Cần giải pháp đồng bộ trong thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt (Bài 4)

một ngày trướcBài gốc

Bài 4: Khi nào phân loại rác thải tại nguồn phát huy tác dụng?

Người dân huyện Đạ Huoai ra quân thu gom rác thải, bảo vệ môi trường, trồng hoa hai bên đường

• NHIỀU MÔ HÌNH THÍ ĐIỂM

Phường 2 là một trong những phường trung tâm của TP Đà Lạt với trên 4.000 hộ dân, trên 16 ngàn người sinh sống. Tháng 7/2022, Tổng cục Môi trường đã phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường Lâm Đồng (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) cùng UBND TP Đà Lạt thí điểm phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn trên toàn Phường 2. Theo đó, chương trình xây dựng mô hình thu gom, phân loại rác tại nguồn phù hợp với đặc điểm từng vùng, miền, tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về thu gom, phân loại chất thải rắn sinh hoạt và hạn chế sản phẩm nhựa, túi ni lông khó phân hủy.

Chương trình kéo dài cho đến hết tháng 12 cùng năm; nhưng trước đó, trong tháng 3 đến tháng 6/2022, Phường 2 đã phối hợp với Trung tâm Tư vấn và Công nghệ Môi trường thuộc Tổng cục Môi trường tập huấn cho toàn bộ các gia đình trên địa bàn. Chương trình đã cung cấp trên 3.800 thùng chứa rác thải đến các hộ dân; cấp 144 thùng rác loại lớn, có nắp đậy, dung tích 660 lít, đặt tại các điểm thu gom rác. UBND Phường 2 đã phối hợp với các cơ quan, đoàn thể tại địa phương vận động người dân thực hiện phân loại rác thải tại nguồn, thành lập tổ giám sát cộng đồng với 36 thành viên, bao gồm các tổ trưởng dân phố, trưởng các ban, ngành, đoàn thể. Phường yêu cầu cán bộ, công chức, viên chức làm gương trong phân loại rác thải tại cộng đồng; các tổ trưởng dân phố phải đến từng nhà dân để vận động bỏ rác đúng giờ, đúng chỗ.

Mô hình này kéo dài trong hơn nửa năm đã được người dân nơi đây hưởng ứng tích cực. Cuối tháng 12/2022, khi kết thúc thí điểm, ngành chức năng tỉnh đã đề nghị UBND TP Đà Lạt tiếp tục vận động người dân trong toàn thành phố cùng tham gia phân loại rác thải tại nguồn, điều chỉnh những nội dung cần thiết từ đợt thí điểm để có bước nhân rộng mô hình này trên toàn Đà Lạt một cách hiệu quả.

Sau việc thí điểm này, trong năm 2023, UBND TP Đà Lạt đã cho tổ chức nhiều lớp tập huấn, nâng cao nhận thức cộng đồng về phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn trong toàn thành phố. Tại Đơn Dương, trong tháng 8/2023, Sở Tài nguyên và Môi trường Lâm Đồng đã phối hợp với ngành chức năng huyện tổ chức tập huấn, vận động dân tham gia công tác thu gom phân loại rác thải tại nguồn cho toàn bộ trên 2.900 hộ gia đình tại thị trấn Thạnh Mỹ.

Không chỉ tại Đà Lạt, Đơn Dương, mà rất nhiều cơ quan, đoàn thể, tổ chức, địa phương trong tỉnh những năm qua cũng xây dựng các chương trình vận động dân phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn. Tiêu biểu như các hoạt động của Hội Phụ nữ, Hội Nông dân các cấp; hay như tại huyện Đạ Tẻh (nay là huyện Đạ Huoai) khi các cấp chính quyền, đoàn thể vận động người dân thu gom, phân loại rác thải, xử lý rác thải hữu cơ trong vườn nhà, không bỏ rác ra đường, giữ gìn đường làng ngõ xóm sạch đẹp. Hay như trong khối trường học vận động học sinh tham gia phân loại rác thải tại nguồn, đổi rác thải lấy quà tặng...

Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định, chậm nhất đến 31/12/2024, các địa phương trong nước phải thực hiện việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân theo tiêu chí: chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm; chất thải rắn sinh hoạt khác. Đồng thời với việc phân loại rác thải sinh hoạt là việc xây dựng giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình, cá nhân.

• VÌ SAO KHÔNG TRIỂN KHAI RỘNG ĐƯỢC?

Tuy nhiên, dù thí điểm ở các đơn vị nhỏ lẻ hay tại một phường trung tâm với dân cư đông đúc như tại Phường 2, Đà Lạt, thì cho đến nay những mô hình thí điểm này cũng chỉ dừng lại ở mức… thí điểm, chưa thể triển khai trên diện rộng được.

Nguyên do cơ bản nhất, theo chúng tôi, là đến nay tỉnh vẫn chưa tạo ra được một hệ thống vận hành phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn. Cụ thể, đó là chưa có chế tài để buộc người dân phải phân loại rác; chưa có quy định những ngày nào trong tuần bỏ loại rác nào; chưa có hệ thống thùng rác riêng để người dân bỏ đúng loại rác cần phân loại vào; chưa đủ xe chuyên dụng để thu gom riêng cho từng loại rác đã được phân loại này. Ngay cả tại các nhà máy xử lý rác thải hiện nay cũng chưa có bước phân loại rác thải trước khi xử lý, tất cả rác về đều dồn đống chung để đưa vào đốt.

Một người dân ở Phường 2, Đà Lạt, đã hỏi chúng tôi rằng: “Ở nhà phân loại rác thải theo các thùng, rác hữu cơ riêng, rác thải là túi nhựa, bì nhựa riêng, khi đem ra cũng cho rác thải vào các thùng riêng có màu theo quy định nhằm phân loại nhưng khi xe ép rác đến lại đổ các thùng này vào chung một xe để chở đi thì bỏ công phân loại để làm gì?”.

Việc phân loại rác thải hữu cơ để dùng làm phân bón cho cây trồng hiện nay chỉ hữu ích cho những vùng nông thôn hay các gia đình có đất trồng hoa, trồng cây, còn rất đông các gia đình ở đô thị diện tích nhà ở hạn hẹp, không có chỗ chôn lấp.

Trong một cuộc kiểm tra gần đây tại Nhà máy Xử lý rác thải sinh hoạt Đà Lạt, rác thải đổ cao tại khu vực tập kết, bốc mùi; trong đó rau, củ, hoa, quả phế phẩm lẫn với bao bì nhựa, áo quần cũ, đủ loại trộn lẫn với nhau và không hề được phân loại. Bãi đất trống dùng để tập kết rác thải này lại không lót bạt, không được che chắn, không mái che, mưa xuống nước rỉ rác đen nghịt len lỏi ra ngoài, thấm vào đất, chảy ra khu vực xung quanh nhà máy, gây ô nhiễm. Điều có vẻ nghịch lý khi mà một nhà máy xử lý rác thải để bảo vệ môi trường lại cũng góp phần ít nhiều gây ra ô nhiễm môi trường!

Rõ ràng, còn rất nhiều việc phải làm để việc phân loại rác thải tại nguồn có thể triển khai được trong thực tế.

(CÒN NỮA)

VIẾT TRỌNG

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/toa-soan-ban-doc/202505/can-giai-phap-dong-bo-trong-thu-gom-xu-ly-rac-thai-sinh-hoat-bai-4-09f7948/