp bách tinh gọn tổ chức, phân cấp mạnh, tăng hiệu lực, hiệu quả phục vụ nhân dân.

Đoàn công tác do Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc làm ttrưởng đoàn làm việc với Ban Thường vụ 2 tỉnh Bình Phước và Đồng Nai về thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII - Ảnh: B.Đ.N

Cải cách là công cụ để giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng, giúp bộ máy sát dân hơn, tổ chức đảng bám cơ sở hơn, năng lực điều hành linh hoạt hơn. Do đó, cải cách không làm Đảng yếu đi - ngược lại, giúp Đảng sống trong lòng dân, trở thành Đảng hành động - Đảng phụng sự - Đảng kiến tạo.

Thể chế là nền móng của quản trị quốc gia. Trong thời kỳ chuyển đổi số, chính phủ điện tử, kinh tế xanh - tuần hoàn - sáng tạo trở thành yêu cầu bắt buộc, thì mô hình tổ chức quản trị nhà nước không thể giậm chân tại chỗ. Thể chế chính là cái khung để vận hành bộ máy, tổ chức xã hội, quản trị nguồn lực.

Thể chế là nền tảng cho sự vận hành của đất nước, là chìa khóa để đất nước bứt phá và phát triển bền vững, là con đường dẫn đến một Việt Nam thịnh vượng. Không thể bước vào kỷ nguyên vươn mình, thịnh vượng nếu các điểm nghẽn về thể chế không được giải quyết. Cấp bách phải đổi mới tư duy, hoàn thiện thể chế một cách đồng bộ, thực chất và kịp thời. Ðây là trách nhiệm lịch sử của cả hệ thống chính trị và mỗi người dân. Chỉ có CCTC, tạo nên một thể chế chính trị, kinh tế, pháp luật tốt thì mới khơi dậy mọi nguồn lực, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, thu hút người dân tham gia xây dựng, phát triển đất nước.

PGS.TS NGUYỄN QUỐC DŨNG, Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II, TP. Hồ Chí Minh

Thực tiễn từ các địa phương

Tỉnh Quảng Ninh là một điểm sáng về CCTC. Từ trước năm 2019, địa phương này đã sáp nhập các đơn vị hành chính, tinh gọn đầu mối, kiên quyết thực hiện “bãi bỏ HĐND cấp phường”, phân quyền mạnh cho cơ sở, nâng cao vai trò tổ chức đảng. Nhờ đó, ngân sách tiết kiệm hàng chục tỷ đồng mỗi năm, thời gian giải quyết thủ tục hành chính rút ngắn 35%, chỉ số hài lòng của người dân và doanh nghiệp tăng mạnh, 7 năm liên tục dẫn đầu cả nước về chỉ số PCI.

Đối với Bình Phước, ngay từ năm 2018, Tỉnh ủy đã ban hành Quyết định số 999-QĐ/TU về Đề án triển khai thực hiện Nghị quyết số 18, 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy. Qua đó, tổ chức bộ máy của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở đã được kiện toàn, giảm các khâu trung gian, tinh gọn đầu mối, giảm thủ tục hành chính và nâng cao chất lượng phục vụ công.

Lãnh đạo tỉnh Bình Phước tặng hoa chúc mừng lãnh đạo Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy sau khi hợp nhất

Tại TP. Thủ Đức (TP. Hồ Chí Minh), mô hình “thành phố trong thành phố”, việc không tổ chức HĐND cấp phường đã từng vấp phải nhiều nghi ngại. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, sau 2 năm thí điểm, các tổ chức đảng ở cơ sở không những không yếu đi, mà ngược lại, trở thành trung tâm điều phối giữa chính quyền - đoàn thể - nhân dân. Mọi ý kiến của dân vẫn được tiếp thu qua kênh MTTQ, đại biểu HĐND thành phố, phản ánh đầy đủ và kịp thời.

CCTC là bước đi tất yếu của lịch sử. Dưới sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng, mọi đổi mới đều kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, gắn chặt với thực tiễn và lòng dân.

Từ công cuộc đổi mới năm 1986 đến cải cách bộ máy năm 2025, Đảng ta luôn dẫn dắt cải cách đi đúng hướng, hiệu quả, hợp lý, không phi chính trị, không lệch chuẩn. Những thành tựu bước đầu mà các địa phương đi tiên phong đạt được là minh chứng sống động cho một cuộc cải cách đúng đắn.

Luận điệu sai trái cho rằng cải cách là giảm vai trò của Đảng đã hoàn toàn bị bác bỏ. Bảo vệ nền tảng tư tưởng trong CCTC không chỉ là yêu cầu chính trị, mà là điều kiện tiên quyết để giữ vững niềm tin nhân dân. Thực tế bản lĩnh chính trị, tư duy cải cách biện chứng của Đảng phù hợp với xu thế phát triển và lòng dân, đã dẫn dắt cải cách đi đúng hướng, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nhóm PV

Nguồn Bình Phước : https://baobinhphuoc.com.vn/news/635/174420/cai-cach-the-che-menh-lenh-chinh-tri-cap-bach-cua-dan-toc-vuon-minh