Camera AI giám sát rác thải: Quan trọng vẫn là ý thức người dân

4 giờ trướcBài gốc

Trong quá trình đô thị hóa nhanh, đặc biệt tại các thành phố lớn như TP.HCM và Hà Nội, việc không xả rác nơi công cộng đang trở thành thước đo quan trọng của nếp sống văn minh. Từ hành động nhỏ như không vứt rác xuống đường, không dán quảng cáo tùy tiện, đến việc phân loại rác tại nguồn..., tất cả đều góp phần hình thành hình ảnh một đô thị sạch đẹp, hiện đại và thân thiện với môi trường.

Theo Sở Nông nghiệp - Môi trường TP.HCM, trung bình mỗi ngày thành phố phát sinh hơn 9.000 tấn rác sinh hoạt, trong đó gần 20% chưa được phân loại hoặc xử lý đúng quy định. Phần lớn lượng rác này xuất phát từ thói quen tiện tay vứt bỏ của người dân ở chợ, vỉa hè hoặc khu dân cư. Khi rác không được thu gom đúng cách, nước mưa chảy qua dễ cuốn theo rác xuống hệ thống thoát nước, làm tắc nghẽn cống rãnh và khiến tình trạng ngập đô thị trở nên nghiêm trọng hơn.

Điều quan trọng nhất là mỗi cá nhân phải tự giác và có ý thức cộng đồng

Không chỉ rác thải rắn, nước thải sinh hoạt đổ trực tiếp xuống cống cũng là một vấn đề nan giải. Một số hộ kinh doanh ăn uống, rửa xe hay giặt ủi vẫn xả thẳng nước thải ra môi trường mà không qua xử lý, gây mùi hôi và làm ô nhiễm nguồn nước mặt. Tàn thuốc lá, khẩu trang y tế hay túi ni lông bị vứt bừa bãi còn tiềm ẩn nguy cơ phát tán vi khuẩn và hóa chất độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và chất lượng không khí.

Cảnh quan đô thị cũng bị tác động bởi nạn dán, treo quảng cáo bừa bãi trên cột điện, tường rào, trụ đèn và cây xanh. Những tờ giấy, bảng hiệu tự phát không chỉ vi phạm quy định quảng cáo mà còn khiến bộ mặt đô thị nhếch nhác. Nhiều địa phương đã phát động chiến dịch bóc gỡ, đồng thời kêu gọi người dân không gọi vào các số điện thoại quảng cáo để ngăn tình trạng tái diễn.

Trước thực trạng này, TP.HCM đã triển khai lắp đặt hệ thống camera giám sát tại các điểm “nóng” về rác thải, kênh rạch và khu dân cư nhằm kiểm soát hành vi xả rác bừa bãi. Theo Sở Nông nghiệp - Môi trường, dữ liệu từ camera được kết nối với chính quyền và công an phường để xử lý “phạt nguội”. Một số khu vực như quận 12, Phú Nhuận (cũ) và Khu công nghệ cao Thủ Đức đã giảm rõ rệt tình trạng xả rác, cho thấy hiệu quả bước đầu của biện pháp công nghệ.

Không chỉ TP.HCM, Hà Nội cũng đã triển khai hệ thống camera AI tại các quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Ba Đình và Đống Đa (cũ) để nhận diện và xử phạt hành vi xả rác. Một số địa phương như tỉnh Hà Nam (cũ) còn lắp camera tại bãi trung chuyển và khu dân cư nhằm giám sát, nhắc nhở, làm căn cứ xử lý vi phạm. Thực tế cho thấy khi có camera, hành vi vi phạm giảm rõ rệt, môi trường được cải thiện đáng kể.

Camera AI hoạt động dựa trên nguyên tắc nhận dạng vật thể và hành vi. Hệ thống được huấn luyện để phân biệt rác thải (chai nhựa, túi ni lông, tàn thuốc, khẩu trang...) và nhận diện hành vi vứt rác. Khi phát hiện vi phạm, camera sẽ tự động ghi hình, khoanh vùng đối tượng, lưu lại bằng chứng và gửi dữ liệu về trung tâm điều hành. Cơ quan chức năng sẽ đối chiếu thông tin, xác minh người vi phạm để tiến hành xử lý theo quy định. Nhờ tự động hóa, quy trình này giúp giảm đáng kể thời gian giám sát, tiết kiệm nhân lực và nâng cao hiệu quả quản lý.

Tuy nhiên, việc triển khai camera giám sát hành vi xả rác cũng gặp một số khó khăn. Nhiều trường hợp người vi phạm che mặt, quay lưng hoặc hoạt động vào ban đêm khiến hình ảnh không đủ độ rõ để xác minh. Một số khu vực hạ tầng chưa đồng bộ, camera cũ có độ phân giải thấp nên không ghi nhận được chi tiết cần thiết. Ngoài ra, kinh phí đầu tư, bảo trì và truyền dẫn dữ liệu cho hệ thống camera thông minh vẫn là vấn đề nan giải đối với các phường, xã.

Về mặt pháp lý, hiện nay Nghị định 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định phạt từ 1 - 2 triệu đồng đối với hành vi xả rác bừa bãi nơi công cộng. Tuy nhiên, việc sử dụng hình ảnh từ camera làm căn cứ xử phạt cần tuân thủ nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân, đảm bảo tính minh bạch và quyền riêng tư. Chính quyền các địa phương đều khẳng định rằng camera chỉ là công cụ hỗ trợ, điều quan trọng vẫn là ý thức tự giác của mỗi người dân.

Để hệ thống camera phát huy hiệu quả bền vững, nhiều chuyên gia đề xuất cần kết hợp đồng bộ giữa công nghệ, pháp luật và truyền thông. Về kỹ thuật, các đô thị nên đầu tư camera có độ phân giải cao, tích hợp AI nhận diện khuôn mặt, biển số xe trong khuôn khổ pháp luật. Về quản lý, cần thiết lập trung tâm dữ liệu thống nhất, kết nối với hệ thống phản ánh hiện trường của người dân để xử lý nhanh và minh bạch. Song song đó, hoạt động tuyên truyền, giáo dục cộng đồng phải được duy trì thường xuyên, giúp người dân hiểu rõ rằng hành vi xả rác bừa bãi không chỉ vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của chính họ.

Song song với việc áp dụng công nghệ, nhiều địa phương đã đẩy mạnh các mô hình cộng đồng như “Khu phố không rác”, “Tuyến đường xanh - sạch - đẹp”, vận động người dân ký cam kết không xả rác và thực hiện phân loại tại nguồn. Các tổ chức đoàn thể như Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc tổ chức ngày dọn vệ sinh, tuyên dương khu phố gương mẫu, tạo nên phong trào lan tỏa tích cực. Nhiều khu dân cư đã coi việc giữ gìn môi trường là trách nhiệm chung, không phải nhiệm vụ riêng của lực lượng công ích.

Tuy vậy, một đô thị văn minh không thể chỉ dựa vào camera hay lực lượng kiểm tra. Điều quan trọng nhất là mỗi cá nhân phải tự giác và có ý thức cộng đồng. Rác thải không tự sinh ra, mà nó là dấu vết của sự cẩu thả, của thói quen “ai cũng làm thế” đã tồn tại quá lâu. Khi từng người thay đổi hành vi, thành phố sẽ thay đổi theo; và khi văn hóa ứng xử được đặt ngang hàng với văn minh vật chất, đô thị mới thực sự trở thành nơi sạch, đẹp và đáng sống.

Thủy Long

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/camera-ai-giam-sat-rac-thai-quan-trong-van-la-y-thuc-nguoi-dan-238635.html