Mặc dù Indonesia và Bangladesh đã đồng ý tăng cường mua ngũ cốc như một phần của các thỏa thuận giảm thuế quan đối với hàng xuất khẩu sang Mỹ, các nhà giao dịch ngũ cốc trong khu vực cho biết, Việt Nam, Philippines và Thái Lan có thể tăng cường mua ngũ cốc thức ăn chăn nuôi theo các thỏa thuận thương mại đã ký kết với Mỹ.
"Xuất khẩu nông sản của Mỹ sẽ giành được thị phần tại châu Á… Một mặt, các thỏa thuận thương mại đang tạo ra áp lực, nhưng điều quan trọng không kém là giá lúa mì, ngô và bột đậu nành của Mỹ hiện rẻ hơn so với nguồn cung từ các nhà xuất khẩu khác”, Ole Houe, Giám đốc dịch vụ tư vấn tại IKON Commodities nhận định.
Châu Á là một thị trường quan trọng đối với các nhà cung cấp toàn cầu, khi mức tiêu thụ của khu vực này đang tăng lên cùng với dân số và thu nhập ngày càng tăng. Theo dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), châu Á chiếm khoảng 30% lượng nhập khẩu lúa mì, ngô và bột đậu nành của thế giới.
Các nhà phân tích cho biết, việc các loại cây trồng của Mỹ tràn vào có thể gây sức ép giảm giá cho các đối thủ cạnh tranh và làm tăng chi phí vận chuyển ngũ cốc ở khoảng cách xa hơn.
Trong thập kỷ qua, các nhà cung cấp từ Biển Đen và Nam Mỹ đã giành được thị phần tại châu Á, chiếm lĩnh thị phần của Mỹ.
Theo dữ liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất bột mì Indonesia, thị phần của Mỹ trong các lô hàng lúa mì của Indonesia đã giảm gần 50% trong 5 năm qua, thay thế bằng hàng nhập khẩu từ Ukraine, Nga và Argentina.
Tuy nhiên, theo hai nhà giao dịch ngũ cốc có trụ sở tại Singapore, các nhà máy xay xát bột mì Indonesia đã mua khoảng 250.000 tấn lúa mì Mỹ kể từ tháng 7. Hiệp hội đã ký một biên bản ghi nhớ để mua 1 triệu tấn lúa mì Mỹ hàng năm như một phần của các cuộc đàm phán thương mại nhằm đạt được mức thuế quan thấp hơn. Năm 2024, Mỹ đã bán 693.000 tấn lúa mì cho Indonesia.
"Giá cả là yếu tố then chốt vì đây sẽ là các thỏa thuận riêng giữa các nhà máy xay xát, nhưng việc mua được 1 triệu tấn lúa mì Mỹ sẽ không phải là vấn đề đối với chúng tôi", một quan chức hiệp hội cho biết.
Theo ba nhà giao dịch ngũ cốc có trụ sở tại Úc, Úc cung cấp khoảng 25% lượng lúa mì cho Indonesia và họ có thể bị mất vài trăm nghìn tấn doanh số, mặc dù các nhà xuất khẩu ở xa hơn có thể bị ảnh hưởng nhiều hơn. Cục Thống kê Úc cho biết nước này đã xuất khẩu 3 triệu tấn lúa mì sang Indonesia vào năm 2024.
"Nếu doanh số bán lúa mì của Úc sang Indonesia hoặc Bangladesh giảm đi, thì lượng lúa mì này có thể sẽ được chuyển đến những nơi xa hơn", Tobin Gorey, người sáng lập công ty tư vấn hàng hóa Cornucopia cho biết.
Hôm 20/7, Bangladesh đã cam kết sẽ nhập khẩu 700.000 tấn lúa mì Mỹ hàng năm để tăng cường quan hệ thương mại, tăng từ mức gần như bằng 0 vào năm 2024.
Vào tháng 6, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam cho biết, các công ty sẽ ký biên bản ghi nhớ để mua 2 tỷ USD nông sản Mỹ, bao gồm năm thỏa thuận mua 800 triệu USD sản phẩm từ Iowa, bao gồm ngô, lúa mì, bã rượu khô và bột đậu nành.
Argentina hiện là nhà cung cấp ngũ cốc hàng đầu của Việt Nam, chiếm hơn 50% lượng ngô và 65% lượng bột đậu nành nhập khẩu trong 5 năm qua.
Theo dữ liệu của USDA, Việt Nam đã tăng lượng ngô Mỹ mua cho niên vụ 2024/2025. Trong niên vụ 2025/2026, các nhà nhập khẩu Việt Nam đã đặt mua 134.000 tấn, so với chỉ 2.000 tấn được đặt mua vào cùng thời điểm năm ngoái cho niên vụ 2024/2025.
Hai nhà giao dịch ngũ cốc có trụ sở tại Singapore cho biết, Thái Lan và Philippines cũng có thể nổi lên là những nước nhập khẩu ngô chính của Mỹ.
Các giao dịch mua liên quan đến các thỏa thuận thương mại có thể dẫn đến việc Thái Lan mua hơn 1 triệu tấn ngô thức ăn cho gia súc của Mỹ, dựa trên nhu cầu cần thiết để thay thế lượng lúa mì thức ăn chăn nuôi hiện tại từ Biển Đen và ngô thức ăn chăn nuôi từ châu Á.
Lượng ngô Philippines mua có thể cao hơn do nhu cầu thay thế 3,3 triệu tấn lúa mì làm thức ăn chăn nuôi, mặc dù việc mua sẽ phụ thuộc vào việc giảm thuế nhập khẩu ngô.
Vào tháng 7, sau khi hai bên công bố một thỏa thuận thương mại, một cố vấn kinh tế và thương mại cấp cao của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. cho biết, thuế nhập khẩu ngô, gạo, đường, cá, thịt lợn và thịt gà từ Mỹ vẫn chưa được dỡ bỏ.
Sau khi công bố thỏa thuận thương mại với Mỹ vào ngày 1/8, Bộ trưởng Tài chính Thái Lan cho biết nước này sẽ nhập khẩu tới 2 triệu tấn đậu nành của Mỹ. Tuy nhiên, vẫn chưa có thêm thông tin chi tiết về việc Thái Lan mua đậu nành.
"Đã có những cuộc thảo luận thương mại hiệu quả, mở ra cơ hội cho Mỹ tăng cường khả năng tiếp cận thị trường trong khu vực.
Chúng tôi dự đoán nhu cầu đối với các sản phẩm của Mỹ như bột đậu nành và các mặt hàng nông sản xuất khẩu khác của Mỹ vào Đông Nam Á sẽ tăng cao", Timothy Loh, Giám đốc khu vực Đông Nam Á và châu Đại Dương của Hội đồng Xuất khẩu Đậu nành Mỹ cho biết.
Một số nông sản của Mỹ có giá cả cạnh tranh so với các khu vực khác. Tuần này, lúa mì trắng mềm của Mỹ được chào bán với giá khoảng 280 USD/tấn theo điều kiện C&F (giá thành và cước phí), tương đương với lúa mì từ Biển Đen có chất lượng tương tự.
Theo một trong những nhà giao dịch ngũ cốc có trụ sở tại Singapore, giá ngô của Mỹ thấp hơn khoảng 10-15 USD/tấn so với các sản phẩm tương tự từ Nam Mỹ, trong khi giá bột đậu nành của Mỹ thấp hơn 5 USD/tấn so với các nhà cung cấp đối thủ.
Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài