Căn cứ xác định chủ hộ kinh doanh diện tham gia bảo hiểm xã hội

11 giờ trướcBài gốc

Hộ kinh doanh phòng trọ thuộc diện đóng BHXH. Ảnh: Phạm Thọ

Căn cứ theo hình thức nộp thuế

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 158/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) về BHXH bắt buộc, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Nghị định đã quy định cụ thể về nhóm đối tượng là chủ hộ kinh doanh trong việc tham gia BHXH bắt buộc.

Theo đó, khoản 2 Điều 3 Nghị định 158/2025/NĐ-CP quy định về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh quy định tại điểm m khoản 1 Điều 2 Luật BHXH tham gia BHXH bắt buộc bao gồm:

Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai; Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh không thuộc đối tượng quy định tại điểm a khoản này thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 1/7/2029.

Như vậy, theo quy định của Nghị định 158/2025/NĐ-CP thì chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc kể từ ngày 1/7/2025.

Còn đối với chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh nhưng không nộp thuế theo phương pháp kê khai thì thời điểm để thực hiện việc tham gia BHXH bắt buộc là kể từ ngày 1/7/2029.

Giám đốc BHXH quận Tân Phú Phạm Nguyên Long cho biết, căn cứ các quy định mới này cơ quan BHXH sẽ có cơ sở làm việc trực tiếp với các chủ hộ kinh doanh để đôn đốc, hướng dẫn.

Về cách xác định thuế, căn cứ khoản 4 Điều 3 Thông tư số 40/2021/TT-BTC ngày 1/6/2021 của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hộ kinh doanh. Cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai gồm:

Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh quy mô lớn; Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chưa đáp ứng quy mô lớn nhưng lựa chọn nộp thuế theo phương pháp kê khai.

Hiện, nhiều cơ quan BHXH các địa phương phía Nam đã chủ động bám sát các quy định để đôn đốc, hướng dẫn các chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai đăng ký tham gia BHXH theo đúng quy định.

Chủ hộ kinh doanh không đóng BHXH bắt buộc bị phạt đến 75 triệu đồng

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Nguyễn Giang Nam - Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay các quy định về xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) trong lĩnh vực lao động, BHXH, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng được thực hiện theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP.

Trong đó, tại Điều 39 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định về mức phạt liên quan đến đóng BHXH bắt buộc như sau:

Thứ nhất, phạt tiền từ 12% đến 15% tổng số tiền phải đóng BHXH bắt buộc, BH thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

Chậm đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp; đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp không đúng mức quy định mà không phải là trốn đóng; đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp không đủ số người thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp mà không phải là trốn đóng; chiếm dụng tiền đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp của người lao động.

Thứ hai, phạt tiền từ 18% đến 20% tổng số tiền phải đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động không đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ người lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Thứ ba, phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

Trốn đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự; sửa chữa, làm sai lệch văn bản, tài liệu trong hồ sơ đề xuất được áp dụng mức đóng thấp hơn mức đóng bình thường vào Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cơ quan BHXH tại TP. Hồ Chí Minh đôn đốc các chủ hộ kinh doanh

Bên cạnh đó, chủ hộ kinh doanh vi phạm còn chịu biện pháp khắc phục hậu quả như: phải truy đóng đủ số tiền BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp phải đóng cho cơ quan BHXH đối với hành vi vi phạm. Đồng thời phải nộp khoản tiền lãi bằng 2 lần mức lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng, không đóng, trốn đóng.

Nếu không thực hiện thì ngân hàng, tổ chức tín dụng, kho bạc nhà nước sẽ trích từ tài khoản tiền gửi để nộp vào tài khoản của cơ quan BHXH...

Như vậy, theo quy định pháp luật chủ hộ kinh doanh có khả năng phải chịu chế tài ở mức cao nhất lên đến 75 triệu đồng nếu cố tình không thực hiện việc tham gia BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, đây là chính sách mới, lần đầu áp dụng với các hộ kinh doanh cá thể. Vì vậy, cơ quan BHXH cho biết sẽ có nhiều giải pháp để hộ kinh doanh hiểu, đồng thuận.

Trao đổi về vấn đề này, Trưởng phòng Thanh tra – Kiểm tra, BHXH khu vực XXVII (TP. Hồ Chí Minh) Hồ Hải Luận cho biết, trước hết cơ quan BHXH sẽ tăng cường các biện pháp tuyên truyền, phổ biến để hộ kinh doanh nắm được chính sách. Nếu không thực hiện mới kiểm tra, xử lý. Mục tiêu vẫn là mong muốn người dân hiểu, đồng thuận và tự giác thực hiện.

Bởi, theo ông Luận, thực tế chính sách BHXH là vô cùng cần thiết và hữu ích với mỗi người. Cụ thể, khi tham gia BHXH bắt buộc người dân sẽ được hưởng loạt chính sách gồm: Chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất.

“Chỉ cần người dân nắm rõ được sự hiệu quả, những lợi ích mà chính sách BHXH mang lại, chúng tôi tin rằng người dân, cụ thể là các hộ kinh doanh sẽ đồng thuận, thực hiện, vì pháp luật quy định và chính quyền lợi của bản thân”, ông Hồ Hải Luận chia sẻ.

Phạm Thọ

Nguồn Tài Chính : http://tapchitaichinh.vn/can-cu-xac-dinh-chu-ho-kinh-doanh-dien-tham-gia-bao-hiem-xa-hoi.html