Rạch Văn Thánh là một trong những tuyến rạch tiêu thoát nước, trữ nước quan trọng của TP.HCM và là một trong hai nhánh lớn thuộc lưu vực kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè (cùng với rạch Xuyên Tâm).
Tuy nhiên, trước thực trạng tuyển rạch bị lấn chiếm, bồi lắng và ô nhiễm trầm trọng trong nhiều năm qua đã gây ảnh hưởng rất lớn đến khả năng tiêu thoát nước và cảnh quan môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống của người dân trong khu vực.
Ghi nhận của phóng viên, dọc theo đoạn rạch Văn Thánh dài khoảng 2km từ đầu đường Võ Oanh đến kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè dày đặc cỏ dại, lục bình, rác thải... phủ kín. Nhìn từ trên cao, mặt nước đen ngòm, bốc mùi hôi thối nồng nặc.
Trong hình, rác thải sinh hoạt trôi lềnh bềnh, xen lẫn là vỏ chai nhựa, xác động vật phân hủy...
Những ngôi nhà lụp xụp, tạm bợ xung quanh rạch Văn Thánh. "Sống lâu thành quen, nghe nói dự án cải tạo được thông qua cũng mừng lắm, người dân bớt khổ hơn", một người dân sống ở rạch Văn Thánh nói.
Hai bên rạch là cảnh hàng trăm căn nhà tạm bợ lụp xụp, san sát nhau trong tình trạng xuống cấp trầm trọng. Nhiều năm qua, người dân phải sống chen chúc, chịu cảnh ô nhiễm và nhiều nguy cơ khác.
Đối lập với cuộc sống khổ sở của hàng ngàn hộ dân ở rạch Văn Thánh, phía trên cao là tuyến đường sắt đô thị số 1 Bến Thành - Suối Tiên với những đoàn tàu êm ả, biểu tượng của sự phát triển hiện đại.
Vừa qua, HĐND TP.HCM đã thông qua chủ trương đầu tư dự án nạo vét, cải tạo môi trường và xây dựng hạ tầng rạch Văn Thánh, với tổng kinh phí hơn 8.555 tỷ đồng. Dự án này không chỉ chỉnh trang đô thị, giảm ô nhiễm môi trường và tăng khả năng tiêu thoát nước mà còn hứa hẹn cải thiện điều kiện sống cho hàng ngàn hộ dân.
Dự án được chia thành hai dự án thành phần, trong đó phần giải phóng mặt bằng và tái định cư hơn 6.812 tỷ đồng, dự án xây lắp hơn 1.743 tỷ đồng. Tổng cộng có 1.077 trường hợp bị ảnh hưởng, trong đó có 749 hộ dân phải di dời hoàn toàn.
Trong đó, toàn bộ tuyến rạch chính dài gần 2km (từ đường Võ Oanh đến kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè) và một nhánh rạch dài 275m sẽ được cải tạo. Ngoài việc nạo vét rạch Văn Thánh và rạch nhánh với lòng rạch rộng từ 25 - 50m, sâu 3m, TP.HCM sẽ xây dựng kè bảo vệ bờ bằng cừ bê tông dự ứng lực và xây dựng đường giao thông ven rạch với lộ giới từ 6m đến 20m, tạo trục kết nối mới cho khu vực.
Dự án cũng sẽ xây mới cầu Phú An rộng 17m, mở rộng đường Ngô Tất Tố lên lộ giới 25m, đồng thời hình thành tuyến đường song hành kết nối vào trục Điện Biên Phủ nhằm tăng liên kết giao thông nội đô. Ngoài hệ thống cống thoát nước mưa, sinh hoạt và thu gom nước thải đồng bộ, khoảng 4,2ha đất ven rạch cũng được quy hoạch thành công viên, mảng xanh và hạ tầng kỹ thuật, góp phần cải thiện cảnh quan và chất lượng sống cho người dân.
Thời gian thực hiện dự án từ năm 2025 đến năm 2030. Trong đó, thời gian triển khai thi công xây dựng từ năm 2027 - 2029. Hoàn tất các thủ tục khởi công công trình từ tháng 12/2026 đến tháng 1/2027. Kết thúc xây dựng đưa công trình vào sử dụng từ năm 2029 - 2030.
Việc đầu tư dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Văn Thánh là rất cần thiết, nhằm cải thiện ô nhiễm môi trường, tăng cường khả năng tiêu thoát nước, chỉnh trang đô thị nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, góp phần phát triển kinh tế, xã hội cho TP.HCM.
Kim Sáng