Cần có trật tự rõ ràng trong sử dụng tăng thu, tiết kiệm chi

4 giờ trướcBài gốc

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Đề xuất phân cấp cho Chính phủ quản lý điều hành nguồn tăng thu so với dự toán

Báo cáo tóm tắt về tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) do Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày nêu rõ, trên cơ sở ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, ý kiến của các ĐBQH, các cơ quan của Chính phủ đã phối hợp, làm việc chặt chẽ với Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính, đại diện Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Kiểm toán Nhà nước và cơ bản đã đạt được sự đồng thuận trong các nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Trong đó, bên cạnh lý giải về sửa đổi thẩm quyền điều chỉnh dự toán NSNN của Chính phủ, Báo cáo nêu rõ, dự thảo Luật sửa đổi đã quy định sử dụng linh hoạt từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi, dự toán chi còn lại của cấp ngân sách (không quy định xử lý theo thứ tự ưu tiên), bao gồm cả tăng dự phòng ngân sách nhà nước (NSNN) (trong phạm vi mức bố trí dự phòng từ 2% đến 5% tổng chi NSNN).

Đồng thời, Báo cáo cũng đưa ra một số nội dung thay đổi so với phương án Chính phủ đã trình Quốc hội.

Theo đó, thực hiện chủ trương đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo Nghị quyết số 57-NQ/TW và sắp xếp tổ chức bộ máy, xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đã tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật về các nội dung: tổng hợp lập dự toán, chấp hành NSNN, phân cấp ngân sách cấp tỉnh, cấp xã đối với lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và có hiệu lực từ ngày 01/7/2025.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Báo cáo tóm tắt về tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi). Ảnh: Hồ Long

Dự thảo Luật cũng tiếp thu chỉnh lý quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của TP. Hà Nội được áp dụng theo Luật Thủ đô.

Để kịp thời, chủ động trong việc sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi so với dự toán, dự toán chi còn lại của cấp ngân sách, dự thảo Luật quy định Quốc hội phân cấp cho Chính phủ quản lý điều hành nguồn tăng thu so với dự toán, dự toán chi còn lại, bảo đảm hiệu quả và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết quả thực hiện.

Để có cơ sở trong tổ chức thực hiện, bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ quy định: nguồn tài trợ, đóng góp tự nguyện; nguồn viện trợ không hoàn lại cho Nhà nước, Chính phủ Việt Nam và chính quyền địa phương; sử dụng nguồn vốn chi đầu tư phát triển của ngân sách địa phương cho các dự án thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách cấp trên trực tiếp hoặc hỗ trợ địa phương khác.

Để chủ động, linh hoạt trong tổ chức thực hiện, tiếp thu ý kiến của ĐBQH, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung tăng trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị trong thực hiện chi ngân sách, đơn giản hóa quy trình kiểm soát chi ngân sách của cơ quan Kho bạc nhà nước; đồng thời, bổ sung quy định đảm bảo sử dụng linh hoạt, hiệu quả, kịp thời đối với Quỹ dự trữ tài chính cấp tỉnh.

Cần tuân thủ quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Báo cáo tóm tắt ý kiến về nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật NSNN (sửa đổi) do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày nêu rõ, Thường trực Ủy ban đề nghị không sửa đổi như đề nghị của Chính phủ về xử lý tăng, giảm thu, chi so với dự toán trong quá trình chấp hành ngân sách nhà nước (Điều 61).

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo tóm tắt ý kiến về nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật NSNN (sửa đổi). Ảnh: Hồ Long

Đưa ra những lý do của đề nghị này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết:

Thứ nhất, việc phân bổ số tăng thu, tiết kiệm chi theo quy định tại khoản 5 Điều 20 và khoản 2 Điều 52 của Luật NSNN hiện hành đang giao thẩm quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định, thực chất là những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội theo quy định của Hiến pháp (tăng thu ngân sách nhà nước liên quan đến quyết định bổ sung dự toán ngân sách và phân bổ ngân sách trung ương) nhưng Quốc hội phân cấp, ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bảo đảm linh hoạt trong điều hành ngân sách. Vì vậy, không thể phân cấp tiếp cho Chính phủ, như vậy là trái với nguyên tắc phân cấp, chưa bảo đảm phù hợp về thẩm quyền theo quy định của Hiến pháp.

Thứ hai, trong nhiều năm qua, trên thực tế, hầu hết việc Chính phủ trình phân bổ số tăng thu đều chậm so với quy định, chưa bảo đảm đúng thời hạn trình (trước 10/4 hằng năm); việc chậm không phải do quá trình xem xét của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; mọi Tờ trình về phương án phân bổ đều được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xử lý kịp thời (đến nay, Chính phủ chưa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định số tăng thu, tiết kiệm chi NSTW năm 2024).

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Thứ ba, đây là nội dung lớn, thay đổi về thẩm quyền. Tuy nhiên trong Tờ trình và trong dự thảo Luật đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Chín, Chính phủ đều chưa báo cáo nội dung này. Đến nay, khi sắp thông qua, Chính phủ mới đề nghị sửa đổi.

Đối chiếu với quy định thì chưa đủ điều kiện trình Quốc hội thông qua, vì: chưa có đánh giá tác động chính sách nên chưa đủ điều kiện theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; chưa đủ điều kiện theo quy trình vì nội dung này chưa được thảo luận tại Tổ và Hội trường; chưa được thẩm tra theo quy định vì không có trong Tờ trình; Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng chưa thảo luận, cho ý kiến, chưa có kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Để bảo đảm tuân thủ pháp luật về thẩm quyền và quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị không sửa đổi, không bổ sung nội dung này và giữ nguyên như quy định hiện hành.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị không bỏ quy định về thứ tự ưu tiên để thực hiện các nhiệm vụ, vì đây là vấn đề mang tính nguyên tắc, cần có trật tự rõ ràng trên cơ sở tính quan trọng của từng mục tiêu. Tuy nhiên, để bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn và đáp ứng với tình hình mới, đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát, chỉnh sửa lại thứ tự ưu tiên theo hướng ưu tiên giảm bội chi, trả nợ gốc để bảo đảm an ninh, an toàn tài chính quốc gia và thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ cấp bách, cần thiết theo quyết định của cấp có thẩm quyền...

Tiếp đó, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng xem xét, quyết định phân bổ, điều chỉnh dự toán, kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách trung ương năm 2022, 2023 đã hoàn thiện thủ tục đầu tư; điều chỉnh nguồn vốn 70% lệ phí lãnh sự được để lại đầu tư các cơ quan đại diện Việt Nam tại nước ngoài.

Thanh Hải

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/can-co-trat-tu-ro-rang-trong-su-dung-tang-thu-tiet-kiem-chi-10375435.html