Cần cơ chế xử phạt nghiêm hơn với hành vi hút thuốc lá sai quy định

16 giờ trướcBài gốc

Người nhà bệnh nhân vô tư hút thuốc lá trong khuôn viên Bệnh viện Bạch Mai

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá quy định rất rõ những địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn nhưng thực tế vẫn người vi phạm vẫn rất nhiều. Nghị định 117/2020/NĐ-CP cũng quy định mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về địa điểm cấm hút thuốc lá song rất ít người vi phạm bị xử lý.

Vì sao Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã có có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 5 năm 2013 nhưng vi phạm về hút thuốc lá sai quy định vẫn phổ biến. Phụ nữ Việt Nam đã PV luật sư Nguyễn Trọng Hoàng – Giám đốc Công ty Luật Chính Pháp Đồng Tâm liên quan đến vấn đề này.

PV: Các địa điểm cấm hút thuốc lá được quy định gồm những nơi nào, thưa ông?

Luật sư Nguyễn Trọng Hoàng: Các địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn đã được quy định tại Điều 11 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 như sau:

(1) Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong phạm vi khuôn viên bao gồm: Cơ sở y tế; Cơ sở giáo dục, trừ trường cao đẳng, đại học, học viện; Cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em; Cơ sở hoặc khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao.

(2) Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà bao gồm: Nơi làm việc; Trường cao đẳng, đại học, học viện; Địa điểm công cộng, trừ các trường hợp tại (1) mục này và khoản 1 Điều 12 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 (gồm khu vực cách ly của sân bay; quán bar, karaoke, vũ trường, khách sạn và cơ sở lưu trú du lịch; phương tiện giao thông công cộng là tàu thủy, tàu hỏa).

(3) Phương tiện giao thông công cộng bị cấm hút thuốc lá hoàn toàn bao gồm ô tô, tàu bay, tàu điện.

Điều 12 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng quy định địa điểm cấm hút thuốc lá trong nhà nhưng được phép có nơi dành riêng cho người hút thuốc lá bao gồm: Khu vực cách ly của sân bay; Quán bar, karaoke, vũ trường, khách sạn và cơ sở lưu trú du lịch; Phương tiện giao thông công cộng là tàu thủy, tàu hỏa.

Tuy nhiên, nơi dành riêng cho người hút thuốc lá phải bảo đảm các điều kiện: Có phòng và hệ thống thông khí tách biệt với khu vực không hút thuốc lá; Có dụng cụ chứa các mẩu, tàn thuốc lá; có biển báo tại các vị trí phù hợp, dễ quan sát; Có thiết bị phòng cháy, chữa cháy.

Luật sư Nguyễn Trọng Hoàng

PV: Thưa ông, đối với hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm thì bị xử phạt thế nào?

Luật sư Nguyễn Trọng Hoàng: Theo Điều 25 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về địa điểm cấm hút thuốc lá như sau:

Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm. Trường hợp hút thuốc lá trên tàu bay thực hiện theo quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng.

Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi: Không có chữ hoặc biểu tượng "cấm hút thuốc lá" tại địa điểm cấm hút thuốc lá theo quy định của pháp luật; Không tổ chức thực hiện, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện đúng quy định về cấm hút thuốc lá tại địa điểm thuộc quyền quản lý, điều hành.

Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây tại nơi dành riêng cho người hút thuốc lá: Không có phòng và hệ thống thông khí tách biệt với khu vực không hút thuốc lá; Không có dụng cụ chứa mẫu, tàn thuốc lá; Không có biển báo tại vị trí phù hợp, dễ quan sát; Không có thiết bị phòng cháy, chữa cháy.

Trường hợp hút thuốc lá trên tàu bay thực hiện theo quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng. Theo điểm a khoản 2 Điều 8 Nghị định 162/2018/NĐ-CP (sửa đổi tại Nghị định 123/2021/NĐ-CP) thì hành vi hút thuốc, kể cả thuốc lá điện tử hoặc gây khói, cháy trên tàu bay sẽ bị xử phạt hành chính với số tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.

PV: Luật Phòng, chống tác hại của thuốc đã có hiệu lực hơn một thập kỷ nhưng vi phạm hút thuốc lá ở nơi công cộng vẫn phổ biến. Theo luật sư vì sao?

Luật sư Nguyễn Trọng Hoàng: Hút thuốc lá là một thói quen lâu đời, đã ăn sâu vào một bộ phận lớn dân số, đặc biệt là nam giới. Nhiều người chưa nhận thức đầy đủ về tác hại của thuốc lá đối với bản thân và những người xung quanh (hút thuốc thụ động). Họ coi việc hút thuốc là quyền cá nhân, thậm chí là biểu tượng của sự nam tính, giao tiếp.

Trong xã hội Việt Nam, văn hóa "dĩ hòa vi quý," ngại va chạm khiến nhiều người không dám nhắc nhở, góp ý khi thấy người khác hút thuốc ở nơi công cộng, ngay cả khi bản thân họ bị ảnh hưởng bởi khói thuốc. Điều này tạo ra một sự "ngầm chấp nhận" vi phạm.

Mặc dù đã có các chiến dịch tuyên truyền nhưng mức độ lan tỏa và tác động chưa đủ mạnh để thay đổi nhận thức sâu sắc của một bộ phận lớn người dân. Các thông điệp còn dàn trải, hình thức, chưa thực sự chạm đến tâm lý và hành vi của người hút thuốc.

Cần cơ chế xử phạt nghiêm minh hơn với hành vi hút thuốc lá sai quy định

Ngoài ra mức xử phạt hành chính đối với hành vi hút thuốc lá nơi công cộng còn khá thấp, chưa đủ sức răn đe so với thói quen của người vi phạm. Quan trọng hơn, việc thực thi các quy định này còn yếu. Rất ít trường hợp bị xử phạt.

Thực tế hiện nay không có lực lượng chuyên trách đủ mạnh để kiểm tra, giám sát và xử phạt các hành vi vi phạm. Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng (công an, y tế, chính quyền địa phương) trong việc xử lý vi phạm còn lỏng lẻo, chưa đồng bộ, thậm chí không có sự phối hợp.

Khi xảy ra vi phạm, việc xác định người có thẩm quyền xử phạt và thu thập bằng chứng tại chỗ gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là ở các không gian công cộng rộng lớn. Biển báo cấm hút thuốc nhiều khi chỉ mang tính hình thức, không có ai giám sát hay nhắc nhở.

PV: Theo luật sư, chúng ta cần làm gì để Luật Phòng, chống tác hại của thuốc thật sự đi vào cuộc sống?

Luật sư Nguyễn Trọng Hoàng: Cần đẩy mạnh truyền thông giáo dục sức khỏe sâu rộng, đổi mới hình thức và nội dung, tập trung vào tác hại cụ thể của thuốc lá và khói thuốc thụ động. Xây dựng các chiến dịch truyền thông đa kênh, có tính tương tác cao, đặc biệt là trên nền tảng số, nhắm đến giới trẻ. Tăng cường giáo dục về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá trong nhà trường và cộng đồng.

Xây dựng các phong trào "Không khói thuốc" tại khu dân cư, công sở, trường học, bệnh viện... để tạo môi trường xã hội không khói thuốc. Rà soát, nâng mức xử phạt hành chính đối với hành vi hút thuốc lá nơi công cộng để tăng tính răn đe. Xây dựng quy trình xử phạt rõ ràng, đơn giản, dễ thực hiện.

Phải phân công trách nhiệm cụ thể cho các lực lượng chức năng (công an, thanh tra y tế, quản lý thị trường, chính quyền cơ sở) trong việc kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm. Thành lập các đội công tác liên ngành, tổ chức các đợt kiểm tra đột xuất và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm điển hình. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong việc tố giác vi phạm như qua ứng dụng di động, camera, đường dây nóng...

Điều quan trọng nữa là cần một sự thay đổi mạnh mẽ từ ý thức cá nhân đến trách nhiệm của chính quyền và cộng đồng. Cuộc chiến chống thuốc lá là một cuộc chiến dài hơi, đòi hỏi sự kiên trì, đồng bộ và quyết liệt từ mọi phía. Chỉ khi đó, chúng ta mới xây dựng được một môi trường sống thực sự trong lành, bảo vệ sức khỏe cho thế hệ hiện tại và tương lai.

Minh Châu

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/can-co-che-xu-phat-nghiem-hon-voi-hanh-vi-hut-thuoc-la-sai-quy-dinh-20250813032509425.htm