Cần giám sát chặt chẽ chất lượng nguồn nước khu vực hồ Núi Cốc

5 giờ trướcBài gốc

Cần giám sát chặt chẽ chất lượng nguồn nước khu vực hồ Núi Cốc.

Hệ thống kênh dẫn có nguy cơ ô nhiễm cao

Theo kết quả khảo sát hiện trường do Viện Kỹ thuật tài nguyên nước, Trường đại học Thủy lợi thực hiện vào giữa mùa mưa, chất lượng nước tại hồ Núi Cốc, công trình đầu mối tiếp nhận nước trực tiếp từ hồ để phân phối vào hệ thống kênh hiện vẫn đạt yêu cầu cho tưới tiêu và nuôi trồng thủy sản. Các chỉ tiêu quan trọng như DO (oxy hòa tan), tổng chất hữu cơ (TOC), nitơ tổng và phốt pho tổng đều nằm trong giới hạn cho phép.

“Chất lượng nước hồ Núi Cốc hiện nay khá ổn định, không có nhiều biến động giữa các đợt khảo sát trong năm. Tại khu vực thượng lưu hồ, nước vẫn chưa bị ảnh hưởng bởi các nguồn thải từ bên ngoài, đặc biệt là từ dân cư hay trang trại chăn nuôi, nên vẫn bảo đảm chất lượng nước cấp cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp", PGS, TS Nguyễn Thị Hằng Nga - Trường đại học Thủy lợi nhận định.

Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm lại nghiêm trọng ở khu vực hệ thống kênh, đặc biệt là các điểm cuối kênh Giữa, kênh Đông, kênh Tây. Tình trạng xuất hiện nhiều rác thải bắt đầu từ điểm cuối kênh chính phân phối nước vào các kênh nhánh. Nguyên nhân là do các tuyến kênh này đi qua khu dân cư, nơi rác thải sinh hoạt và chất thải chăn nuôi nhỏ lẻ thường xuyên bị xả trực tiếp xuống lòng kênh.

“Không có hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt. Rác hữu cơ, xác động vật như lợn, gà... đều bị vứt xuống kênh, khiến nước ô nhiễm rõ rệt, đặc biệt là vào thời điểm nắng nóng, ít mưa”, PGS, TS Nguyễn Thị Hằng Nga cảnh báo.

Ở các điểm như cuối kênh Đông, cuối kênh Tây, chất lượng nước giảm sút rõ rệt. Nếu không được kiểm soát sẽ ảnh hưởng đến cấp nước cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.

Cán bộ Trường đại học Thủy lợi lấy mẫu nước kiểm tra tại hồ Núi Cốc.

Cần bảo vệ nguồn nước chiến lược đa mục tiêu hồ Núi Cốc

Theo ông Đặng Khắc Diện, Phó Giám đốc Xí nghiệp Khai thác thủy lợi Núi Cốc (Công ty TNHH MTV Khai thác Thủy lợi Thái Nguyên), hồ Núi Cốc là hồ chứa lớn nhất tỉnh Thái Nguyên, với diện tích mặt nước khoảng 12km² và dung tích trên 175 triệu m³.

Hồ phục vụ đa dạng mục đích sử dụng như: Cấp nước cho hơn 12.000ha đất nông nghiệp ở Thái Nguyên và Bắc Ninh, điều tiết lũ mùa mưa, bổ sung nước mùa kiệt, cấp nước thô cho các nhà máy nước sinh hoạt, khu công nghiệp, Sản xuất điện, khai thác du lịch và nuôi trồng thủy sản.

Với vai trò chiến lược này, yêu cầu về duy trì chất lượng nguồn nước là rất cấp thiết. Tuy nhiên, đơn vị quản lý đang đối mặt với nhiều khó khăn trong kiểm soát ô nhiễm, đặc biệt là tại các điểm không có giao thông tiếp cận và các đoạn kênh đi qua khu dân cư đông đúc.

“Với hơn 90km kênh mương đi qua nhiều xã, việc kiểm tra liên tục là bất khả thi. Nhân lực chủ yếu của chúng tôi là kỹ sư và công nhân thủy lợi, thiếu chuyên môn về giám sát môi trường nước. Thêm vào đó, chế tài xử phạt vi phạm hiện nay còn yếu, không đủ sức răn đe”, ông Diện chia sẻ.

Theo ông Diện, nhiều trường hợp người dân xả rác thải hoặc xác động vật xuống kênh chỉ bị nhắc nhở, lập biên bản sơ bộ, chứ chưa thể xử phạt triệt để. Việc này khiến tình trạng tái phạm liên tục diễn ra, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh gia súc, gia cầm có nguy cơ lây lan.

Phải xử lý đến cùng nguồn gây ô nhiễm

Trước thực trạng trên, PGS, TS Lê Văn Chín, Trưởng khoa Kỹ thuật tài nguyên nước, Trường đại học Thủy lợi, cho rằng chất lượng nước của hồ Núi Cốc hiện tại vẫn tương đối tốt cho cả sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu không giám sát nghiêm ngặt và xử lý dứt điểm các nguồn xả thải, thì nguy cơ ô nhiễm tích tụ sẽ ngày càng cao.

“Chúng tôi kiến nghị cần tăng cường giám sát, theo dõi thường xuyên và kiểm tra đột xuất đối với các nhà hàng, khách sạn và đơn vị kinh doanh du lịchtrên hồ. Tương tự, hệ thống kênh mương cũng cần được kiểm tra định kỳ với tần suất cao hơn, bởi chỉ trong thời gian ngắn, nếu không kiểm soát kịp thời, các hoạt động xả thải có thể gây ô nhiễm nghiêm trọng cho dòng chảy và hồ chứa", PGS, TS Lê Văn Chín cho biết.

Việc nâng cao chất lượng nguồn nước hồ Núi Cốc là yêu cầu cấp bách và quan trọng. Hiện nay, công tác tuần tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong quản lý khai thác thủy lợi còn hạn chế, một phần do định mức kinh tế kỹ thuật chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. Vì vậy, cần điều chỉnh định mức, tăng tần suất kiểm tra, từ đó kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm.

Ông Chín cũng kiến nghị: Khi phát hiện nguồn gây ô nhiễm, cần xác định rõ đối tượng vi phạm và buộc chịu trách nhiệm xử lý, thay vì chỉ dừng ở mức phát hiện rồi bỏ qua. Chỉ khi xử lý đến nơi đến chốn, chất lượng nước mới được cải thiện và duy trì ổn định lâu dài.

“Chúng ta không thể chỉ dừng ở mức “phát hiện và báo cáo”. Phải xử lý đến nơi đến chốn, nếu không thì tình trạng ô nhiễm sẽ tiếp diễn và ngày càng nghiêm trọng hơn”, ông Chín khẳng định.

Nguyễn Thị Thu Hà

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/can-giam-sat-chat-che-chat-luong-nguon-nuoc-khu-vuc-ho-nui-coc-post904388.html