Liên quan đến vấn đề này, tại phiên thảo luận tại tổ về tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước tại Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội Khóa XV, nhiều ý kiến cho rằng, giá bất động sản tăng gần như “không thể kiểm soát” tạo bất ổn liên quan tới nhà ở khiến không chỉ người có thu nhập thấp, trung bình mà cả công chức cũng không thể nào mua được nhà với tốc độ tăng phi mã hiện nay. Việc không thể kiểm soát khiến giá nhà tăng cao nhất là giá nhà chung cư, dù đã có các quy định tại Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Tổ chức tín dụng… Rằng bất động sản đang có bóng dáng “một thị trường bong bóng”, cũng như nhiều vấn đề bất cập khác.
Phát triển nhà ở xã hội là chủ trương, chính sách nhân văn của Đảng, Nhà nước, bảo đảm quyền có chỗ ở của người dân, “an cư lạc nghiệp”, không để ai bị bỏ lại phía sau; đầu tư cho nhà ở xã hội là đầu tư cho sự phát triển. Thế nhưng thực tế phát triển nhà ở xã hội và mức giá vẫn còn nhiều rào cản, bất cập. Bởi vậy mới đây, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) đã đề xuất nhiều giải pháp, trong đó, quan trọng nhất là khơi thông nguồn cung nhà ở giá phù hợp. Khi nguồn cung đủ lớn, giá cả thị trường sẽ tự điều tiết theo cán cân cung - cầu thực.
Ngoài ra, VARS đề xuất đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành các luật mới và nâng cao năng lực thực thi của các cơ quan địa phương. Tăng cường phân cấp, phân quyền trong điều chỉnh chính sách, bảo đảm linh hoạt theo từng khu vực, thời điểm, phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và mức độ hoàn thiện hạ tầng của mỗi vùng. Đa dạng hóa kênh vốn cho thị trường bất động sản để giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Đặc biệt, nhà ở xã hội và các dự án nhà ở phù hợp với thu nhập của người dân phải được ưu tiên trong quy hoạch và có cơ chế khuyến khích. Nghiên cứu, ban hành các bộ tiêu chí, tiêu chuẩn theo dõi, cảnh báo sớm diễn biến thị trường bất động sản, làm cơ sở để đánh giá, phân loại, giám sát hoạt động của các chủ thể trên thị trường…
Những bất cập trong phát triển nhà ở xã hội nói riêng, thị trường bất động sản nói chung đã được chỉ ra từ lâu. Đó là một số quy định pháp luật, cơ chế, chính sách chưa được sửa đổi, bổ sung phù hợp với tình hình thực tế. Nguồn cung nhà ở xã hội còn thiếu, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế. Quỹ đất các địa phương dành cho phát triển nhà ở xã hội còn hạn chế, nhiều dự án nhà ở xã hội triển khai chậm. Giá nhà ở tại đô thị lớn vượt quá khả năng chi trả của đa số người dân, còn tình trạng đẩy giá, tạo giá cao, giá ảo, gây nhiễu loạn thông tin thị trường nhằm trục lợi. Thông tin về nhà ở, thị trường bất động sản chưa đầy đủ, kịp thời, thiếu minh bạch.
Để tháo gỡ những vấn đề này, các ý kiến tại Phiên họp thứ 3, Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản diễn ra mới đây cho rằng, cần tiếp tục rút ngắn thời gian, đơn giản hóa các trình tự, thủ tục đầu tư. Công khai, minh bạch các khu đất, lựa chọn đơn vị, doanh nghiệp thực hiện nhà ở xã hội. Tiếp tục hỗ trợ thuế, dành các gói tín dụng hỗ trợ, tái cho vay phát triển các dự án nhà ở xã hội. Đặc biệt cần có biện pháp mạnh, hữu hiệu để chấn chỉnh, tăng cường minh bạch, phòng ngừa tiêu cực trong việc xét duyệt, mua bán, cho thuê, chống tiêu cực trong thực hiện chính sách…
Từ đầu năm đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì nhiều hội nghị liên quan đến nhà ở xã hội, ban hành 3 nghị quyết, 3 công điện, 124 văn bản chỉ đạo điều hành, trong đó giao 58 nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội và phát triển thị trường bất động sản. Đây là những nền tảng, cơ sở pháp lý quan trọng. Tuy nhiên, để thị trường hoạt động ổn định, lành mạnh an toàn, bền vững, Chính phủ cần có đánh giá cụ thể hơn nữa và có giải pháp tổng thể chứ không nên dừng ở một vài giải pháp đơn lẻ.
Ninh Hà