Tiến sĩ Trần Du Lịch. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Để làm rõ hơn tiềm năng, lợi thế, cũng như động lực để Đồng Nai bứt phá trong nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh Đồng Nai 2025 - 2030, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi Tiến sĩ Trần Du Lịch, nguyên Viện trưởng Viện kinh tế TP Hồ Chí Minh, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ.
Thưa Tiến sĩ, Đồng Nai với không gian phát triển mới, là địa phương hội tụ đầy đủ các yếu tố của vùng “biên giới - nội địa”, sở hữu những lợi thế lớn phát triển kinh tế. Ông có đánh giá như thế nào về tiềm năng phát triển hiện tại và tương lai của Đồng Nai?
Với tiềm năng lớn, nhưng nhìn nhận thực tế cho thấy, thời gian qua Đồng Nai chưa khai thác hết thế mạnh. Tốc độ tăng trưởng còn chậm, nhiều “điểm nghẽn” cần được tháo gỡ. Nhiệm kỳ Đại hội 2025 – 2030, Đồng Nai đang bước vào một kỷ nguyên mới, không gian phát triển được mở rộng với hơn 12.700 km2 bao gồm cả Bình Phước (trước đây). Tỉnh Đồng Nai là một phần của “tứ giác phát triển”; trong đó gồm Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (trước hợp nhất).
Đồng Nai phải quyết tâm giải được “bài toán ngược”, tức lấy mục tiêu tăng GRDP hằng năm 2 con số làm đầu bài; sau đó giải bài toán về chính sách và giải pháp huy động nguồn lực, đột phá về thể chế và năng lực quản trị phát triển để đạt mục tiêu đề ra.
Đồng thời khai thác cao nhất tiềm năng, lợi thế về địa kinh tế của “tứ giác phát triển” và vùng kinh tế động lực Đông Nam Bộ; tạo sự tăng trưởng đột phá GRDP hằng năm bình quân 2 con số giai đoạn 2026 - 2035 và bình quân khoảng 8-9%/ năm cho 10 năm tiếp theo. Theo số liệu của tỉnh Đồng Nai, năm 2025 GRDP đạt 26,6 tỷ USD, đến năm 2030 sẽ phải là 53 tỷ USD và năm 2045 sẽ là 106 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng hàng năm như mục tiêu nêu trên.
Theo ông, để có thể đạt được mức tăng trưởng như trên, Đồng Nai cần tập trung vào những “trụ cột” nào?
Kinh tế Đồng Nai sẽ phát triển dựa vào 5 trụ cột tăng trưởng. Trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo dựa trên lợi thế của khoảng 20.000 ha đất quy hoạch phát triển công nghiệp và hành lang công nghiệp - dịch vụ - đô thị của vùng Đông Nam bộ; tạo đột phá về phát triển năng lượng tái tạo và công nghiệp xanh; hỗ trợ chuyển đổi xanh và chuyển đổi số.
Khai thác lợi thế của “khu thương mại tự do” gắn với sân bay quốc tế Long Thành và cảng biển Phước An, thúc đẩy tiến trình tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Mục tiêu giai đoạn 2026 - 2030 giá trị gia tăng công nghiệp của tỉnh tăng bình quân 13 - 14%/năm.
Trụ cột thứ hai đó là dịch vụ cảng logistics bao gồm cảng biển, cảng hàng không, cảng cạn dọc theo hành lang công nghiêp - dịch vụ - đô thị; hình thành các trung tâm logistics từ cửa khẩu quốc tế Hoa Lư đến sân bay quốc tế Long Thành, cảng biển Phước An, kết nối với toàn bộ cụm cảng biển số 4 của Đông Nam Bộ.
Cùng đó, trụ cột nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch dựa trên lợi thế của cây công nghiệp và ngành chăn nuôi quy mô lớn của Đồng Nai cũng là một lợi thế lớn, giúp Đồng Nai hình thành các “cứ điểm nông - công nghiệp”.
Đồng thời khai thác lợi thế của quá trình đô thị hóa nhanh để phát triển thị trường bất động sản công nghiệp; đô thị, bất động sản du lịch, hạ tầng dịch vụ, đóng góp quan trọng vào tốc độ tăng trưởng GRDP và sự phát triển lan tỏa cho các ngành kinh tế khác.
Trụ cột thứ năm là du lịch và ngành công nghiệp du lịch dựa trên lợi thế sinh thái, di sản văn hóa và lịch sử… liên kết với TP Hồ Chí Minh và Đắk Lắk nhằm chuyển từ điểm du lịch thành vùng du lịch, phát triển du lịch quốc tế dựa vào cảng hàng không quốc tế Long thành.
Với rất nhiều lợi thế như trên, theo ông liệu Đồng Nai có cần một cơ chế chính sách đặc thù để có thể tháo gỡ những “điểm nghẽn” phát triển như thời gian qua?
Để tạo động lực cho Đồng Nai phát triển, đồng thời là lực đẩy kéo theo sự phát triển của vùng Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long, theo tôi Đồng Nai phải có cơ chế đặc thù về quản lý, về huy động nguồn lực.
Với Nghị quyết 98/2023/QH15 “về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh”, nếu mở rộng cho các địa bàn mới hợp nhất bao gồm Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (trước đây), thì Đồng Nai cũng cần một cơ chế đặc thù như vậy, bởi đây là “bộ tứ phát triển” của vùng Đông Nam Bộ.
Trong tương lai, đối với những vấn đề mới, được triển khai thí điểm cho các địa phương khác thì cũng nên áp dụng cho Đồng Nai. Điển hình, hiện nay Đồng Nai đang thực hiện đề án xây dựng Khu thương mại tự do gắn với sân bay quốc tế Long Thành. Vậy thì phải áp dụng cơ chế chính sách đặc thù cho mô hình này. Mà không chỉ đặc thù cho Khu thương mại tự do mà phải gắn với sự phát triển chung của Đồng Nai.
Trân trọng cảm ơn ông.
Sỹ Tuyên/TTXVN (thực hiện)