Cải cách thuế: Hộ kinh doanh cần được đồng hành nhiều hơn trong chuyển đổi

5 giờ trướcBài gốc

Nhiều hộ kinh doanh vẫn bối rối

Từ 1/6, Nghị định 70/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 123/2020/NĐ-CP quy định về hóa đơn, chứng từ chính thức có hiệu lực, đồng nghĩa, các cá nhân, hộ kinh doanh đang nộp thuế khoán có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Tuy nhiên, sau hơn 1 tuần triển khai quy định này cho thấy nhiều hộ kinh doanh vẫn bối rối do chưa hiểu rõ về nghĩa vụ, cũng như cách thức thực hiện.

Tại các diễn đàn kinh doanh, hội nhóm về thuế, người kinh doanh sốt sắng nhờ tư vấn, tháo gỡ vướng mắc khi xóa bỏ thuế khoán. Trong đó, nổi cộm lên là vấn đề hóa đơn đầu ra và đầu vào không khớp; hay đội chi phí cho khoản hóa đơn, vận hành, kế toán nội bộ...

Hộ kinh doanh lo lăng khi xóa bỏ chính sách thuế khoán.

Tài khoản Facebook có tên Nguyễn Thanh Huyền thắc mắc: “Trên hóa đơn VAT đầu vào của tôi mua 100 sản phẩm, nhưng khi nhập vào kho chỉ bán 90 sản phẩm, 10 sản phẩm còn lại không nhập kho do hàng bị lỗi nên sẽ không ghi nhận trên doanh thu đầu ra. Như vậy thì có vi phạm gì không?”

Cũng lo lắng về việc chênh lệch hóa đơn đầu ra và đầu vào, tài khoản Facebook có tên Thảo Cao cho biết: “Cửa hàng của tôi kinh doanh online, nên khách hàng thường chuyển gộp cả tiền hàng với phí ship vào tài khoản của tôi. Nhưng khi xuất hóa đơn, tôi chỉ xuất hóa đơn tiền hàng, như vậy sẽ bị chênh lệch so với sổ tài khoản ngân hàng ghi nhận được”.

Lo sợ làm sai, hoặc để cố tình trốn thuế, một số người bán hàng phản ứng tiêu cực bằng cách từ chối nhận chuyển khoản, thậm chí đóng cửa để trốn kê khai thông tin… Không riêng gì hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ/năm, nhiều tiểu thương, chủ quán nhỏ cũng đang chung tâm lý “vừa lo, vừa lạ” khi chuẩn bị xóa bỏ thuế khoán.

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) cho biết, pháp luật không cấm thanh toán tiền mặt. Nhưng nếu cố tình không ghi rõ nội dung giao dịch, hoặc ghi sai để lách thuế, thì đã vi phạm nghiêm trọng. Mức xử phạt hành chính có thể lên tới hàng trăm triệu đồng. Trường hợp gian lận lớn, kéo dài, có tổ chức hoàn toàn có thể bị xử lý hình sự.

Đồng hành cùng người nộp thuế

Minh bạch là xu thế không thể đảo ngược nhưng làm sao để người dân cảm thấy họ không bị bỏ lại phía sau trong tiến trình cải cách?

Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Nguyễn Văn Thân đề xuất, Nhà nước nên cung cấp một ứng dụng (app) kế toán miễn phí. Ứng dụng này sẽ giúp các hộ kinh doanh dễ dàng tự kê khai đầu vào, đầu ra và nộp thuế, từ đó giảm tải cho cơ quan thuế trong việc quản lý hơn 5 triệu hộ kinh doanh. Bên cạnh đó, nhà điều hành cần có các chương trình đào tạo miễn phí về quản lý doanh nghiệp, kế toán, và chuyển đổi số cho các hộ kinh doanh.

Còn theo Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Hãng luật TGS khuyến nghị, để chính sách chuyển đổi hộ kinh doanh từ phương pháp thuế khoán sang kê khai theo doanh thu thực phát huy hiệu quả, trước hết cần có một nền tảng pháp lý đầy đủ, rõ ràng và đồng bộ, cần có những quy định chi tiết, hướng dẫn dễ hiểu, sát với thực tế và phù hợp với trình độ quản trị còn hạn chế của phần lớn hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Cơ sở pháp lý cũng cần làm rõ về chế độ kế toán áp dụng cho hộ kinh doanh chuyển đổi. Đa số hộ kinh doanh không có kỹ năng kế toán chuyên sâu, vì vậy các quy định phải hướng đến sự đơn giản, dễ thực hành, có thể áp dụng linh hoạt trên nền tảng công nghệ, đặc biệt là các phần mềm miễn phí hoặc được hỗ trợ từ cơ quan thuế.

Bên cạnh nền tảng pháp lý, việc xây dựng một lộ trình chuyển tiếp rõ ràng là vô cùng cần thiết. Lộ trình này không chỉ giúp hộ kinh doanh có thời gian thích nghi mà còn là cơ hội để Nhà nước phân loại đối tượng, đào tạo, tuyên truyền và hỗ trợ kỹ thuật phù hợp với từng nhóm ngành, từng quy mô. Một mô hình chuyển đổi ba bước có thể được áp dụng, bắt đầu bằng giai đoạn tự nguyện, sau đó là giai đoạn chuyển tiếp có hỗ trợ, và cuối cùng là giai đoạn áp dụng bắt buộc với đầy đủ công cụ kiểm soát.

Trong giai đoạn chuyển tiếp, nên có chính sách miễn hoặc giảm thuế, hỗ trợ mua thiết bị đầu cuối, phần mềm hóa đơn điện tử, tổ chức tập huấn định kỳ để hộ kinh doanh nắm bắt dần các yêu cầu mới. Đồng thời, cũng cần phát triển cơ chế phối hợp giữa cơ quan thuế với các hội ngành nghề, tổ dân phố, chính quyền địa phương nhằm tạo sự đồng thuận và giám sát cộng đồng.

Theo Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, nếu thiếu sự chuẩn bị kỹ lưỡng về pháp lý và thiếu một lộ trình thích ứng phù hợp, hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ có thể bị đẩy vào tình trạng bị động, lúng túng hoặc có xu hướng “rút lui về phi chính thức”. Vì vậy, chính sách cải cách thuế chỉ có thể thành công nếu đi kèm với hệ thống pháp lý thân thiện và một chiến lược hỗ trợ thực tế, linh hoạt, mang tính đồng hành với người kinh doanh.

Ở góc độ cơ quan quản lý, Trưởng Ban nghiệp vụ thuế (Cục Thuế) Nguyễn Thị Thu cho biết, cơ quan này sẽ nghiên cứu sửa quy định về thuế theo hướng giảm dần sự khác biệt giữa hộ kinh doanh và DN. Ngành thuế sẽ rà soát, góp ý sửa Luật Thuế Thu nhập cá nhân để hộ kinh doanh áp dụng phương pháp tính thuế này tương tự thu nhập DN.

Ngành thuế cũng rà soát, tham gia ý kiến sửa đổi ngưỡng doanh thu hàng năm thuộc diện không chịu thuế thu nhập cá nhân, giá trị gia tăng. Điều chỉnh này nhằm bảo đảm hộ kinh doanh có doanh thu dưới một ngưỡng nhất định tiếp tục được miễn thuế, phù hợp với mức tăng của giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân, qua đó bớt gánh nặng thuế cho hộ nhỏ và siêu nhỏ.

Phương Nga

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/cai-cach-thue-ho-kinh-doanh-can-duoc-dong-hanh-nhieu-hon-trong-chuyen-doi.729391.html