Cấm trẻ dùng mạng xã hội: 'Sim rác' Việt Nam là rào cản lớn nhất?

10 giờ trướcBài gốc

Từ ngày 10-12-2025, Australia chính thức cấm người dùng dưới 16 tuổi sở hữu tài khoản mạng xã hội trên các nền tảng như TikTok, Facebook và YouTube. Động thái này được cho là nhằm bảo vệ thanh thiếu niên trước những tác động tiêu cực của mạng xã hội.

Nhiều câu hỏi đặt ra: Liệu Việt Nam có nên học hỏi cách quản lý của Australia?

Australia chính thức cấm người dùng dưới 16 tuổi sở hữu tài khoản mạng xã hội. Ảnh minh họa: Pexels

Cấm mạng xã hội có thể không giải quyết được gốc rễ vấn đề

Trước vấn đề này, Thạc sĩ (Th.S) Vũ Bích Phượng, giảng viên Tâm lý học tại Đại học RMIT, cho rằng Việt Nam có thể cân nhắc phương án cấm nhưng phải đi kèm các giải pháp quản lý hữu hiệu.

Dù vậy, nhìn vào thực tế, bà Phượng cho rằng việc thực thi lệnh cấm sẽ không hề đơn giản, và sự giám sát của phụ huynh vẫn là yếu tố then chốt.

“Chúng ta có thể nhìn xung quanh và thấy trẻ em Việt Nam đang xem video ngắn trên TikTok hoặc Facebook bằng chính điện thoại thông minh của cha mẹ hoặc ông bà. Các em không cần tài khoản riêng để sử dụng mạng xã hội.

Có thể thấy rằng việc sở hữu tài khoản và xem nội dung mạng xã hội là hai việc hoàn toàn khác nhau. Thậm chí nhiều nền tảng cũng công khai việc không yêu cầu đăng nhập để xem”, cô Phượng nhấn mạnh.

Tiến sĩ (TS) Gordon Ingram, giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại Đại học RMIT, cũng bày tỏ quan điểm: Cấm mạng xã hội có thể không giải quyết được gốc rễ vấn đề. Việc cấm mạng xã hội nhưng không cấm game trực tuyến sẽ tạo ra các vấn đề về bình đẳng giới, có thể bất công với trẻ em gái - nhóm ưu thích mạng xã hội đơn thuần.

Cạnh đó, việc cấm cũng có thể khiến thanh thiếu niên chuyển hướng sang các nền tảng nhắn tin và chơi game khác, như WhatsApp, Discord và Roblox, hoặc sử dụng VPN để che giấu vị trí địa lý.

TS Jeff Nijsse, Giảng viên cấp cao ngành Kỹ thuật phần mềm tại RMIT cho rằng, VPN có thể che giấu địa chỉ IP nhưng cũng có thể phá vỡ các thuật toán phân vùng địa lý. Điều này gây cô lập người dùng khỏi các nhóm bạn bè địa phương và cung cấp nội dung không liên quan từ các khu vực nước ngoài. Các ứng dụng VPN miễn phí thậm chí có thể gây ra nhiều rủi ro hơn, chẳng hạn như phần mềm độc hại.

Liệu có chiến lược nào bền vững hơn không?

Trước những vấn đề của lệnh cấm mạng xã hội, nhiều chuyên gia cho rằng cách tiếp cận “an toàn kỹ thuật số” có thể sẽ hiệu quả hơn.

Cần nâng cao nhận thức an toàn kỹ thuật số cho cả trẻ nhỏ và phụ huynh. Ảnh: Gemini

Theo TS Gordon Ingram, điều cần làm là cần nâng cao nhận thức về rủi ro trực tuyến cho cả trẻ nhỏ và phụ huynh.

Theo đó, cha mẹ Việt (hoặc người chăm sóc trẻ) cần nhận thức rõ hơn về hoạt động trực tuyến của con em mình. Họ cần trò chuyện sâu sắc với con về các hoạt động của trẻ, song song với đó là chủ động tìm hiểu các công cụ an toàn số hiện có. Mục đích là để chặn nội dung độc hại, hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử và ngăn chặn tiếp xúc với người lạ trên mạng.

“Thay vì cấm hoàn toàn mạng xã hội với trẻ nhỏ ở Việt Nam, chúng ta cần một giải pháp hiệu quả hơn. Đó là yêu cầu các công ty công nghệ tuân thủ việc tạo ra một môi trường trực tuyến an toàn hơn cho trẻ em và thanh thiếu niên. Ví dụ, họ cần làm cho chức năng báo cáo dễ nhận diện và sử dụng hơn. Đồng thời cung cấp các lựa chọn cài đặt an toàn cho trẻ em với chế độ kiểm duyệt nội dung chủ động”, TS Gordon Ingram đề xuất thêm.

Th.S Phượng cũng đồng tình và nhấn mạnh: “Điều này đặc biệt quan trọng vì việc trẻ em sử dụng các công cụ AI cũng sẽ bùng nổ trong vài năm tới”.

Trước đó, trong phiên thảo luận về phát triển kinh tế - xã hội tại kỳ họp thứ 10 của Quốc hội diễn ra mới đây, Đại biểu Châu Quỳnh Dao (Đoàn An Giang) đã nêu lên hồi chuông cảnh báo khẩn thiết về tác động tiêu cực của mạng xã hội lên thanh thiếu niên, những hệ lụy bi thảm khi trẻ em lạc lối trong thế giới ảo. Bà kiến nghị cần bổ sung thêm quy định giới hạn độ tuổi truy cập và giới hạn thời gian truy cập.

Dẹp sim rác để thúc đẩy quản lý mạng xã hội hiệu quả

TSJeff Nijsse cho rằng, Việt Nam muốn quản lý mạng xã hội theo nhóm tuổi thì cần giải quyết thêm vấn đề sim rác.

"Pháp luật Việt Nam yêu cầu tất cả tài khoản mạng xã hội phải được xác minh qua số điện thoại di động. Tuy nhiên, thẻ SIM rác vẫn tràn lan trên thị trường, mang đến giải pháp tiềm năng cho những người dùng muốn “luồn lách” bước xác minh.

Khi không thể yêu cầu người dùng cung cấp giấy tờ tùy thân, các nền tảng sẽ cần chuyển sang ước tính tuổi dựa trên khuôn mặt, tuy nhiên công nghệ này vẫn còn chưa hoàn thiện. Thử nghiệm của chính phủ Australia đã chỉ ra, các mô hình AI của họ gặp khó khăn trong việc xác định chính xác nhóm nhân khẩu học từ 13-16 tuổi.

THU HÀ

Nguồn PLO : https://plo.vn/cam-tre-dung-mang-xa-hoi-sim-rac-viet-nam-la-rao-can-lon-nhat-post885878.html