Cần có các cơ chế, chính sách hỗ trợ về kinh tế báo chí

4 giờ trướcBài gốc

Toàn cảnh phiên họp

Phân biệt rõ báo, tạp chí

Trình bày tóm tắt Tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, với tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, dự án Luật Báo chí (sửa đổi) chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền Quốc hội, quy định nguyên tắc quản lý. Trên cơ sở đó, bố cục của dự án Luật Báo chí (sửa đổi) gồm 4 Chương, 51 Điều (giảm 2 Chương, 10 Điều so với Luật Báo chí năm 2016).

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng

Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 có nhiều điểm mới nổi bật. Theo đó, về thủ tục hành chính (TTHC) trong Luật, dự kiến trong quá trình xây dựng Nghị định, Thông tư để quy định chi tiết Luật, sẽ cắt giảm 20 TTHC. Theo đó, dự thảo Luật chỉ còn quy định tổng số 48 TTHC, so với Luật hiện hành là 68 thủ tục. Đơn giản hóa, giảm điều kiện, giảm thời gian giải quyết, giảm chi phí tuân thủ TTHC 20 TTHC so với hiện hành.

Về bổ sung quy định vị trí của báo chí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng. Để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại mà Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra.

Dự thảo luật bổ sung quy định về mô hình hoạt động, quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng. Cơ chế, chính sách để phát triển báo chí, thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí, trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới. Dự thảo Luật bổ sung nguyên tắc phát triển báo chí gắn với trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ và đạo đức nghề nghiệp, bảo đảm cho báo chí thực hiện sứ mệnh định hướng, dẫn dắt thông tin trong xã hội.

Bộ trưởng khẳng định, với những nội dung sửa đổi toàn diện, Luật Báo chí khi được Quốc hội thông qua sẽ có tác động tích cực trên nhiều phương diện. Đối với Nhà nước, Luật bảo đảm công cụ pháp lý để quản trị rủi ro truyền thông, giữ vững an ninh tư tưởng và chủ quyền quốc gia số. Đối với cơ quan báo chí, Luật mở ra hành lang pháp lý để phát triển mô hình kinh tế báo chí, chuyển đổi số, khai thác nội dung đa nền tảng, hình thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, tiền đề để hình thành các tập đoàn báo chí quốc gia trong tương lai.

Đại biểu tham gia Phiên họp

Cùng với các quy định phát triển báo chí, dự thảo bổ sung quy định quản lý chặt chẽ hoạt động báo chí, đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý.

Dự thảo sửa đổi quy định 2 loại hình báo chí (gồm: báo chí in, báo chí điện tử), phân định rõ loại hình báo chí in gồm Báo in và Tạp chí in; loại hình báo chí điện tử gồm Báo điện tử và Tạp chí điện tử để không gây nhầm lẫn, khắc phục bất cập của Luật Báo chí năm 2016.

Bổ sung các khái niệm tạp chí để phân biệt rõ báo, tạp chí, chống “báo hóa” tạp chí. Xuất bản báo chí trên không gian mạng, kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng, nền tảng số báo chí quốc gia để quy định nguyên tắc quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh

Báo cáo tóm tắt thẩm tra dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) được Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày trước Quốc hội cho biết, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí; cơ bản nhất trí với phạm vi, đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật. Việc sửa đổi Luật nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành và trong công tác báo chí thời gian qua.

Về các loại hình báo chí, dự thảo Luật tiếp tục xác định có 4 loại hình báo chí, đồng thời, sửa đổi tên gọi thành báo chí in, báo nói, báo hình và báo chí điện tử. Đại diện Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho rằng việc thay đổi cách gọi trên cần xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát; đề nghị nghiên cứu sử dụng các khái niệm báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử để phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam và quốc tế.

Đối với quy định về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện (khoản 6 Điều 16), Ủy ban Văn hóa và Xã hội cơ bản thống nhất với việc bổ sung các quy định về “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ nội hàm, tiêu chí xác định và cơ chế đặc thù tài chính của các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Thẩm tra các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, Ủy ban Văn hóa và Xã hội nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm nguồn lực tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động như dự thảo Luật. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn khái niệm “kinh tế báo chí” và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng; Bổ sung quy định về trách nhiệm pháp lý của các nền tảng mạng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, sửa đổi thông tin có nội dung vi phạm pháp luật; xử lý đối với trường hợp để nội dung vi phạm xuất hiện trên kênh này; Nghiên cứu có quy định nguyên tắc về cơ chế thực hiện thỏa thuận, trách nhiệm của cơ quan báo chí và cơ quan, tổ chức liên quan trong việc bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm báo chí trên không gian mạng, tác phẩm báo chí có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).

Ngoài ra, đa số ý kiến thành viên Ủy ban nhất trí với quy định của dự thảo Luật theo đó, đưa tạp chí khoa học vào phạm vi điều chỉnh như một loại hình báo chí đặc thù. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị xem xét không nên đưa tạp chí khoa học vào đối tượng điều chỉnh của Luật này mà nên quy định trong Luật Xuất bản vì tính chất của loại tạp chí này và theo kinh nghiệm quốc tế.

Quy định rõ hoạt động báo chí trên không gian mạng

Các Đại biểu thảo luận tại tổ về các dự án Luật chiều 23/10

Thảo luận tại các tổ về Luật Báo chí (sửa đổi), các đại biểu cho rằng, cần hoàn thiện quy định về loại hình báo chí theo hướng mở, linh hoạt và bền vững, phù hợp với xu thế phát triển công nghệ và chuyển đổi số. Việc liên kết với các nền tảng xuyên biên giới cần được quy định rõ, vừa khai thác nguồn thu, vừa bảo đảm bản quyền và tính độc lập của cơ quan báo chí.

Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên) nhận định hoạt động báo chí trên không gian mạng là phức tạp, phạm vi rộng, khó kiểm soát, đề nghị dự thảo cần bổ sung các quy định chặt chẽ, đầy đủ hơn. Đặc biệt là quy định cụ thể về "bảo vệ bản quyền báo chí trên không gian mạng" khi tin, bài bị sao chép trái phép, và phải làm rõ "trách nhiệm pháp lý" của cơ quan báo chí khi sử dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong biên tập, xuất bản thông tin.

Đồng quan điểm, Đại biểu Hoàng Trung Dũng - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản và các đại biểu Quốc hội đoàn Hà Tĩnh cũng đề nghị quy định rõ hoạt động báo chí trên không gian mạng, làm rõ nội hàm khái niệm “truyền thông đa phương tiện”; có chính sách hỗ trợ báo chí đảm bảo công bằng.

Đặc biệt, trước xu thế chuyển đổi số, đại biểu Đỗ Tiến Sỹ (Hưng Yên) đề nghị cần làm rõ hơn các khái niệm mới, hoặc mạnh dạn bổ sung loại hình báo chí thứ năm là "báo chí đa phương tiện, đa nền tảng" để phản ánh đúng thực tế báo điện tử hiện nay đã tích hợp cả âm thanh (podcast) và video (livestream).

Về nội dung quyền, nghĩa vụ và cơ chế bảo vệ nhà báo khi tác nghiệp, Đại biểu Hoàng Trung Dũng nhấn mạnh, cần quy định cụ thể nội dung này, cũng như trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp của phóng viên; bảo đảm cải chính thông tin sai sự thật kịp thời. Đồng thời, xác định rõ tạp chí không được lập văn phòng đại diện, không cử phóng viên thường trú; rà soát tổng thể hệ thống tạp chí và việc cấp thẻ nhà báo; quy định rõ thẩm quyền, nội dung họp báo và trách nhiệm cơ quan báo chí về chất lượng thông tin.

Về kinh tế báo chí, Đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An) cho rằng thông thường các phóng viên được tính nhuận bút dựa trên lượng tin bài, lượt xem (view). Việc này sẽ không khuyến khích phóng viên đầu tư vào các tuyến bài chất lượng, từ đó làm giảm chất lượng các sản phẩm báo chí hoặc phát sinh tiêu cực trong hoạt động báo chí. Bên cạnh đó, ngân sách hàng năm chi cho hoạt động báo chí khoảng 0,5%, Đại biểu Hoàng Minh Hiếu đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu để có các cơ chế, chính sách hỗ trợ về kinh tế báo chí nhằm đảm bảo hoạt động của cơ quan báo chí, góp phần nâng cao chất lượng các sản phẩm báo chí.

Đồng tình với các quan điểm về vấn đề cần có cơ chế hỗ trợ cho báo chí, đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) cho rằng mức chi khoảng 0,5% trong tổng ngân sách chi thường xuyên cho hoạt động báo chí mỗi năm là còn thấp. Dự thảo luật đã nêu rõ: "Báo chí của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng, gắn liền với cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, hoạt động theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại". Do đó "báo chí cách mạng" cần có cơ chế để nuôi dưỡng, giúp các cơ quan báo chí hoàn thành các nhiệm vụ chính trị. Cần có tính toán về cơ chế hỗ trợ, mức hỗ trợ phù hợp - Đại biểu Dương Khắc Mai nhấn mạnh.

Nam Sơn

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/can-co-cac-co-che-chinh-sach-ho-tro-ve-kinh-te-bao-chi-43789.html