Căn cứ Al Udeid của Mỹ ở Qatar: Tâm điểm chú ý sau cuộc tấn công của Iran

9 giờ trướcBài gốc

Máy bay quân sự Stratotankers KC-135 của Không lực Mỹ tại căn cứ không quân Al Udeid ở Qatar. Ảnh: U.S. Air National Guard/TTXVN

Vụ tấn công không chỉ làm dấy lên lo ngại về khả năng leo thang căng thẳng trong khu vực, mà còn đặt Qatar – quốc gia giữ mối quan hệ thân cận với cả Mỹ và Iran – vào thế cân bằng mong manh giữa hai đối tác lớn.

Theo trang Al Jazeera, Iran tiến hành vụ tấn công chỉ vài giờ sau khi ông Ali Akbar Velayati – cố vấn cấp cao của Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei – cảnh báo rằng các căn cứ do Mỹ sử dụng “trong khu vực hoặc ở nơi khác” đều có thể trở thành mục tiêu tấn công trả đũa.

Tối cùng ngày, người dân tại thủ đô Doha đã nghe thấy loạt tiếng nổ lớn, được cho là từ các tên lửa mà Iran phóng tới Al Udeid. Đây là lần đầu tiên căn cứ này bị nhắm trực diện trong bối cảnh căng thẳng giữa Tehran và Tel Aviv, với sự tham gia trực tiếp của Washington.

Giới phân tích nhận định đòn tấn công của Iran mang nhiều tầng thông điệp: thể hiện quyết tâm răn đe Mỹ, khẳng định vị thế chiến lược tại khu vực và củng cố hình ảnh nội bộ. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng đây không phải là tín hiệu leo thang, mà có thể là cách Iran điều chỉnh cục diện để tránh vượt quá ngưỡng xung đột toàn diện.

Al Udeid - Căn cứ chiến lược của Mỹ tại Trung Đông

AL Udeid không phải mục tiêu ngẫu nhiên. Tọa lạc giữa sa mạc, cách thủ đô Doha không xa, căn cứ không quân Al Udeid đóng vai trò quan trọng trong chiến lược hiện diện quân sự của Mỹ tại Trung Đông. Quốc gia chủ nhà Qatar – giàu tài nguyên khí đốt và chỉ cách Iran khoảng 190 km qua vịnh Ba Tư – đã cho phép Mỹ sử dụng căn cứ này từ năm 1996.

Al Udeid có diện tích khoảng 24 hecta, là trụ sở tiền phương của Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM) – đơn vị điều phối các hoạt động quân sự trải dài từ Ai Cập tới Kazakhstan. Đây cũng là nơi đặt chân của Không quân Qatar, Không quân Mỹ, Không quân Hoàng gia Anh và nhiều lực lượng liên minh khác, với khoảng 10.000 binh sĩ đồn trú thường xuyên.

Theo tờ The Hill, hệ thống đường băng dài, được bảo dưỡng tốt tại Al Udeid cho phép triển khai lực lượng nhanh chóng, biến nơi đây thành điểm tựa chiến lược không thể thiếu trong các chiến dịch quân sự của Mỹ. Tờ báo này cũng cho biết Qatar đã chi hơn 8 tỷ USD để nâng cấp cơ sở hạ tầng, giúp giảm tải chi phí quốc phòng cho Mỹ và củng cố vị thế căn cứ trong các sứ mệnh khu vực – từ chiến dịch tại Iraq, Afghanistan đến cuộc di tản khỏi Kabul năm 2021.

Al Udeid từng đóng vai trò trung tâm trong các chiến dịch không quân tại Iraq và Afghanistan, cũng như trong các hoạt động nhân đạo, đáng chú ý nhất là chiến dịch di tản tại Kabul năm 2021.

Mỹ đã chuẩn bị từ trước?

Trước khi xảy ra các cuộc không kích nhắm vào cơ sở hạt nhân của Iran, Washington dường như đã có động thái chuẩn bị từ trước.

Theo hãng thông tấn AFP, hình ảnh vệ tinh do Planet Labs PBC công bố cho thấy hàng chục máy bay từng hiện diện tại Al Udeid vào ngày 5/6 – bao gồm máy bay vận tải C-130 Hercules và máy bay trinh sát – đã biến mất khỏi căn cứ vào ngày 19/6. Trong ảnh vệ tinh mới, chỉ còn lại ba máy bay tại hiện trường.

Một quan chức Mỹ chia sẻ với Reuters rằng các máy bay không được bố trí trong hầm trú ẩn đã được di dời khỏi căn cứ Al Udeid. Đồng thời, các tàu chiến của Hải quân Mỹ cũng đã rời khỏi một cảng tại Bahrain – nơi đặt trụ sở Hạm đội 5.

“Đây không phải là hành động bất thường. Ưu tiên hàng đầu là bảo vệ lực lượng”, quan chức Mỹ nhấn mạnh

Al Udeid có tham gia cuộc tấn công của Mỹ vào Iran?

Hệ thống đánh chặn tên lửa được kích hoạt tại Doha, sau khi Iran phóng tên lửa nhằm vào căn cứ không quân Al-Udeid của Mỹ ở Qatar, ngày 23/6/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Trái với đồn đoán, không có bằng chứng cho thấy căn cứ Al Udeid tham gia vào đòn không kích ngày 22/6 của Mỹ nhắm vào Iran.

Theo thông tin từ Lầu Năm Góc, 7 máy bay ném bom tàng hình B-2 đã cất cánh từ Căn cứ Không quân Whiteman ở bang Missouri (Mỹ) lúc 0 giờ 1 phút theo giờ miền Đông, bay thẳng qua Đại Tây Dương đến Iran. Trong khi dư luận đổ dồn sự chú ý về các căn cứ Mỹ tại Trung Đông, thì chiến dịch được thực hiện từ bên kia bán cầu, tránh sự can dự trực tiếp của lực lượng Mỹ ở khu vực.

Phản ứng của Qatar

Ngay trong ngày xảy ra vụ tấn công, Bộ Ngoại giao Qatar thông báo tạm thời đóng cửa không phận như một biện pháp phòng ngừa trước nguy cơ bị trả đũa từ phía Iran.

“Các cơ quan chức năng đã ra quyết định đình chỉ hoạt động hàng không trong không phận quốc gia, trong khuôn khổ các biện pháp đề phòng được triển khai sau những diễn biến mới trong khu vực”, bộ tuyên bố.

Động thái này diễn ra chỉ vài giờ sau khi các đại sứ quán Mỹ và Anh tại Qatar cảnh báo công dân nước này nên ở yên trong nhà vì lý do an toàn. Theo hãng tin Reuters (Anh), một nhà ngoại giao phương Tây tiết lộ rằng từ trưa ngày 23/6, đã xuất hiện thông tin tình báo đáng tin cậy cho thấy Iran đang lên kế hoạch nhắm vào Al Udeid.

Tối cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Qatar xác nhận hệ thống phòng không nước này đã đánh chặn thành công một số tên lửa nhắm vào căn cứ không quân Al Udeid.

Ngoại trưởng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al Thani phát biểu tại Doha. Ảnh: THX/TTXVN

Chính quyền Qatar cũng đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ vụ tấn công vào căn cứ không quân Al Udeid, gọi đây là hành động xâm phạm chủ quyền quốc gia.

“Chúng tôi lên án mạnh mẽ vụ tấn công vào Căn cứ Không quân Al Udeid của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran. Đây là hành vi vi phạm chủ quyền và không phận của Qatar, đồng thời đi ngược lại luật pháp quốc tế”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Qatar, ông Majed Al-Ansari, nhấn mạnh.

Dù duy trì quan hệ ngoại giao hữu nghị với Iran, Qatar cũng bày tỏ thái độ không ủng hộ hành động quân sự của Mỹ nhắm vào các cơ sở hạt nhân Iran, thể hiện nỗ lực cân bằng giữa hai đối tác chiến lược.

Hải Vân/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/quan-su/can-cu-al-udeid-cua-my-o-qatar-tam-diem-chu-y-sau-cuoc-tan-cong-cua-iran-20250624165156357.htm