Cân bằng giữa tính nhân đạo và răn đe

10 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang trình bày tờ trình về dự án Luật tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Đây là dự án luật quan trọng, được xây dựng nhằm thể chế hóa sâu sắc đường lối, chủ trương của Đảng về công tác phòng, chống tội phạm trong bối cảnh hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, thúc đẩy tiến trình hội nhập quốc tế toàn diện, đồng thời bảo đảm hài hòa giữa tính nhân đạo, khoan hồng với tính nghiêm minh, răn đe của pháp luật.

Dự án Luật không chỉ hướng đến việc củng cố nền tảng pháp lý để xử lý tội phạm hiệu quả hơn, mà còn góp phần bảo vệ vững chắc chế độ, quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước, của tổ chức và của từng cá nhân; đảm bảo trật tự, an toàn xã hội, hỗ trợ cho phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đồng thời kiến tạo môi trường sống an toàn, lành mạnh cả về xã hội lẫn sinh thái.

Theo báo cáo, hồ sơ dự án Luật đã được Bộ Công an chủ trì xây dựng đúng trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trong quá trình xây dựng, Bộ đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, tiến hành tổng kết toàn diện việc thực hiện Bộ luật Hình sự hiện hành; đồng thời xin ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền đối với các vấn đề lớn, bảo đảm chất lượng và tính khả thi của dự thảo Luật.

Phạm vi điều chỉnh của Luật không chỉ dừng lại ở việc sửa đổi một số điều của Bộ luật Hình sự, mà còn mở rộng sang các luật có liên quan như Luật Thi hành án hình sự, Luật Đặc xá, Luật Phòng, chống mua bán người, Luật Công an nhân dân, nhằm bảo đảm tính đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Dự thảo Luật được cấu trúc thành 4 điều, trong đó: Điều 1: Sửa đổi, bổ sung 52 điều của Bộ luật Hình sự. Trong số này, có 18 điều liên quan đến việc thu hẹp hình phạt tử hình; 4 điều điều chỉnh về nội dung; 2 điều cập nhật theo thay đổi trong tổ chức bộ máy (bỏ cấp huyện Công an, thay đổi tên gọi bộ, ngành); các điều còn lại điều chỉnh mức phạt tiền gấp đôi, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay. Một số tội danh liên quan đến môi trường, an toàn thực phẩm, ma túy... được nâng mức hình phạt tù để tăng tính răn đe.

Điều 2: Sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan. Điều 3: Hiệu lực thi hành. Điều 4: Điều khoản chuyển tiếp.

Một trong những nội dung nổi bật nhất trong dự thảo Luật lần này là việc bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án như một hình phạt chính, thay thế cho hình phạt tử hình trong nhiều trường hợp.

Đây được xem là bước tiến quan trọng trong tư duy hình sự, nhằm giảm thiểu tối đa việc áp dụng hình phạt cao nhất nhưng vẫn giữ nguyên tính cách ly, răn đe đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.

Cụ thể, dự thảo Luật bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng tù chung thân không xét giảm án tại 8/18 tội danh (chiếm 44,44%) trong Bộ luật Hình sự hiện hành, bao gồm:

Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); Tội gián điệp (Điều 110); Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Nhà nước (Điều 114); Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194); Tội vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); Tội tham ô tài sản (Điều 353); Tội nhận hối lộ (Điều 354); Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421).

Quốc hội sẽ thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự

Đồng thời, đối với 10/18 tội danh còn duy trì hình phạt tử hình, dự thảo cũng bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án như một lựa chọn thay thế trong những trường hợp cụ thể, thể hiện tinh thần nhân đạo nhưng vẫn giữ được tính nghiêm khắc, bảo đảm trật tự pháp lý.

Đáng chú ý, dự thảo còn bổ sung quy định không thi hành án tử hình đối với người đang mắc bệnh hiểm nghèo, như ung thư giai đoạn cuối, AIDS giai đoạn chuyển nặng, đang có nhiễm trùng cơ hội..., nhằm đảm bảo quyền sống tối thiểu và tính nhân văn trong pháp luật hình sự.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự được đánh giá là phù hợp với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn mới, đồng thời đáp ứng các cam kết quốc tế, hướng đến một nền tư pháp hiện đại, văn minh, chú trọng cải tạo con người, hạn chế tối đa hình phạt tử hình.

Bên cạnh việc tăng cường hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm, dự án Luật cũng góp phần làm rõ giới hạn quyền lực nhà nước, bảo vệ các quyền con người, quyền công dân và các giá trị pháp lý nền tảng của một xã hội dân chủ, nhân văn và tiến bộ.

Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự

THU SÂM; ảnh: QUỐC HỘI

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/chinh-tri/can-bang-giua-tinh-nhan-dao-va-ran-de-143244.html