Sáng 5/11, tại Hà Nội diễn ra hội thảo “Đô thị an toàn và thích ứng biến đổi khí hậu hướng tới tăng trưởng xanh, bền vững” thuộc khuôn khổ Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025.
Tại hội thảo, bà Sabina Stein – Trưởng ban Quản trị và Tham gia, Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam – trình bày bài tham luận về ứng phó với biến đổi khí hậu tại các đô thị Việt Nam.
Bà Sabina Stein, Trưởng ban Quản trị và tham gia, Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, phát biểu ở sự kiện. (Ảnh: MH)
Chia sẻ những giải pháp nhằm phát triển đô thị một cách an toàn và bền vững, đại diện của UNDP cho rằng, việc thúc đẩy quy hoạch đô thị phải có sự tham gia của cộng đồng, bao trùm và linh hoạt. Trong đó, những ý kiến của người dân, cộng đồng phải được lồng ghép ngay từ khâu lập kế hoạch, thực hiện và giám sát quy hoạch đô thị.
Chính quyền cũng cần ứng dụng hệ thống dữ liệu thời gian thực và các công cụ lắng nghe phản hồi của người dân để nắm bắt kịp thời nhu cầu và vấn đề phát sinh. Từ đó, đảm bảo các giải pháp đô thị hướng tới sự bao trùm và công bằng, xuất phát từ nhu cầu thực tế của người dân và cộng đồng địa phương.
“Sự tham gia của người dân trong quản trị, thực hiện và giám sát trong công tác phát triển đô thị là rất quan trọng. Người dân và cộng đồng sẽ đưa ra được những giải pháp rất thực tế và hữu ích”, bà Sabina Stein cho biết.
Lấy ví dụ cho ý kiến trên, đại diện của UNDP chia sẻ, biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và đời sống mưu sinh của những người lao động ngoài trời. Khi hỏi về đề xuất giải pháp khắc phục thì có tới 80% lựa chọn trồng thêm cây xanh cho có bóng mát. Đây vốn là giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả về mặt chi phí.
Theo thống kê của Ủy ban Kinh tế và Xã hội châu Á và Thái Bình Dương Liên Hiệp Quốc (UNESCAP) năm 2024, khu vực châu Á – Thái Bình Dương là nơi tập trung 25 thành phố trong số các thành phố ô nhiễm nhất thế giới.
Khu vực này đang phải đối mặt với những thách thức phát triển phức tạp do quá trình đô thị hóa nhanh, cùng với biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học và quản trị thiếu hiệu quả. Đồng thời, các đô thị cũng chịu tác động trực tiếp và nghiêm trọng từ khí hậu cực đoan như ngập lụt, nắng nóng và nước biển dâng.
Tại Việt Nam, quản trị môi trường đã có những cải thiện, tuy nhiên vẫn còn nhiều dư địa. Ngoài ra, ô nhiễm không khí, nắng nóng cực đoan và ngập lụt đang trở thành những thách thức ngày càng lớn đối với người dân đô thị.
Các nhóm dễ bị tổn thương gồm người lao động ngoài trời, người cao tuổi, người khuyết tật và những người có vấn đề về sức khỏe… là các đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong các đợt thời tiết cực đoan.
Vì vậy, chính quyền cần hiểu rõ những tác động của biến đổi khí hậu bởi đây là chìa khóa để xây dựng các đô thị dung hợp và có khả năng chống chịu. Các chính sách phải dựa trên bằng chứng, phản ánh tiếng nói và trải nghiệm thực tế của người dân.
Cũng tại sự kiện, ông Nguyễn Cao Viên – Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng cho biết, việc phát triển các đô thị Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu trong thời gian qua còn gặp nhiều thách thức.
Nguồn lực cho việc triển khai các nhiệm vụ, chương trình hành động, dự án theo Đề án Phát triển đô thị Việt Nam thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2025 (Đề án 438) còn rất hạn chế, phụ thuộc chủ yếu vào hỗ trợ quốc tế. Cơ chế tài chính và phân bổ nguồn lực trong nước chưa thực sự ổn định, thiếu linh hoạt để đáp ứng nhu cầu cấp bách.
Ngoài ra, hạ tầng phục vụ phát triển công nghệ số ở nhiều địa phương còn yếu. Do vậy, việc triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu sử dụng chung và sử dụng cho công tác đánh giá rủi ro và quy hoạch quản lý đô thị ứng phó biến đổi khí hậu còn hạn chế.
Ông Nguyễn Cao Viên, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng chia sẻ tại sự kiện. (Ảnh: MH)
Bên cạnh đó, ông cho rằng năng lực, trình độ cấp quản lý địa phương chưa đạt yêu cầu. Đặc biệt, sau khi sáp nhập còn 34 tỉnh, thành, thách thức về năng lực con người trở nên lớn hơn do các địa phương mở rộng địa hình.
Chính vì thế, cán bộ chuyên môn tại các địa phương cần được bồi dưỡng và tăng cường đáp ứng yêu cầu đổi mới, cập nhật các quan điểm, phương pháp tiếp cận, công nghệ mới trong quy hoạch và phát triển đô thị ứng phó, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Ngoài ra, theo ông, cơ chế phối hợp giữa các ngành, các cấp trong thực hiện nhiệm vụ liên ngành chưa mạch lạc, hiệu quả, khiến việc triển khai Đề án 438 còn gặp nhiều khó khăn.
Hội thảo còn ghi nhận sự tham gia, đóng góp xây dựng của nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế. Nhiều sáng kiến, đề xuất về cơ chế, chính sách, các giải pháp mang tính đột phá đã được đưa ra nhằm tạo tiền đề cho phát triển đô thị bền vững, phát huy vị thế, nguồn lực đổi mới, sáng tạo trong công tác phát triển đô thị.
Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025 do Bộ Xây dựng và Ban Chính sách chiến lược Trung ương phối hợp tổ chức là hoạt động thường niên nhằm thảo luận tập trung vào các định hướng và nhóm nhiệm vụ trọng tâm phát triển đô thị Việt Nam trong giai đoạn mới.
Minh Hoàn