Cân bằng giữa bảo vệ bí mật nhà nước và bảo đảm quyền tiếp cận thông tin

12 giờ trướcBài gốc

Rà soát, hoàn thiện phạm vi bí mật nhà nước

ĐBQH Thái Thị An Chung đồng tình cao với hướng sửa đổi Điều 7 của dự thảo Luật, theo đó rà soát, điều chỉnh để phù hợp với ngành, lĩnh vực sau khi sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy; đưa ra khỏi phạm vi bí mật nhà nước những thông tin công khai trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế và không cần bảo vệ theo danh mục bí mật nhà nước hiện hành.

ĐBQH Thái Thị An Chung (Nghệ An) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Cụ thể, những thông tin như “dân số”, “người có công với cách mạng”, “bình đẳng giới”, “trẻ em”, “phương pháp, bí quyết sáng tạo, trao truyền di sản văn hóa phi vật thể”, “phương pháp, bí quyết tuyển chọn, huấn luyện huấn luyện viên, vận động viên các môn thể thao thành tích cao”, “biện pháp, bí quyết phục hồi sức khỏe vận động viên sau luyện tập, thi đấu”, “đấu pháp trong thi đấu thể thao thành tích cao”, “thông tin về di sản, cổ vật, bảo vật quốc gia”… được đưa ra khỏi danh mục là hoàn toàn hợp lý.

Đại biểu cho rằng, đây là hướng sửa đổi đúng đắn, góp phần bảo đảm tính minh bạch, tránh lạm dụng việc đóng dấu mật đối với những thông tin không cần thiết, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động báo chí, công tác giám sát của Quốc hội, HĐND và việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin hợp pháp của người dân.

Cùng với việc thu hẹp, dự thảo cũng bổ sung một số thông tin có nội dung quan trọng vào phạm vi bí mật nhà nước, thuộc các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, cơ yếu, đối ngoại và hội nhập quốc tế, y tế, khoa học - công nghệ, kinh tế, văn hóa.

Các thông tin mới được bổ sung bao gồm: vật chất hậu cần, mạng liên lạc cơ yếu; chương trình hoạt động đối ngoại của lãnh đạo chủ chốt, lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; số lượng và giá trị hàng dự trữ quốc gia do Bộ Công an, Bộ Quốc phòng quản lý; nhiệm vụ khoa học và công nghệ nghiên cứu về mẫu vật, nguồn gen quý hiếm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với y tế, phát triển kinh tế - xã hội; phương án, kế hoạch bảo đảm an ninh, an toàn bảo tàng, thư viện, di tích lịch sử có tranh chấp về chủ quyền quốc gia; tình hình phức tạp của người dân di cư tự do từ nước ngoài về Việt Nam gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; thông tin về bồi trợ tư pháp, hành chính tư pháp, bồi thường nhà nước ảnh hưởng đến an ninh, trật tự; và các giải pháp, phương án đầu tư quốc tế.

Toàn cảnh phiên thảo luận. Ảnh: HP

Đại biểu Thái Thị An Chung nhận định: việc vừa đưa ra, vừa bổ sung như trên là cần thiết, thể hiện cách tiếp cận khoa học, thực tiễn, toàn diện của cơ quan soạn thảo, bảo đảm hài hòa giữa yêu cầu bảo mật và quyền tiếp cận thông tin trong bối cảnh mới.

Bảo đảm thống nhất, nâng cao hiệu lực thi hành

Theo đại biểu Thái Thị An Chung, tại khoản 5 Điều 7 của dự thảo, quy định “thông tin về tài chính, ngân sách, ngân hàng thuộc phạm vi bí mật nhà nước” còn quá rộng. Căn cứ Luật Ngân sách nhà nước, các Điều 8 và 15 đã quy định rõ nguyên tắc công khai, minh bạch trong quản lý ngân sách, đồng thời liệt kê cụ thể các nội dung bắt buộc phải công khai như dự toán, quyết toán, kế hoạch tài chính, tình hình thực hiện ngân sách, các quỹ tài chính ngoài ngân sách… Đại biểu đề nghị thu hẹp phạm vi này, chỉ nên giới hạn ở những thông tin liên quan trực tiếp đến quốc phòng, an ninh, đối ngoại.

Tương tự, tại khoản 13 Điều 7, dự thảo quy định “thông tin trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước” thuộc bí mật nhà nước, đại biểu đề nghị quy định cụ thể hơn, vì theo Luật Kiểm toán nhà nước hiện hành, cơ quan này có trách nhiệm tổ chức công bố báo cáo kiểm toán, báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm và báo cáo kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán. Do đó, chỉ những nội dung có liên quan đến quốc phòng, an ninh hoặc chưa được công bố chính thức mới cần được bảo mật; còn các báo cáo đã công khai theo quy định thì không nên xếp vào phạm vi bí mật nhà nước.

Bên cạnh đó, đại biểu lưu ý cần quy định cụ thể nội dung tại khoản 6 Điều 7 về thông tin trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường, bao gồm các nội dung liên quan đến tài nguyên nước, địa chất, khoáng sản, khí tượng, thủy văn, đất đai, biển, hải đảo. Đây là những lĩnh vực có phạm vi rất rộng; nếu không làm rõ nội dung nào là bí mật, khi áp dụng sẽ khó thống nhất, dễ dẫn đến tùy tiện trong việc đóng dấu mật.

Các ĐBQH tỉnh Nghệ An tham dự phiên thảo luận. Ảnh: HP

Đối với Điều 9 của dự thảo quy định về danh mục bí mật nhà nước, trong đó nêu “Căn cứ vào Điều 7 và Điều 8, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định hành chính quy định danh mục bí mật nhà nước”, đại biểu Thái Thị An Chung bày tỏ băn khoăn về hình thức văn bản của quyết định ban hành danh mục. Đại biểu kiến nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu kỹ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật để xác định rõ Quyết định này là văn bản hành chính hay văn bản quy phạm pháp luật, nhằm bảo đảm tính pháp lý, thống nhất trong áp dụng và xử lý vi phạm.

Về hiệu lực thi hành của luật, đại biểu nhận định: dự thảo hiện chưa nêu rõ thời điểm cụ thể. Để bảo đảm tính đồng bộ với các đạo luật được ban hành gần đây, đại biểu đề xuất thời điểm có hiệu lực nên được xác định từ ngày 1/7/2026 – thời điểm quen thuộc trong các luật mới. Trường hợp có thể ban hành sớm hơn, cơ quan soạn thảo cần cân nhắc, trình phương án cụ thể để Quốc hội xem xét, quyết định.

Diệp Anh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/can-bang-giua-bao-ve-bi-mat-nha-nuoc-va-bao-dam-quyen-tiep-can-thong-tin-10393845.html