Hoàn thành trên 11.300 căn hộ nhà ở xã hội
Tại Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 3/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030”, TP Hà Nội được giao hoàn thành 56.200 căn hộ; trong đó giai đoạn 2022 - 2025 hoàn thành là 18.700 căn hộ.
Ngày 8/7/2022 HĐND TP Hà Nội ban hành Nghị quyết số 18/NQ-HĐND về việc thông qua Chương trình phát triển nhà ở TP Hà Nội giai đoạn 2021 - 2030, trong đó mục tiêu phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2025 đặt ra đến năm 2025phát triển mới khoảng 1,25 triệu m2 sàn nhà ở (ước quy đổi căn hộ tính trung bình 60 m2/căn là 20.800 căn hộ).
Công trình nhà ở xã hội trên ô đất CT4, Khu đô thị mới Kim Chung (Đông Anh cũ) hoàn thành, đưa vào sử dụng từ cuối năm 2021. Ảnh: Linh Chi
Về kết quả thực hiện, theo Phó giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Trần Hữu Bảo, từ năm 2021 đến nay, công tác phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn TP Hà Nội đã có nhiều chuyển biến tích cực về chủ trương, chính sách và kết quả thực tiễn. Một số dự án nhà ở xã hội quy mô lớn đã được triển khai, hoàn thành, góp phần đáp ứng nhu cầu nhà ở. Thành phố đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chương trình, kế hoạch và chỉ đạo các quận, huyện phối hợp thực hiện... Đến tháng 8/2025 đã hoàn thành và dự kiến hoàn thành 16.388 căn hộ, tương ứng khoảng hơn 1 triệu m2 sàn nhà ở (đạt tỷ lệ 80,64% diện tích sàn và 78,79% số lượng căn hộ theo kế hoạch). Dù số lượng dự án tương đối nhiều nhưng chưa đạt được 100% theo chỉ tiêu Nghị quyết số 18/NQ-HĐND đã đề ra.
Thực tế hoàn thành là 11.334 căn hộ (tương đương 54,4%), số còn lại là "dự kiến hoàn thành" trong năm 2025 chứ chưa bảo đảm chắc chắn hoàn thành bởi trong trường hợp nếu các dự án đang thi công không kịp hoàn tất thủ tục, chậm giải phóng mặt bằng, hoặc thiếu vốn, không hoàn thành theo tiến độ trong năm 2025 thì tỷ lệ hoàn thành thực tế có thể thấp hơn. Vì vậy, để bảo đảm đạt đủ và vượt kế hoạch, cần giám sát chặt chẽ các dự án đang triển khai, tháo gỡ khó khăn kịp thời trong 6 tháng cuối năm 2025.
Qua giám sát, Ban Đô thị - HĐND TP đã nhận thấy còn một số khó khăn, vướng mắc trong triển khai dự án nhà ở xã hội như: hệ thống pháp luật còn chồng chéo, thiếu thống nhất. Về quy hoạch, theo quy định của Luật nhà ở năm 2023, Luật Đất đai năm 2024, tại các khu đất để tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư phải có quy hoạch phân khu đô thị tỷ lệ 1/2.000 hoặc quy hoạch xây dựng chi tiết tỷ lệ 1/500. Do vậy, nhiều khu đất thuộc quy hoạch phân khu đô thị tỷ lệ 1/5000 tuy có chức năng sử dụng đất là đất ở, phù hợp để phát triển nhà ở xã hội nhưng không đủ điều kiện để thiết lập chủ trương đầu tư, làm cơ sở tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.
Cùng với đó, còn thiếu hướng dẫn chi tiết, rõ ràng về điều kiện, tiêu chí xác định đối tượng mua, thuê nhà ở xã hội; chưa có quy định, hướng dẫn sử dụng khoản tiền thu được từ chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại nộp tương đương quỹ đất ở tại dự án để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (theo quy định khoản 2, khoản 3 Điều 83 Luật Nhà ở 2023), trong khi đó nguồn lực tài chính của thành phố để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội từ nguồn vốn ngân sách còn hạn chế...
Nhiều quỹ đất bố trí cho nhà ở xã hội còn xa trung tâm, thiếu kết nối về hạ tầng giao thông; hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ; hạ tầng xã hội chưa đảm bảo, nên việc triển khai khó đáp ứng được yêu cầu ở, sinh hoạt của người dân. Đồng thời, công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố còn nhiều bất cập, nhất là đối với các dự án nhà ở xã hội do đối tượng này gặp nhiều khó khăn hơn các dự án nhà ở thương mại trong việc hỗ trợ người dân, các tổ chức cá nhân liên quan.
Sớm ban hành cơ chế hỗ trợ dự án nhà ở xã hội ở khu công nghệ cao, khu công nghiệp
Từ những vướng mắc, khó khăn nêu trên, Ban Đô thị đề xuất UBND TP có văn bản đề nghị Bộ Xây dựng xem xét, bổ sung nội dung vào dự thảo “Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội” đã được Bộ Xây dựng tham mưu Chính phủ trình Quốc hội, trong đó quy định một số chính sách vượt trội như: chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư không thông qua đấu thầu để thực hiện dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang Nhân dân; được sử dụng các chỉ tiêu quy hoạch chung, quy hoạch phân khu thay thế nhiệm vụ quy hoạch chi tiết; lồng ghép các thủ tục về xây dựng vào thủ tục cấp phép xây dựng…
Ban Đô thị - HĐND TP Hà Nội khảo sát dự án nhà ở xã hội thuộc Khu đô thị mới Thanh Lâm - Đại Thịnh 2, xã Quang Minh
Trưởng ban Đô thị - HĐND TP Đàm Văn Huân cho rằng, phát triển nhà ở xã hội là chủ trương đúng đắn, nhưng triển khai tại Hà Nội còn nhiều bất cập. Vì vậy, các sở, ngành cần sớm rà soát, theo dõi, cập nhật các quy định mới để tham mưu UBND TP trình HĐND TP ban hành Nghị quyết quy định một số chính sách hỗ trợ về đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội độc lập trên địa bàn thành phố, bảo đảm chất lượng, đủ điều kiện theo quy định.
Đồng thời, Sở Xây dựng chủ trì, tham mưu xây dựng và lấy ý kiến của các sở, ngành, đơn vị liên quan đối với dự thảo Quy định về quản lý bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn TP Hà Nội,trình UBND TP xem xét, ban hành thay thế Quyết định số 25/2019/QĐ-UBND; chỉ đạo Ban Quản lý các Khu công nghệ cao và Khu công nghiệp TP Hà Nội khẩn trương, tham mưu UBND TP trình HĐND TP hồ sơ dự thảo Nghị quyết quy định về cơ chế, chính sách, biện pháp ưu đãi, hỗ trợ đối với dự án phát triển nhà ở, nhà lưu trú cho người làm việc tại khu công nghệ cao, khu công nghiệp trên địa bàn thành phố bảo đảm chất lượng, đủ điều kiện theo quy định nhằm triển khai thực hiện điểm a khoản 2 Điều 24 và khoản 4 Điều 29 Luật Thủ đô năm 2024.
Ban Đô thị cũng kiến nghị các bộ, ngành tham mưu Chính phủ nghiên cứu cơ chế hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp và người dân, trong đó có điều kiện vay vốn đối với người dân thu nhập thấp, đảm bảo dễ tiếp cận. Triển khai gói tín dụng ưu đãi ổn định, dài hạn cho doanh nghiệp đầu tư và người dân có nhu cầu mua, thuê nhà ở xã hội.
Phong Châu